NAfiOnZEBOE 0te4WB-
Marin
Daiuieuicaowa
m
łNÓlUfBĆSOBOlaT^''
1;
■f
i
4
- aucHAczoM;
i CAŁEJ FOWm,
ffe wspoomieii o BiWotece Maidit^ ilmiĘm 1939 r.)
POLSKI PROGRAM RADIOWY
ŃAJSERDECZNJflJSZE
^ ŹTCZENtA MESOŁYCH SWtĄT BOŻEGO NARODZENIA i SZCZĘŚLIWEGO NOWEGO ROKU , składa cale} Polonii '
htom Warieti^ Pragiii
Poniedziałek do piąiku 12.45 do 2 po pcrf. - 1270 Korpanly 'TOLONIA" Sobola, 12.30 do 1.45 po pd.
761 Fillmoro Ave. — Tel. TX 24267 Bufffolo, N.Y.
Przedstawiciel M. Kinciel, 1574 Queen Sł. W. — ToronfO/ Onł. Tel. 53^-1407, miesz. 261-4113
NAJLEPSZE ŻYCZENIA , ŚWIĄTECZNE I NOWOROCZNE przesyła swej Klienteli Icrfej Polonii
. ADYANCE JEWELLERS LTD.
618 Queen St. W. . Toronto, Onł. Tel. 364-8924
MOC SERDECZNYCH ŻYCZEŃ Z OKAZJI ŚWIĄT BOŻEGO NARODZENIA I DUŻO SZCZCSGIA W NOWYM ROKU
DENISIM HARDWARE
Właśc^.Heniy Kowalishyn Największy ^owianński sMad z farbami, narzędziami^^przyiządami i zabawkami
482 Queen W. Toronto, Ont. tel. 366-1447 ,
. Wesołych Świąt Bożego Narodzenia i Szczęśliicego Nowego Roku isyczy swym Klientom i całe] Polonii
Roncesnlles IGA Market
Najtańsze iródto zaikupów artykułów ą»oźywczych. Beą^na dostawa do damów.
413 Roncesrolles Ave. Tel. 533-7811
Wesołych Świąt Bożego Narodzenia . i Pomyślnego Nowego Roku
\ Dwiesfacje benzynowe eptzeótaące benzynę "RA." mc^epa^ fodad hemoy w Kanadzie.
DuimS^s St. w. — Tai: 531-2272
W' pizedwojemorrił ach oficCTSkich podcbo-n^ome:, ołnyniywali w oce-';Dacfa ogóbąydi HL^in. ponkly^ a ,tzw.M'prczenqę"— Gdyby fodaboz metoda stosowana była do eywUów — "Mistiz" — dr Kazimierz Pidcarski — otiTym^H?^ maksymalną ilość owyćb punktów. WygladĄ jak ożywiony portret rene-:sansowego mecenasa sztuld: biła z jego postad uczoność sączona ze znawstwem doł>-rej kuchni i wina oraz przykładną starannością o scMudność wyglądu. Niewielka, pięknie przystrrjraHia broda dodaw^ mu pow^ a łysina blasku, bo odbijdy się w niej jak w zwierciadle światła bibliotecznych iyran-dolL
Nazywał się Kazimierz Rc-karski Był kustoszem Działu Starych Druków w Bibliotece Narodowej w Warszawie, w pięknym P^acu Potockich na Krakowskim Przedmieściu. Tam «4aśme poznałam go w r. 1931 i przez kilka lat, do . wybuchu wojny; :mo^am ob-, serwować z bliska^ pracując w mieszczącym się w tymże budynku Ddale liekopisów.
Przyjecłiał do nas z {[rakowa; odstąpiony przez Bibliotekę Jagiellonką, w okresie gdy odzyskane zRosji — na podstawie postanowień Trak tato Ryskiego — st^re druki i rękopisy z Biblioteki Załuskich domagały się szybkiego opracowania i udostępnienia. Zaczynał niemal od zera. tx> w ówczesnej Warszawie brakło bibliotekarz specjalistów od . inkunabułów, druków XVI — XVIII w., łiistorii drukarstwa, opraw, papiernictwa itp. W ciągu ośmiu lat /1931-39/ zdo-fcń stworzyć "szkołę Piekarskiego" i związane z nią środowisko, przyciągnąć wspaniałe dary, . zdobyć fundusze na zakupy, odtworzyć liisto-ryczne wnętrza —r- i stać się tiołiaterem bibliotecznej legendy.
Nie mogę uzmjrsłowić sobie jasno, kto i kiedy nazwał go pierwszy "Mistrzem" — al^ my go tak wszyscy naaywali. Czy dlatego, że uderzała nas niebywała bie^ość bibliotekarskiego rzemiosła? Czy ze względu na matejkowski majestat postaci i brodę a la
' W Kiakowie laayyiaiio-So wśród kolegów ^'Kańa Ke-karski'', co nwaźaliimy :a o-aytńśi^ despekL Nazywano go także .w Bibliotece Jagjiel: lo&jdej pragwnildem: luk-snsowym /Lozi^ibeiterA lx> nie uznaw^d pracy systematycznej i 'irytkowef!; otaczać saę lobSióęknymi i kosztownymi Fiz»łmiotamiv potnse' him^ Ua dla swej wspaniałej postaó— a br^dd wszel kimi objawami biurokracji. Nie dli^ o awanse i stopnie naukowe: prjycbodzily do niego same. Prof. Ignacy Cłirzanow^ wymns9 na nim np; u^skanie doktoratu na podstawie pracjr o pierwszej drukami Floriana Unglcra w w Krakowie. Rozprawę o niej napisał dlatego, źe pasjonor wał go temat, bez intemói przedstawienia jej jako rozprawy doktOTSkiej. Ale wid-ki pjt>fesor chci^ mieć go a Acjalnie na liście swydi wychowanków. Promocja Pie^ karskiego upamiętniona t^ła jedynym w swoim rodzaju wydawnictwem: ksaęgą pamiątkową pod red. Józefa Grycza^ której współpracownikami byli m.- in. proŁ- Bfie-
i^pMme druków ^Jarmar-Gznydi, aripięc Iństoiii o lub kaleodangr
czy^w Brahmer, Inistosz Muzeum XX Czartoryskich; S. Komornicki, prof. Aleksander Birkenmajer i in. W serii żartobliwych artykułów prze-wentylowano. zarówno naukowa działalność przyszłego "Mistrza" jak i jego słabości i ^abostki. Księgę tę /pL "Mar^alia"/ wydano w 200 egz. jako piękny druk bibliofilski.
Zmiłością do starych druków łączyto się u Piekarskiego znawstwo ich na skalę europejską. Był w tym zakresie wszectistronny: interesowała go zarówno liis'toria wczesnego drukarstwa, znaków wodnych, czcionek, gatunków, papieru, jak i grafika książkowa, oprawy, znaki wła-
MardHAśe ludowych
Najważni^s^'ieg!» sukcesem 1^ i wydol^óc zag^ nionych m^ - Sannacji i Polsld z' rMl526. opracOTWh jsyA przez-Bl|emał4a Wapow-wydobytje r oprawy ksie^ zawierającej akta salin Ibocheóskich. w Arch. Głównym Akt Daw-^y;ch w Warszawie. NapctA-stawie znaków wodziyd^:i i ksztdtu czcionek ustali ko-
lejność i waiianty rozUezio^ wydań utwmiów Jana Kodia-nowskiego. ^
Pracow^ szjrbłEo i ^raiP-nie, jaldor pizeczuwają^yie nie doczeka staroścL Zmaił .w czasie wojny, 7 lutego 1944 w Łowiczu, .^ptzeźjrws^ 51 lał^ ofigali^ na serce. Wamnki wojeioei ^ąystenęji zgon jego niemitidiwie przyspieszy-fy. Okres czynnej pracy nao-fałwej skrócić jeszcze wypada o lała chaosu okupacyjnego, choć pracował do ostat-idej dnńlL
Przyjadcl • Piekankiego, prof. ; Widaw Borowy^ pisząc o nim Wspomnienie' w "Studiach nad: kMążkąpo-święcoi^h pamięd Kazimierza, Piekarskiego" /1951/ miai
to wobec spraw istotoe waz-OydL A ważne bgify sxare poł^ skie księgi, idt salony, vj-dawiy rdndcnze. ich dziefe, katalogi bibGogiafie.
TT pofioża tego santseso-U warna tkwa u Pidais-kie^słan permsmeEtBego oł-gnańa yjłdom Odnidrpmfm
i duszne niewąftifiwie pra-' świadczone, ie jest to okras medośLsiecziBeżbzdansr. Stąd podejście nie tylko uczonego — ale i detektywa. Piekarski tiDpB dzieje poszezególnych ^scmidarzy książek, interesuj^ sie idi przygodami i wedzówfcamL Prakt^kow^ so-; cj^ogiezne podejście do lite-latmy jida> jedai z ińonierów takidi badań.
(U> pewien czas wymsrrf na odkrywcze wyprawy, ca prowincję do Inblii^ w rezy-deorjadi magnadddi, dwo-radC seminariach dudiow-igrdi, pacach IńdaiiBCh. kla-śzłoradi it± Mj^ z tego ^tn-łu nod^e znajomości wśród aiystidoacji i ziraniaństwa o-raz dostojmków: kościelnycłL Z jednym z nich, Ics. biskupem Stanidawem Okoniew-dim z Pdplina łąayły go zwiądd hiblioGlskiej proiaź-pL kulminacyjnym jej pcnfc-tan b5*> nddcorowanie Biskupa orderem "Białego Kru-
wielcy mistrzowie krzyżaccy? Nie wiem może ktoś z Czytelników WTpdni tę lukę pamięci , ' . '
snościowe, ttoczenia itp. Ob^ chodziły go. życiorysy dawnych drukarzy i introligator rów, ich testamenty i losy ich spuściął, inwentalrze ich ćiy-bytku i rachunki oraz dotyczące ich zapiski sądowe. Znał wysokość naldadów książek XVI - wiecznych i sposoby ich rozpowszechniania. Z uszkodzonych opraw wydobywał u^ żjle dla ich wzmocnienia
skrawki V zadrukowanego papieru /tzw. "makulaturę'7, •wyławiając w ten sposób cenne fragmenty zaczytanych
go pized ooyma za s^lią pracowni bibliotecznej na parterze Pałacu Potockidi na Krakowskim Ptzedmieśdn. Obserwować go tam było można
od wczesnego ranka do późnego wieczoru w cłiarakterysty-cznym pochyleniu nad starymi księgami, sporządzającego przery:^ ornamentów, opraw alłw ł)adającego pod bwii^ znaki wodne na starych |&-
pierach. Dzi^o się tak w świątek i piątek, w każdej poize roku. Gromadził równole^ materiały do historii różnych daedzin staropolskiego życ^ kulturalnego. Nie dla sielńć^ Niewielu jestibyło uczonydi o większej lub zbliżonej szcra-drobliwości i bezinteresownęl-ci,, Z Yfy^oaków badań Piekarskiego,! korzystać mo^ na gorąco, przed o^osz^łiemidi drukiem to przychodzi mu najtrudniej! nie tylSo uczeni' i. przyjaciele ale i zastraszeni młodzi studend i studentki poszukujący materiałów do prac magisterskich.
Ze słynnych kartotek Piekarskiego, istnej encyklopedii
wiedzy o piśmiennictwie staropolskim, korzystali obfide profesorowie Brueckner, K>i, Bystroń, ■ : Borowy, ^ JuBah Krzyżanowski i innL ; Częstym' gościem i bratnią duszą był mu JuliaU: Tuwim, >m3o-śnik wszelkich osobłłwośd'.'Z "krainy Szpargalii". piekarski pómag^ mu np. przy gromadzeniu wszelkicb materiałów do stownika iHJackiego. Teoreft«3ne narady, rozpoczęte w pracowni bibliotecznej, kon^uowane były u Lourse'a all)o: w pięknej salce restauracji 'Tod Zioią Kaczką" obdoUkmej staropolskimi maksymami wyboru Piekarskiego . :
Piekarski |>ył, iormalnie żonaty — ale w Warszawie zjawił aę sam. Żtnia o wyglądzie dziedziczki — odwie^ dzała go niekiedy; przyjeżdżając na krótko "ze wsi" o ide-sprećyzowanym bliżej adresie i znik^ jak meteor. Fie-karski gdzieś mieszkał, a rai> czej gdzieś nocowaŁ Jakoś aą odi^^d^ załatwiał sprawunki, odwiedzał dentystę, czy lekarza.: To wszystłco nie Uczyło się i odbywało w osobliwie pospieszny sposób, ustępowa-'
k^. Uroczyrfość odbyła się w rezydenci tń^uińej a w czs-ae <Aiadu pojawSa śę na stole laesiadcym lyba jak z Tana Tadcnśa". cda. a na tr^ ąBosołOT przyrządzona^
6w order . wiąże aę nie tyUco z osobą inicjatora od-maczenia Biskupa ale i deka-wym a mi>Ti"^^-''^J'y'" rozdaa-łem Iństorii kaąźki w Polsce międzywojomej. .
V W r. 1923 zawiązano w Ejakowie Towarzystwo 3330-śników Kaażki pod prezesura KaziinieRa Witkiewicza. W'y-ionSo ono śdślejszy ^Zakon BaUiofilów/. którego Kapituła nadawała wybrańcom order Kaiego Kruka 'za za^^ na pola krzewienia znawstwa. staiydi łgiąg i m^oki do nich. fZakon'' wypraccwał; skomplikowany, system fiod-nośd i szczebli na wzór : wolnomularstwa — oraz specyficzna tytnlatnrę. Do -ISiel-kiego Komandora Wsdiodu" zwracano się per "Wass Paginacjo" albo "Dostojny Fo-, liande", 'Tirada'' zwani byli "suplementami", "słostry '— "kapitafiami" : a "kandydad "makulaturzystami^. W cza-. Sie poaedzeń wygaszano pizemówiaria równie frywol-;ne jak pdne OTidycjL
azimierz Pidcarski. odzi^' czony w r. 1930 godnością ^Kustosza Orderu Kale-go Kruka ze wstęga Inkuna-Indn" br^ całym sercem n-dń^ w imprezo Towar^st-wa, ictór^o ddeje za^gują z widu w^ędów na przypo- -mnienie. B$ł inicjatorem iiy-dawuictw, wystaw i wyde-czek, duszą tydi poc^mań i
WESOŁYCH ŚWIĄT BOŻEGO NARODZENIA I SZCZĘŚLIWEGO NOWEGO ROKU Parafiarum. Przyjaciołom, Polonii i Wszystkim Ludziom Dobrej Woli
Polsko - Narodowa Katolicka Parafia św. JANA
czelnym stróżem wfaśdwi^ ich pozifnnn. Grono krakowskich Młtaśników Kaążki ma w swym : dorot^ kilkadBe-si^ ' wystaw talodi jak np. wystawa staiydi kaloidarzy krakowsiadi, róźnydi wydań Tana T^deusEa", eaffilirisów ze zbLurów pryuatnydi. ksiia-żek i grafiJci zwązanej z osola marsz. Pihgidskłego i w. im W roku 1944, po śmieni Fiekar-słaego mządzwto w Krakowie poświęcmią mu wjTStawe konspóracyjuą. ,
Bibliografia. jvac n^ar-słiego wylioa 186 roz-IHOsznondi po pismadi nan-
186Cowon Ave.'
* Toronto 3, Ont.
Ks. Senior JózafNiemiński,, proboszcz
Komitet Parafialny Henryk CybrudCpnew. Cłurłes Dublaóski,^^ wiCA-przew. Frandsarit Koab* II wice-prz0W. Kafarzyna Kostecka, sakr. prot.
Cndaw Dec, sakr. fin. KaroGna Stymldowicz, skarbnik - .Konliolafiy: Stanisław Balczowski, Laon BialawsU, Józef Cybrudi, jRysard D|gj ■ ^
Tel. 532-8249
CmławOrimraU.
loiwych Inb wydanydi w for- , mie faniszar bUdi^iSkidi o mewidkim naBadzie. W r 1938 ninwif fi^ wydawauie
nmikow^ dzida pŁ "Pnlo-nia typugialica swe XVF. tmyauaiątego podobizny z»^ aobów dnAankidi fticzid pdskicb. JesBCze waimelsaym dzidMu bfjł katalog centralny starych druków znajdujący się w złHoradi pt^l^idL 'w nmnencie wybuchu wojny i-stnóał on w fonnie oDin^miej kartotdd — i w tq fomńe poddrai^ pożar w Warsza^ wie po pows^mn 1914 ndn.
Stojącym na nboczD timc się może. że opoUikatta! nie- . wide i że ijlówna praca jegci : iyca posda z dymem. Jest jednak inaczej. *?ion nnais uKRiat" spnmiza sę nami^ w caAg rosciąi^ofid. fiafwic- ;
jest to że wsiaz^ eo i jak należy lofaić i w^duwd na-stśeów. Gdy zabraUo i koutyuuuje dr AIo£a KawecbGtyaona, doioae pę^ygotomia do tg.; rafi pod'
PRZYJEMNYCH SWL\T BOŻEGO NARODZENIA DUŻO SZCZĘSCLA W NOWYM ROKU iyay swej Klientdi i cdej Polonii
L W. LITWIN
575 Oueen St. W. . Toronto, Ont. ^ TeŁ 366-7040
■V;
Wiązmlię Życzeń te Badosnym Dniu Bożego Sarodzenia i Szczęśliwego 'Soicego Rofttt casyla
HU6H J. BRUCE, Q.C.
ALDERMAN WARD 6 TORONTO CITY COUNCIL
MEMBER METROPOLITAN TORONTO COUNCIL
1162 St. Clair W. -^9 Austin Crescent 535-3143 535-4286
Kapl^ Pdnej Ewangelii
FULL GOSPEL TABERNACLE
159 Claiefmmt St. — Toronto 3, Ont.
Cponiiei Dundas Sf. W.)
ZełH-anIa niedselne godz. 10 rano. : O godz. 11 Iżwidbienie Pańskie. : 0 7 wiecz. zebranie ewangeliczne. W tygodniu w środy i soboty o 8.00 wiecz. . Uwaga: UzdrowisEJe duH^ch przez modlitwy na,
wszystkich.powyższych zebraniach^ Kaążeczki kksasDnkowe do c^tania za darmol Ws
WES(«.YCH SWLĄT N.\RODZENIA PAŃSKIEGO .-życzy-:-WSZYSTKIM RODAKOM KAZNODZIEJA FRANCISZEK BEREZOWSKI, pastor
, TEL. 921-1806
Wiązankę Żgczeń w Badosnym Dniu Bożego narodzenia i Szczęśliwego nowego Boku zasyła
FAIRBANK HARDWARE
umirrED
2493 Dofferin St. Toronto 10, Ont. AA. J. SIMONETA — Tel. 787-0391
' BUILDERS — CONTRACTORS and INDUSTRIAL HARDWARE
Z OKAZJI SWL4T BOŻEGO NARODZENIA 1 DUŻO SZCZĘŚCIA W NOWYM ROKU składa wszystkim swoim Klientom i caiej Polonii ,
:.WIUI UMITED
Fibei^lass Distribotors aid Falnf^rś
pr
#
•i .i
.1
i
1
i#''WjBtfiMt; .Oni*. TeŁ 741.7311,, ;-,