i '.....II 1 :', '■• ' 1
■I
>
11 mk^d^^MmT''^^
abta E) do:
go odcinlta giatdey Aa^a zinienfla swe stanowisko'; Jak
rosłym .
3OWUJ0
iefekty
iowuje, da no->wieka-enaes".
S. 1269
ł lO-tej I zór
zai po-aych
A. 1783{
granie na-p^foe, potóa wobec zmiany o prześmiięcie ,gtai^c kp pc^adniowi.
Wszystkie granijeżne załatwiona w ciagn lat sze-
regiem traktatówj beznciekanja d^^o woJBy, miiao, że chwi lami wylawato się ona meimiknioas. W msach tych. Kanada i Stany ^jednoczone ndow. ' * ' -
nada i Stany ^ijednoczoiie ndowodnay, te jłrzy dobrych che ciach, ^^żna salagoda^ sg6'ry bez chwyfeóiia się środlcdw gwałtownych. \
Pierwsze talde uregulowanie, spraw granicznych nastąpiło w roku 1817, Wtedy to traktatem, znanym pod nazwa
"Umową Rush Bagota** uregulowano sprawę zbrojeń na je. ziorach, Ograniczając liczbę .bojowych'jednostek do minimum, koniecpiego dla bezpieczeństwa rybaków i dla zapobieżenia-przemyti^ctwu.
< Na 4Jugiej, przestrzeni od Jeziora £as6w (Lake of the Woods), az do^ Oceanu Spokojnego, wylureślono granice wzdM 49 równoleżnika. Więcej czasu zajęto uzgodnienie ^
WSPANIAM' UEOCZYS-TOŚĆ POLSKO-KANA WSKA.
granic ndię&y ,St^namł a Doln^ Kanadą. Zaproszono nawe króla holenderskiego na rozjemcę, ale wyroku jego nie przy jęta. Sprawa ci^gn^ się .czas dłuższy, a ostatecznie załat-wiono JO. w roku 1842^ traktatem Ashburtona „na podstawie którego, Stany Zjednoczone otrzymały, jze ,spomego terytorium 7.015 mil kwadratowych, a Kanada 5.012, więc o 900 mil. kwadratowych więcej, jak przyznawał jej wyrok króla holenderskiego.
Ostatnią trudnością był podział wybrzeża Oceanu Spokój nego i sprawa wysp. Gdy komisje nie doszły do zgody, znów zaproszono na rozjemcę cesarza niemieckiego, który w roku 1872 ogłosił wyrok, przyznający wyspę San Juan Stanom Zjednoczonym. Wyrok ten przyjęto, kończąc w ten sposób spór graniczny.
SPRAWA HANDLU. -—"Drugim ważnym czynnikiem w sto sunkach Kanady ze Stanami Zjedn. stal się handel. Początkowo był on nieznaczny, ale g^ w 1849 roku Anglja przyjęła system wolnego handlu, odbierając teip samem uprzywilejowanie towarom z Kanady, ^które wobec tego musiały zacząć konkurować z wyrobami szeregu innych państw, Ka nada musiała zacząć szukać nowych lynków zbytu. Zwtóco no naturalnie uwagę na sąsiednie Stany Zjednoczone i w 1854 roku lord Elgin doprowdził dó skutku ^pierwszy trak-M hanilmoy.TrdMsLti^^ ka nadyjskim wolność od ceł, obu stronom prawo połowu ryb na wodach przybrzeżnych, pozwalał żeglować Amerykanom na wodach rzeld św, Wawrzyńca i na kanałach faiięd^ wielkimi jeziorami a Oceanem Atlantydom, a obywatelom brytyjskim na jeziorze Michigan.
.Traktat ten olcazał sif .bardzo korzystnym'' dla Kanad^
koni, i^e w chwilach
^ącyst^Ui^i W dwa, bo umoźUma Jjylj^ śkoiirym pracę na terehie iwtj^ TO^żej crj^^ sMęj. Zćął4p^ stwierdzić, źg PQ3.s]de Oddzia ŁegjonuJI^nadyjaldego; w
melkie znaczenie, bo jaapód^tkował'handel*, między tymi'okresie między r. iślda 1939
Chcąc zdobyć ^jaśniejszą przyszłość V Kanadzie, <^cąc ułatwić ^cłe naszym dzie-cioin, ti^eba nam dążyć do zbliżenia się z innymi Kana^ dyjczykami, trzeba nam podkreślać i zaznaczać na Icażdym kroku, że nie zamykamy się sami w sobie, że myślimy też
o tem, jak ułożą się przyszłe stosunldw tym kraju, źe inte resuje nas jego życie.
Jedną z platform, na których łatwiej stosunkowo dojść do współpracy jest platforma Legionu Kanadyjskigo. Udział Polaków w tej organizacji ma też wieUde 23iaczenie, bo raz przypomina stale Kanadyjczy
' Kana^yji^y nie kry|i sit l^'^^0welfewt, "w mowaęf i :ch odc^ijd ttsoSaa było wyi^ ńle chęć do j?o^cz|cia jaknaJ ąplidamlejss^ wsp^racy. | /i W^m&M^'U^'^ shiżi?f w armiach ^adyjskiej czt p^)Mą tr^^r^śfe I0ł4-I920f issitt^wissaai^obecnej woj* ny, ^b^li, sw^ pifzyelęgę "ną wierność idesloin narodu pol* śMego I IjanajSyjśkiego. Urz^ dnicy Oddziału; wybrani po-J przednio, \kaz z ęner^canym prezesem St Bogusławskiin, dożyli uroczyste przyrseisfe-/ nie szczerej, wytrwałej pracy.- świadl^ami, byli przedstawiciele czólowycH organizacji pglskichjroronta, oras.specjal nie ^delegowani przestawi* ciele in^ch polskich Oddzia^ łów Legionu Kanadyjskiego, wśród których był też przed stawiciel z lĘ^anilton.
Po wyczerpaniu programu, odbyło się w salce na gó^rae małe przyjęcie! gości. Nastrój był nad w^a^ miły, a przemówienia cechowało dokfeidnć zrozumienie ważności chwili. Przemawiali ^przedstawiciele
' ^4mfm.^ ik^ S^;
1& ^Pitr^ise ml* ' ^\'' fjyl^dpanl^ §|no'?rfe'wy4%di
.^p^^y;"ady^V i:ą?«^'^bi^' pomocnej foljr®: jr»«#t^>
entasąlassiUęin,^ J^^ Ifeenklęcle \$t ob(^ Wmt Wx%
1^1
kerMvi$ ^MlugL' ' \ ' 'tm sali Cfr»>^ł-i»| U> E «r.E.
t*mli Powici'
solidam^sM .^•w|ąs!%ow«j|,V^I© hfh U fsdanle sobie, t^Ąda wstiólnej;- a Jitosjow^ńi^j- -|ze|,|^cy,
dwoma >krajaml» Powodami wypowiedzenia traktatu była opinja, która wyrobiła sie w Stanach ^jednoczonych, a tóó-ra głosiła, że tialętat jest,zbyt korzystnym dla Kanady. Innym czynnikiem który ttó wpłynął na wypowiedzenie traktatu, była pewna niechęć ku Anglji, oparta na przekonaniu,,że w czasach wojny r«qrvn[łnej, sprzyjała ona bardziej Stanom południa, jak póhiocy.
IMMIGJUACJA I JEJ SKUTKI. — W latach 1840 do 1867, ludność Kanady stale wzrastała. Wpływał na to przyrost na turalny i j)otęźna fala immigrantów. Na pierwszem miejscu stała immigra^ja-Anglo - Saska, więc Anglików, Szkotów, a przedewszystkim Irlandczyków/ Ictórzy opuszczali swą ojczyznę na skutek panującydi tam trudiaydi warunków życia. W tyta tez okresie zaczęła się nieznana prawie «przedtem immłgiacja z kontynentalnejEuropy, którą umożliwiło zniesienie obowiązujących przedtem w szeregu państw zalca-zów opuszczania kraju. Prusy, były jednem z pierwszych państw, które pozwoli^ obywatelom swym emigrować i dla tego też najwcześniej ^zaczęli napływać do Kanady jalco im-migrącja Polacy z poznańskiego i Pomorza (Kaszubi)
Iminigracja, przynosząc Kanadzie wielkie korzyści, czasami jednak dawał się też boleśnie odczuć^ Pnyldadem tego było przywleczenie przez przybyszy w 1847 roku gorączk'
o. Oni 5926
tyfoidahiej i cholery. Ofiarami tych chorób byli przeważnie wycieńmni ^odem przybysze z IrlandjL
Cyfrowo przedstawia się'wzrost ludności w tym okresie następująco: — Odma Kanada z niespdna pól miljona ludności w. 1842 roku, dos^ do L500.000 w 1867 roku. Na przyrost ten wpłynęła w tym wypadku przedówszystkim
il^':^^i^fyi^;§pai^ ny^^^o!^^ ^^^ymkcfw^^
imi-gmcja: Doln^ Kakda z 700.000 ludności w 1844 r. dosz- t^.'JTŻ^)^^ ładow£wyimiljdnawl867roku,ztem,źewtejczęściKa Jfcczn^so Gromi »dzi^ nady na zwiększenie się liczby mieszkańców wpijmął w naj- iGrupy 1-szej^ której menuet i większej mierze prsyrosfc naturahiy. W prowincjach nad- mazur wywf^iy entuzjazm o
zrobiły bardzo dużo, można stwierdzi^?, że im liczniejsze i im silniejsze będą te oddziały po tej wojnie, tem Polakom będzie lepiej, tem więcej będą mogli działać, tem większy zdo będą wpływ.
Dlatego też, inauguracja Polskiego Oddziału Legionu Kanadyjskiego B. E. S. L. któ ra w uroczysty sposób odbyła się w sobotę, dnia 24 marca, 1945 r. w Domu Związkowym w Toronto na 62 Claremont, była bezwarunkowo jedną z tych, które powinny zostać za notowane w historji wychodź twa.
Uroczystość była-tak ważna że pomijamy poszczególne mo menty programu tirozmaico-
Legionu, prz^awłał Prezes Z. C. Z. P. w IC, L. Szeptyc ki, przemówił bardzo serdeca:-nie Ks. Puchaialc, Irtóry przy-dasnął myśli utworzenia Pol skiego Oddzi?^ Legionu i,któ ry zaznaczy^ praca ta mo* źe liczyć, na Jego poparcie.
Przygoto^ssiem przyjęcia zajęły się pp. Szcaepkowska i Guziakowaj I(ł>3rs oiprómnym nakladpa ^Ka^y^felilyc u-czynić je godnem naszych tra dycji,Grupa l-szak P.wK. która podała pomocną rękę or^ ganizującyin się weteranom, spełniła raz jeszcze swe zada^ nie czołowej i pracującej^ z myślą o przys2^^ci organizacji polskiej na terenie Toron ta.
"Dla dobra przyszłych poko Uń w Kanadzie) dla dobra Na rodu i wychodźtwa" — oto wielkie ha^ które będą przy świecąc Oddziałowi, który mu si iść naprzód i rozwijać się, który chce działać i działać będzie.
powojennym? gwraeaji^c mwh gę ńa' aztoeg- pitobl^ów^ na rozbój własnego pm^y^ kopafeictwa* mmm m^f- ^ ^ |.
nie lotnicza, ś& wjenny ^^^^ ^l^tmta.^} tom po tej Imji, chcąc jak- l&ma&ie. w^zeOTli
'Stt\y
wie
cja lotnicza w świecie po^i^ojen nym jegt tematem omawia-przez Iddrownilców kraju. Wśród tych, którzy go ruszali, mamy też ]#iisto DepŁ "MuniUon and Supply** Hon. C. D. Howe, który zwró
11 - ' ■• "MH^
Wydiodźtwo poMde w Ka^ nadzi0 może być dumne z tych swydi dzi^, które oddało sj
morskich ludność też mrosła i liczyła w 1867 roku: w,No-
weej g^itocji 365.000 mieszkańców* w Nowym Brunswiku
m.m a na Wyspie Księcia Edwarda 81.000. Najważniejsi^ rzeczą było
ROLNICTWO, PRŻmrS&, — w okresie tym, dzięki spi^sy spotkanie się Polaków z Ka^ - jającym okoKczm^dpm, gó^e za^ oadyjczykami, spotkanie się
pie i wojme .w Stanach zjednoczonych, które spowodowały u^i^i^t^*: t!!^, zwiększenie dę zapotrzebowania ł zwyżkę cen szeregu arty- f^^f^ ^^^^^ mm kułów„ ro2Mja się bardzo rolnictwo. W Dolnej Kanadzie towują ssę do nowej fazy pra pot^je Towaizisratt^o Botoicze, a przy rządzie Dsparta* cy powojennej.' ment Rolnictwa. Ksiądz .Pilote^ zialdada w roku 1859 l^(m Kanadyjski uznał tą
w tm kierunku i to zaznacza wymownie w mm
9954
dokowaneś^o zboża i tali; w 1842 roku wyprodukowała ta „ —..ir*««^,' „ 5«*»c*5hrt«iiftrŁ działu-za,rważny momsnt, w
ru i inauguracji poIsMego od
cs^ćSSdy 8.000.000 buśż^
W okresie tym sjaczął oiś teź rozwijać iwrźemysl. Obok po- swem i przeprmTsdził wstalfyćh j^ ,|>3rzć&m ip&nów, fabryk iśrów -pt^nme ją z ca% okazalóld^ żywego 4' W€toy, powżtaiy.teraz fabryki narzędzi rolniosych, które po remonjajń.
obmbi9&Łątarll&i,©)p>lolylok^ paleniu Hoćów ^ery Pro^0|onM^ te^a i,i^c&fen#>'iza sob§ zanMiie i^mmmt is-zemys- dan?%«?gi«)i;iu, & S. Bi^, W Jtt tjotasjlt?e#,:©^t0cznl0 "m^mMmgo rozc^oju tybo- mendtóS.DilwtśisIslij^ ^Wi^^i, łostwa,«ac2#^|.iwi^ - . - m^^mfi^^lmm^-
KOLŚ/M^ Wm^'U rt|*'#> m potóesiaiie się stopy Mt: ISElO.; 'W. A. 'ki^m^, lyfc^ źy«ioff0| 1^ o^ywfefflie «i# mmli, mmm wtódlo iwagf^ pa ee ijtorodntói^ fk> . ptmm li^jmMlKm^. • ^ , ^ i«|Kf^tswal' Itómi
becnyśch na sali gości kanadyj
om zbrojnyn^ Kanady, z tych chłopców, którzy sln^ w ar-iaji, marynarce esy lotnictwie łcanadyjsldem. Dzi§'poświęcimy MOka słów jednemu z lot ńików*
Syn pań^/a Adamów Zdyb, urodził się w Dębnie, pow. O patów, w ziemi klelscJdej. Wy dała go więc^Polska, ale cho-
urocżyst<^ wr!^:sen|a dzart^ dnym Ibleii&óf ji&wn^go
wala go juź Kanada. *lI*o też w kanadyjsMem lotnlctwi^zna-łazł się miody p. Zdyb, który jednak óxA po pol^i i będąc już na fronda, ^ bię je
cił uwagę Kanadyjczyków na kilka rzeczy.
Zaznaczył on, że przekona-; nie iż Itanada *^usi" się otać lotniczą centrala świat^ nici jest znowu taką pewnością. Ka nada "może" się mą stać, ma wiele po temu danydi, ale wy: maga to też ogromnego wkfel du pnicy^ wymaga to s&rań i
rają. W chwili obecnej, Knh^ da po Stanach iSjednoczonych ma najbardziej rozwinięte nje lotnicze w świecie. Plano-r wana na okres powojenny Ba da Lotnictpira (Sinego, ma mieć swe biura vr Montrealu. Rada ta będzie mieć duże zna czenie, bo będzie wyrazem współpracy 26 państw. Ale mamy też postanowienia, któ* re wobec przyjętej zasady woł ności lotów, pozwalają obcym' aparatom przelatać ponad Kanadę bez lądowania na jej lotniskach, mamy starania in nych państw o to, aby się stać centralami.
Rząd liberalny Kanady 4^ źy do tego, aby uczynić j§ pan Irtem węzłowym, aby osiąsnc-ć jaknajwięksse korzyigd. 'Spra
-pism polskiego, zebrali między «wi.p8wi?| ^amkfi Jtóri na cel "^Jwii^zlsowca" o^aro-^ wali. •
Zwi^s^lc Polaków w K^ttó^; dzie, to duża, sllna^ i powaga organizacja, to piękne pole pracy. Dlatego teim. yr csag trwania Iiampanji werbunkowej, wszyscy, którzy cheij dla własnego ' dobra i dis dobra ti^chodźtwa pracować, powin ni JącąyĆ się z tymi, U6mj nie,dla chwalby, nfs dla ogobf ?t<^kor^ld;ale-,dla dobm ws^Alch .praealf. pfa-
ku foTOw w Ijanadzi©.
Jl
WMĄ
ii
,1. ' ' -
-i l
4 r
Wszysoy wiedg^,"fe gai^ Polaków -fk Calgary zbiem fundusz na luiplęaio tam Do-Bm T0}0Bgo. Wielu dic®'s^ aprawie tej jakoś przyc^ynićt
wa jest wainą, bo te kors^ci mogą być naprawdę du^e. Foli tem jest, że Kanadą myśl^-c o przyss^ości, pati^ w niebo.
tombolę, J. ŁufizczŚk, Wl. Ba3 cik, K. J, Mazurkiewicz i J, Ki Łabuda, złożyli po 01.00. Razem O4.o6,
Wszyscy, któryby chdełi swój grosz dodać, mgą'm sio żyć w Redalccjl "Związkowca*', lub na ręcó J. K l<afeudy,
Poważna grupa Polaków w Oshawa, uznawszy pi&sd laty znaczenie Związku Polaków w Kanadzie, uznawszy prosta
a .niestetjyini®' żawBzs'itos0wa' n$ zasadę, źo w jedncfM silą
poikldegó ^ywłzjonn^HrŁ SOS.
mptm^fi' fniB^Q lotów
. przystąpiła do Zwi^zloi Pola^ ków, tworząc Grapę 21
Można podktólić, £e si^ była to luźna gar^ć ludzi,, ale
cza, litop!^ oficei^ki I mm
%ja54 Jaa itxmt 0<Jismga^ j©-bo i^if?yina| b^iim^^
' * ' *
już to, która potrafiła byte zapIM już pl$l^ w U 8iot$l wydM^twa polskiego; w Km^e*
fm^symz^ do Oshaws, pa trząc ia |t!fkny Dom Foiski^^ śtoią«iy w tm snl«ścl4 w® ś 2ni0|fca> ife p niis pp^
do wĘ^d
m0^im4& chwila s i#i
CUmoWE - CZERWONE^ Tmz walne Hr, 46 MB, * „ od 10 kwietniś wato® -mi ST, ^ f lABW LIMOWB: ^ '»em ważne JM) —100, Od 4 Ipyici wą&ny Uli o^ 12 MktTmd. ny 102? od W kwi^,,-^my 108; od 26i«wjet;. watoy 'lOi; KON$. I^OMABA^ZOWBt ,Teiw walnę 44; od W
sn
? i'
Mmmmmm*: ^
■
lii