^_'gg^^0^»Ęjini§i^...........
2tM Sufftrio St. TeL 7834661
TUL-63^5107 23«rĆiSilł8nE. T«L 755jM71
S$1SLctasHs«»nt T«L2S542331 2262 KŃb T«Ł 241.39$3
^^^^^^^^^^^^^^^^^^ m
z okazji Śwu$t Bożego Narodu i Nowego Moku Najlepsze Życzenia
^^^^ M
DENTYSTA
MBcak^ — Tołonio, Ont.
Ro^ 7824872
FRZyjEBSmrCH: SWlAT BOŻEGO NABODZENIA
i Szczęśliwego Nowego Roku
,i aSbOa
l ' r
^1
I /■
Mateu$e T. tOkum
MiłŚKft FUa ŁTD.
BJL I^UftNACE OIL
W sprnwdi opimmla dfli^ dostawy oliwy pmif ^iImuć sif z całym nufmiom
JA&ŁA
Beq;4abqr serwis lir dzień i w. nDcy^
2415SfcCkurAviB.W. Toronto, Onł. TeL 535-6451 i 766-3040
Wiązankę Życzeń w Radosnym Dniu Bożego Naradzenia i Szczęśliwego Nowego Boku Wrzesyla
i. ONYSCHUK
i Pracowiłiqr Firny
Y. Oiqfielnk ft Oow LU.
UBEiPIECZeNU^ WSŚŁKIEGO RODZAJU
333 Roftce^U^ Ave. Toronto, Onh T«L 534-4241
SZCZĘŚCIA I POHYSLNOSa W NOWYM BOKU
F. SPIUKSTEL, wŁ
3097 DumSos St. W. — Toronto, Ont. TeL 767.9921
WEIZANKC NAJLEPSZYCH ZTCZBtrW BADOSNYll ONIU BOŻEGO; lURODZBNIA I SZ^^ NOWEGO BOKU ZASYŁA,
SHGIEI^S HEirS WEAft i
<MIOO,bwBri -ARROMT i»hy«aw|id> i -lywłowych'
po nwźlłHtó tajnifcayclr cenach.
mm-
vs398&o <iĆK33 plyiś?
ffianie ęo-stafjrjrię jśźednaoian ^_
jryrje-nstałaB,. wjihąj^i^iin^ fi t(r piaro d2ar e^dtir'(i^
płaca. Chaos fcaMida!^
. ., _, —-—■ fiBEcna z nbn; W osbdBińa jed^ noetók czsBD nie anony taAoe) swobody }a9c przy wyznacza* sńa iniaiy ,wa^ cftjętości, depla. itd. Witego też od zaiania c y w i I i za c j i jc-dynynd punktami onenta-^ ejjajsni "na drodze^ czasu
t^;znBeame ale jednoezei-nie wylMb^e regiłlarne i Id^^ hiao ptfwianaace się 2;|awi-
<ięp$two dma i n fazy Ktięźyca i cztery pory rotoL
Fiodwójny nich Złenii;obio-tcrwy dookofa wtranei osi i o-,
. bt^!owy,dooko3a iSońca oraz £tzy Księiyea są nam narzo-cooe przez prajrodę jak na-
,/turabie nuaay czaso. Ale nie-; 0t6ty! Te lOtuiahie miary
; czasu —; doba, nśesiąc i rok — są jednostkami menspol-nńernynń: rok słoneczny czyli TfnratiakoKy liczy 365 dni 5 godz. 48 min. i 46 sek. Albo imiymi dowy: 385,2422 dni. JeMi do tego dodamy, źe średnia ^So^jćć nńe^ąca księżycowego wviB)si 29 dni, 12
nae^ śfl!i{to| jeńeii: cs yńosac itp. Gtif. ivSasz .Ctsat: yiycu-szył VBk-: poA^; Gałii, ińepO'
wyddwame 4: dot>3soiranie v.ykoaasaz'w^tauj£nr. Eiftana--kie wiekónr pćimej Wolter dtmrdpme zaoważji, ie ak>-dzo(wie rzynsey zawsze 2»y-ciężaH, ^ńeTSedymei potraCE
12S Jat tEBkdimiał jBi ló^
' itfiHifyii ■ WieBti.: iMkdjA do Nicei 0er«sty sdńr kośaebsy V 325 r. Łdendaz ^fporzesnn^ SEę"^^Wi stosindDa do '■'h1łvti\fnpv!n\yvh■ o'3 to zzise^^^ie-zjawćdw
podać daty rwyc^stwa.
Kiedy JoIiiEsź Cezar^ vr ^ ^^ide dla rozstrzygnięcia sporu miedzy Klecpa^ a'}ej bratem PtabrneDsaan Xn
prgr czcm jjflc. wiadtano wyi rcfc wTO*a na tozyść pi*-iKJ krtńety, a orwocesn sądów lwi syn Oezarton — za-vozjat .Sie, z kaleńbrzetn e-gip^óm, mlfcaw^ kalenda-
rzem Ełaiułyiuoćci. Gdy Cer zar wrócił do ogczjCTy, zaj^ się od ram sjffawą-refonny kalendarza rzyncdd^. bo iej opracowania wezn^ astronoma greckiego 'Z Aldcsan-drii Sosygenesa. Choć uczony Grek iiprz£!dz^ Cezara, źe długość roku ;Sl!AKCznegD nie iest jeszcze doldadnie obliczona, przyjęto ffi równa-się-onś 365 dni i 6 godz. i ustalono.
wiusaiueŁ: ietóre w czaae re-feągmy jnBgńAig pceypadało 24 maca. w czasie soboru ni-ce jSlo^o. przEsunęlo się juź ca 21 marca.
Sobór nioe|sd(i między ńmy-nń ^trawami pr/yi^ kalendarz juliański jako obowiązo-iący ^ całego ćwizta cbrze-ŚEJjańsłnegOL- Bównocześnie,
ksteAy astrananm 'Sale2^ I nWrWłiHijB ;faltaafciuy, istne
yt Eańfós. Katendane w>da-«;słe w. CŻEchadi, Austrii, i^ńemezecfa a nametA^losech tm^tytai "Piactica Graco-V5ensis". Pnrpmiobłik "krakowski" w odmaaenłu do ka-lendam był synonimem do-
skonałośct Orama ta utrzymała się tak (fingo. że jeszcze
dby xaz na 2a:n5ze zakończyć zawzięte rooiy na ten tenót poEtańnrimo, że imeto Wiel-
Sicj Nocy ma być obchodEone w; piertrazą niedzielę :v po pierwszej pdni Księżyca, która wypada pcidczas albo na^
twój BJajestat w Panu: kogo masz najsłjwnŚBJszego spo; śród wszystkidi zawodowych
stępuT^ po 'równocy wicsen-i teologów i astrok^ w tym
'królestwie i posiadłościach—
w XIX w. lOBCłiodził Sie po ca-fej Austrii "Krakauer gdu-eibkalcndar" wydawany we Wiedniu.
CIłcąc sobie zapewnić u-dział Polaków w projektowa-
nej refonnie kalendarza papież Leon X w łłśde z 24 lipca 1514 r. przesłanym przez pryr mesa Jana Łastóego, pisał do Zygmunta I: "...Wzywamy
nej. Twórca star^ kalenda-Tza kuściebiego, Euzebiusz z Cezam, podołmie jak Sosv-genes zdarwał siAie i^nrwe. źe
godz. 44 nrin. i 3 sek, albo lże rok zwyi^ ł)ędzie liczył 29.53; dni to: mamy pełnv ofbraz kłopotów przy układi-nm fcalepdaria. '
Sprawa uzgodnienia tych trzech jednostek czasu Stanowiła jedną z najwięksgrch trudności i jedno z najwai-niegs^Th zadań astronomów
365, a oo czwarty rok przestępny 366 <ŁaL Zakazano u-iźywania nńeaęćy księźyco-W}'ch i ustalono Uczbę dni w miesiącacłi,V która: przetrwała bez zmi^iy do dnia diosiej-sz^a To ra>. że luty ma 28 dni jest rezultatem pewnego przesądu jałd panowi w Kzy-mie przed paru tysiącami lafc luty był najkrótsi', ponieważ uchodził za mieaąc nieszczę-Sfiwy.
Początek roku utrzymano w
driu 1 stycznia, ponieważ w tym tenninie noFffO> obrani koDsuhłwie obejmowali władzę i ten ważny akt pditycz-nj' uznano za 'najwłaściwszy moment dła raąpoczynsuiia
i-vnata stairogitnego. Kiedy Juliusz; Cezar przystąpfl do reformy stari^ kalendarza : rzymskiego, korzystał już z gotowych wzorów i doświadczeń. tyńądecL
REFORMA JULIAŃSKA
Na refonnę jułiań^.. ; żyło się saereg pir?>'cz^ Najstarszy kalendarz rgimśki h^ bardzo prymi^nraiy:. rok miał 304 dni t dzielS aę na 10. miesięcy o Próżnej długości od 20 do 55 dnL Dopiero na wpoi legendarny król Numa Pom-piliusz wprowadź rok księ: zycorwy o 355 dińaBCb i pofwięk-szył Uczbę mifisięcy do 12. Co
dru^ rok dodawano jeszcze .,----r———j m^ujuo
mieaąc przestępny o 20 —22 długość roku kalendarzowego dnijtch. Pod koniec reipubliki była ^hiższa od słomeczuego
ćzyli:Zwiotnikowego o 11 mła^ i 14 sek KSlendaii "ąwźniał laę" o tę wartość w stosunku do obif^cnjrego -luchu Zenii
rok kalendanonTy jest (Buż-szv od zwrctn&owego, ale , pr^- ówczesnym stanie wie-, dzy me potrafił go obliczyć. W reziiłtarie punkt równocy wiosennej oddalał się coraz terdziej od daty 21 marca i w XV w. iBzypadał już 11 marca. Kalendarz Ijył wyraźnie w niezgodzie z ^tronomią, a spory na temat terminu Wiel-tiaiccT rozgcarzały. na nowo: czv ustalać go, prz\*Tmuiac za i-"■>•——-• podstawę zjawisko róWTi)cy, °^ wykładów i postmowiono czy datę 21 irarća? Chcąc te^ pc*ryc wszystkie związane z nm zaradzić papia LetJn X f^o pra<^ wydatki; wreszcie o^wl515r.-breve"wz^'. eo dibg^um calcula-xvające do opracowania pr^ ^et" (aby mąAzej myślał) u-jektu i przeprowadzenia re- raczono go poł garncem mał
roritaż i zatroszcz sie, aby przybvl na to święte laterańskie konc^iium db tak ważnej sprawy".
Na posiedzeniu wszystkich; profesorów Akademii -w dniu 10 lutego 1516 r. zadanie o-pracowania projektu otrzymał najwybitniejszy jej matemar tyk Marcin Biem z Olkusza, uczeń znzkomitego Wojciecha. z Brudzewa, który podofcnie JEk 3^0 mistrz był uczonym w wielkim stvlu i "nie parał sję astrologią". Chcąc go zachęcić, do,pracy zwohuono^o
iwwego roku cywfli^o. Kalendarz ten od imienia Cezara
zwany powszechnie juliańskim wprowadzony został 1 stycznia 45 r. przed nar. Chr.
to dbósiaj wiemy, ka-lendarz juliański zawierz jednak poważny Uąd: średnia
wobec ogiUnego roią>rzcżenia i upadku obyczafjów terminy dodawaiua miesięcy przestępnych i daty świąt nichomych I
formy kalendarza na soborze laterańskim.
SŁAWA ASTRONOMÓW KRAKOWSKICH
W owym.czasie Akademia iCrakow^ stała u sasytu aawy. W "Kromce świata Schedla, wydanej w Norymberdze, w 1493'r. cz^ w czasie,: jDiady aWebni Kopmdk studion^rał wiadśnie na Wszechnicy Ja^eilońskiefi, znajduje się opiS: Krakowa, zawierający m.:jn: taką opinię: "...Obok kóśdoła św; Anny znajduje się uniwersytet ^ośny z bardzo wielu dawnych i uczo-nych mężów, w którym ujHa-wiaoie. są wszelkie umiejętność: .nauka wymmy, po^jica, Sozofia i fió^fca. Na(jbardziej jednak kwitnie tam astrono-' mia, a pod tym wz^ędem, jak wiem to od -wielu osób w całych Niemczech sła^ejsze] szkoły nie masz..." Do obowiązków profesorów
mazji za pięć grosz}-.
UDZIAŁ KOPERNIKA :
Witym samym czasie pne-wodmćzacy komisji reformy kslendam Ks. Paweł, biskup. Fossombrone, który juz słyszał w. Rzymie o jego niepos-poUtych zdolnościadi zwrócił Eię osobnym listem do Kopernika, zapraszając go do opra-cofwania- • własnego projektu. ■ Zarówno Kopenuk- jkk Biem,' jeden we Fromborku, drugi . w Krakowia j*awadzili bada-; ma w celu dokładnego ustalenia (flugośd roku zwrotni-ktwego, co uważali za kardynalny warunek reformy kalendarza.
W 26 lat później w liście do pnpieża Pawła III,: stanowiącym wstęp do jego wiekopomnego dzieła, Kopernik por wraca jeszcze do tej sprawy^! kiedy pisze: "...Bo me tak dawno, za Leona X, gdy na so- : borze laterańskmi rozsttząsa- ^ no zagadnienie poprawy *ka-(Dalszy dag na słr. 2T)
Moc serdecznych ^
Kennedy Travei Bufeaii
296 Qneea Sk W. Teronto TB, Oplt,
Tel. 362r3226 424 Bloor Sł. W. TcŁ «1-3721 OBSŁUGUJE WAS (»r41LAT
Specialne grupoM trydsoki do Mdci samob. fem odfzułowynt po pumme niauiydi ctnadi
. przei okres caieBO '•fa'. OFICJALNE PRZEDSl WlCuiLSTWO OBBISU Sprowadzanie rodzin, krewnydi lub znajomych,
z wizyta-albo nast^ pohyŁ Przesyłki do Polski, towaróir Inb ^eaiędzy pn« PKO
. Dobra, szybka i rzetelna obsłi^ Rozmawiamy po polsku.
Moc serdecznych świątecznych i noworocznych i Szczęślhoego Nowego Boku sidada
HARGISFHiB^
Dostarczamy wszystkie lekarstwa do domu przez cały dzień;
408 RoncesYolles Ave.
535-1944 —
535-0312
Serdeczne tyczenia Wesołych Śiciąt
i Szczęśliwego Nowego Roku .....zasyła
WEST ERD T.?: SERTOE
Właic HENRYk SOCŻAWA
Naprawa i sprzedaż caratów telewizyjnydi i radiow3mi, anten i wszelkich przyrządów; elditrycznych:: Wytamanie gwsffanłowana
1063 Bloor Sh W. -^O^oronfi^ Ont.
Tel. 533-9800
Przyjemnych i Wesołych Śm(^ Bożego Narodzenia , i Pomyślnego Nmvego Roku życzy
LKŁUS-irEAn^
Obsłużymy Wa« nybfcoi, młebiie, ku pehiemu zadowolenu. . Mówimy wszystkimi europejsldini iccykanń;
784 Dundos St. W. — toroirto^ Ont. Tel. 364.9433
Najlepsze życzenia, Świc^teczne z okazji Ś2viąt Bożego Narodzenia
i Nowego Roku składa
o: X BEBaewsii
ybez|Heczenia ha życM, dwroby, samochody,
■ p0ŹaK;i'UUł6» ".'-^'
479 RfuieesYoHeft^ 'Am IT^^ Tel, 531-0945 Rcs. 239-0556
,_WESOŁYCH rniĄT
^ r SZCZĘŚLIWEGO NOWEGO WOKU I iyciy wsi^stkim swoim Kfientom oraz eaiej Pobiel
|ii^|iii||il|
BIURO
479 RoocosnOlcs Am
m
mi