ma
'WIAZKOWIEC" SlERPteA (Ausutł} wbreit, ii 1973
Pttrwsqr BMraeieiiy dok pelonijny w Toronto, badowany od fundanentów, pRezgaczony io Oirodek KuHiry Polikiej już stoi pod dachen.
Fund - prasiay przesłać
Zarząd Kola Nr. 20
Wrzesień ńa pograniczu polsko-niemieckim
rzecz Polski. Do pojąriatow niej chwili od swego zamiaru ku, zawarte w nim zalecenia! Niektórzy trafUi do przej-
nadgramcznych zaczęły agpły- zaatakowania Polski 26 sier- dawno już były faktem doko- ściow\'ch obozów w Lipce w
wac oddzią}y Wehrmachtu i pnia. , , nanym — gorliwi hitlerowcy powiecie złotowskim i w Pile.
saaowic słę w przygramcz- w kilka dni potem hitle- na Pograniczu i Kaszubach Obóz w Lipce założono już 2
*«80 regionu - pisała ków polsko-niemieckich, wy- tlerowski^ bojówki pobiły Po- „ych wsiach W ńru^tiZc^' u ^- . • ,
P lerwsze odgł(^ nadaą- ^6^^ «Nowy wypadek wołane mową HMera w laków w kilku i^scowo- wir.i^S, v„^^ pierwszych
d pierwszych dni wrześ- sie tam również niektórzy
j ^ - . ,. z Rudni .pow. złotowskiego jących przygraniczne tereny
redagowane pnei nacjonali- ^ ^^^^^^^ '^„b. W maju -.......... .............- „Hpr,.-^ n. P.i.to
stów i.szowm^ow niemiec- <geowiznę... Rodak ten nastąpiły dalsze wysiedlenia. cJ? wysi^leń. Zostawiając "derzjc na Polskę, kich gazety w Złotowie, Byto- otrrymał od Lahdrata w Zło- Nastroje, demonstracje i pro- gospodarstwa i cały dobytek.— W tych dniach Polacy ze wie czy Pile macznie zaos-^t^^jg opuszczenia wokacje antypolskie wzmogły Jedynie z bagażem ręcznym Złotowskiego i Bytowskiego
trey ton swoicn wystąpień i ^.gchodniej prowincji Rzeszy sie zwłaszcza w okresie przy- Polacy ze wsi bytowskich i musieli znosić wiele upoko-nasuay ataki na wszystko co ^ ^^^^ 20 dni". gotowań do spisu powszech- złotowskich musieli udawać rzeń i szykan, śledzpno po-
polskie. Odgrodzem kordo- ; . , ^ . . . , nego i wyborów. We wsiach sie na tułaczkę w głąb Nie- dejrzliwie. zwłaszcza we nem granicznym od ojczyzny, -Tii7 «/ mon. Hm ■nranmiian.. . v i...:..,
tutejsi Polacy, wówczas, że z góry goebbelsowdóe
-.W-czerwcu-wznowiono ak-^^^^^ stąd właśnie miała ly działa, jednostki czekające
• • . „ . . . Udpr7Vf» na Pnlęlrp ------1 ... i..^_____i..-t. : _i- DllOleKl.
organizacji, świetlice.
szkoły, bf-. relnvira-j
W. Dyba. M. Grajewski, A.
Kierzek.. bracia-i inni; Warunki
na sygnał,w bytowskich i złotowskich wsiach, w; lasach i napolach — ruszyły do'sztur- '•opiekuńczymi"
mu Bezzwłocznie przystąpiłj^gc^ zrabowano"w"mala^ sytuacji w innych obozach tez do działania policja 1 miej- T nolskiei sDÓłrfriplni koncentracyjnych. Po zlikwi-scowe władze. Ich celem by- ?;^"„^^1., P^,^^^^^^^^ dowaniu obozu w listopadzie
wano ich. majątek, i dokumen-: J^"hof. St. tv. W ten sposób np. pod -Wackowicze
skrzydłami rozniły się tu niczym od
Już w pięć dni później ian- g^^ljj^^jj"'^^^ miec w poszukiwaniu pracy i wsiach przygranicznych, ■ nie- ło Jak najszybsze inajrady- zboża.'W\on'°nawa^^^ ^^^^ ^- ^^^^ więźniów%rze-
: Niemiec.;;
central-;
sterstwo propagandy, ktdre idw, J«ffowi Krausemu ze koncentracyjnych, stracicie Przez granicę do Polski. czołgi i działa skierowane lu- szowiniści wykaz5'wali na tym na początek główną ige wy- Starej Wisniewki. Marcmovv'i ^^„t 'j emerytury, a ^ n»n,i.fn.cn m ^''^^^ " P"^'^ gorliwość, która przera-
znaczyło gazetom obwwów tangowskiemu z Zakrzewa i ^ „ajlepiilym przypadku V I- fjem tego pani^ętnego ro- nadawał sobie pehie najwiek- stała nawet i ^yyprzedzała w
n wysiedleń-_,iP*JK?W^-^^^^^^ niepokoju pytanie: czasie zarządzenia
wiecie bytowskm, tamtejsze p^^^^^^^, , pogranicza wręcz tej akcji propagandowej mo^ Ugoszczy w powiecie bytów- ™^ kS^v?ia sS'do°S zniesienia. W poło- wydawało
że wyniknąć.. skim. Na razie skończyło się :£;/;3rodowSJl Z^eK- ^ S^^olstTUwie - ^ybucrnar
I nic się nie omylDL Już w li'•'^ff^^^,J^?^3 znany za wroga państwa nie- f ^j^^^f ma aSk wraz z do g^^^^"^" Oddziały ___________
%T:J^J^^J^T^X^^:^^^ ? to oznaczało wszj-stkiego co polskie. swego domu. W Ziemi Złotów- ■Bezzwłocznie, najpóźniej jed-
wiesc o pMrwszych wysiedlę- ^^^^ l^Se Sst(S)wał ~ "'^ ■^^y''' fiskowali. Wkrótce podobnie ^ Jednocześnie do wielu W Podróżnej, w powiecie ^kiej aresztowano wówczas nak tlo 10 października 1939 niach. 12 stycznia nakaz opu- ^"owe, morę zasiosowai .j^ • ^ j_:.„u nnoryp. ^^.^„r.i......u,^,.,Jui..i domów polskich nauczycieli i ----- ------ ^
przygranicznych. Znając jed- innym. Z :nakazem wysiedleń-
Tiak doświadczenia iirwsdo- czym przyszedł także żan- wiecie' bytowskim tamtej'sze ^"^/f " się to skończy, co mnie nych organów hitlerowskich,
ści. Polacy pneouwali, co z darrn do Bernarda Wróbla z ^^^^ STS.SS P^^?^"^^'. ^ Pogranicza wręcz ,,,ka w najbliższych dniach?
Jednocześni przystąpiła, do aresztowania dżia;:
łacży ruchu polskiego. Głów- W tym samym czasie hitle-ne;'nasilenie.::wystapiłó'vvx^J^^?^^ dniachMl i 12 września; wr.kontyrtuow^ Podróżnej; gestapowcy :Avprost''Podęji7ąhyc . , , . . ,. od pracy w polu zabrali Sta- skich i bytowskich. Wiele ro-
Swi^k'SZr'J'«r nisława Witkowskiego, a Wła- dzin otrzymało wówczas takie ada mił^olwiek względami mogli Brzezińskiego - gdy pisma. jak to. które do dziś
- w.yładowac swą nienaw'isc do „„,„.J„ir,J,/. pnechowuje Leon Horst:
Nadszedł ich wielki dzień, na-
szczenia gospodarstwa, otrzymał działacz organizacji pol
raad polski wobec kilku tłumaczyć. W dniach poprze- postąpiono w b^'towskiej sie'- ^^Pf' P°'s*'<=f nauczycielu złotowskim, w nocy poprze- także Jana Cerajewskiego, ks. i r-powinien Pan opuścić tutó^
Sedstawicieli mniejszości czających spis mnożyły sie dzibie Związku Polaków, f^^^^f^^ zapukali żandarmi, dzającej agresje, kilkudziesię- Maksyńiiliana Grochowskiego, sza gminę wr^i z całą rodziną!
urswiizacji poi- Jiemieckiej Nie na dhifio jed- szykany rozmaite prowokacje Znów rozpoczęły sie areszto- Aresztowano tego dnia kilka- cm Polaków w>'prowadzono z Stanisława Horsta. Ignacego Pana dotychczasowa własność
skich, chłop z Rudnej ^ Woj- °>«"»«<='"«J-"3 aiugo jec szysany. rozmaite prowoKacje ^now rozpoczęiv się areszio ^ziesiąt „osob. Tym. razem domów i umieszczono w ba- skrętnego i wielu innvch w z wyjątkiem mebli i
ciech Pioch. "Głos Pogranicza n^*^- i napaści na Polaków. Nastą- wania. nieraz ppd zmyślonymi jeszcze alarm odwołano. Hit- raku za wsią. Wypuszczono ztmi MinUkiri - domowego podlega
i Kaszub'Vgazeta polskiej lud- i Dalsze zaostrzenie, stosun- piły dalsze aresztowania.;^ ich dopiero rankiem 1 września. Te chwile tak .wspomina
Jeśli sią Pan(i) znalazł(a) w Kanadzie najpóźniej do 30 listopada 1972 i nadal tutaj od tamtej pory pozostaje, jako odwiedzaJ9cy(a) czy w innym charakterze^ lecz również bez uregulowanego Stanu prawnego, pragniemy dać Panu(i) możność powzięcia decyzji do północy 15 października, aby nasz kraj uczynić swoim krajem
: Salomeą. Myczek:
"Wstał ciepły słoneczny, wrześniowy; dzień. Byliśmy zamknięci i czekaliśmy co będzie; dalej.:. Naraz; przychodzi ;. żandarm i każe ; nam
śprżętli
Ziemi bytowskłej — Bolesła-: dpinowęgó ippdl^gą/ hatyćh-wa Cysewskiego;;. Antoniego ■ TOiaśto>vej;; łcoń^iskacie. Próby; Jjtkubkai: Jana-Styp^RekoW--wystąpienia-p^ skiego i ;in. Ogromna więk-; cji;;będą najostrzej ż szość z nich nigdy; nie; ;dowie:'przy:>vPtimócy^^ działa sie: ża co ją aresztowa- środków prżyiiiiiś^ no. a potem wieziono i prze- ;d.zi;w grę ;źa^^ trzymywano w obozach kon- ną niemieckim wschodzie.
_____.........cen\raVjnych. Konkretnych ;Bezzwłocznie należy mnie; po-
wyjść: Znów' trzeba "sTanąć^w powodów nie podawano: ale informować o nowym mięj-szeregu, odliczyć, a żandarm przecież wszyscy, cale ich oto- scu zamieszkania. (—) Kraas. krzyczy, ze teraz będziemy mżenie wiedziało, że cierpią za Burmistrz.'" zwolnieni, ale kto będzie w swoją polskość, za to ze byli Wyruszyli wiec na tułaczkę, domu rozmawiał po polsku, i czuli się Polakami, źe pra- z której w większości powró-zostanie postawiony pod ścia- cowali na rzecz utrzymania i cili dopiero w 1945 roku. ;nę i ze po godzinie ósmej wie- nnipcnienią-polskości^^.^^^^^^
czorem nie wolno wychodzić ziem.
na. ulicę..'. Czekam dzień.; : Różnie; potoczyły. się-losy drugi, trzeci, czwarty;.. i na- aresztowanych: Niektórych po raz znów widzę za oknem uciążliwych i brutalnych przer znany mi hełm żandarma wy- słuchaniach zwolniono. Wiełu chodzącego.z samochodu i kie-; z nich wróciło do domów po-rujacego swe kroki wprost na bitych i okaleczonych w wy- skiego. nawet prywatnie i za-nasz dom. Idzie po mnie po- niku owych "rozmów" z Ges- powiedziano, ze dzieci będą myślałam. I rzecz>'Aviście, ale tapo. by znaleźć się tu pod musiały chodzie do niemiec-tym razem odwiózł mnie do wzmożona obserwacja w kre- kiej szkoły, zabroniono pol-Zlotowi na Landratsamt (sta- gu szykan i upokorzeń. Część skich nabożeństw w koscio-rostwo). Tu następuje prze- otnymała wyroki sadowe i lafh' zastosowano wobec Po-
spedziła w wiezieniacli po kil- lal^ow najrozmaitsze środki ka lat. i niektórzy już z nich :?^epresji:el{pnpmićznęj-:-;;-^^^^ nie Wyszli.; Większość Psadzo^; :;;Taki:vbyt^^^ nó;. w; obozach końcentracyj... jeńśki;'w-niesięń, 1939;;rókd;:^ nyćh. Ich pobyt tam. męczeń- To ćp się wledy stało; prze-stwó i "w wielu przypadkach kreśH^ śmierć ~ to juz osobny, na-; za<vsźe' ;
życie tych. którym pozwor łono zostać na ;;miejscu, zapo-; wiadało sie; niewiele; lepiej; Poddane ich już we. wrześniu ścisłej; kontroli policyjnej, zabroniono używać jeżyka; pol-
słuchanie. ; Padają .pytania; kiedy byłam po raz ostatni w ; Polsce, czy zakopałam dużo ; polskich książet itp. a przy tym słyszę jak mój "opiekun" :szepcze;. przesłuchującym mnie urzędnikom Gestapo:
Yielleich nach Schneidemuhl? (może z nią do Piły?)..:"; :■.
1 września i;w dniach:następnych;' podobnych scen wiele odgrywało się nie tylko W' Podróżnej, i Złotowie, ale; na całym Pograniczu.
Minister spraw; wewnętrz-; nyc Rzeszy wydał 11 września; rozporządzenie, które głosiło:
"Zakazuje' się w drodze państwowo - politycznego
stepny rozdział, wojennych'losów Polaków z b. pogranicza;
rokUi
Andrzej Czechowicz;
Bilans cieplny Ziemi
Nie będzie przesadą, jeżeli stwierdzimy.'że; lawinowy rózwoj: pnemysłu i techniki grozi zakłóceniem bilansu cieplnego planet>. Podwj-ższenie średniej tempe-roz- ratury jej powierzchni; zalcd.
Uważamy, że jeśli Pan(i) sobie ułożył(a) pomyślne życie w Kanadzie, to Pan(i) powi-nien(nQ) mieć ;tewszystkie;;korzyści, jakie sq udziałem prawowitych mieszkańców.; Chcemy: więc dopomóc .Panu(i) w tym; oż do północy, 15 października.
Do tego dnia może Pan(i} się staroć o ; uznanie zo legalnego; imigranta (co jest pierwszynrt krokiem do uzyskania iobywotelr
różne inne okoliczności, Z:których każda może być przychylna dla Pana(i) sprawy.
Jak; z tego widać; ułatwiamy załatwienie tych spraw. Jednakże, pominno naszych chęci dopomożenio PonuO), po 15 października nie będziemy w stanie tego czynić. Po.tym termie nie wprowadzono-w życie nowo ustawo postanowi, że w czasie pobytu w .Kanadzie nie będzie Panu{i) wolno ani staroć się o uznanie za
stwo) bez żadnej kory za nielegalne przyby- /'egolnego imigranta, oni odwoływać się prze-cić i przebywanie tutaj. _ ' ' '
Również do tego dnia podanie Panati) będzie rozpotrywone według znacznie złogo-dzcmych przepisów. Będq brane pod uwogę
ciwko deportacji,;
;;.. Prosimy więc podoć i nam swoje nazwisko i gdros, oraz bliższe dane dotyczqce ParK3(i) sprawy. Pragniemy, oby Pan(i) się włqczył(a) do 5 po potudniu, a w poniedzidlekJS paździer-do środowiska, , które Pana(Poniq) otoczą nika od 8 rano dopótnocy.
i był(a) w stanie w nim w^ pełni; uczestniczyć. Zrobimy wszystko co w.naszej mocy, oby nasz kraj uczynić krajem Pana(i).
Dla otrzymania dalszych informacji pro^ simy telefonować, pisać Jub przyjść do. naj-;; bl iższego Gonada I mmigration Centrę, oIbo/ w, braku-takiego biuro w pobliżu, do najbliższego Conado Manpower Centrę; (Porady i pomoc udzielane przez kanadyjskich urzędników imi-gracyjnych są bezp>łatne).
Biura Gonada ImmigrotionGentres są otwjrr te dla przyinunmnia podań w dnie powszednie^ od 8 ra;io do S: tpjeczorcm, wsobo^ od 9 rano
p o r z ą d z e n i a działalności wszelkich'organizacji polskiej: grupy narodowej w Rzeszy, a wszystkie urządzenia,; parcele, pomieszczenia itd;. i pozostałe mienie zostają zamknięte, o-pieczętowane lub zablokowane ... •'
. Kiedy to ukazało się; w dru-
SŁYNNE KROPLE DIANA DROPS
Na pizeiieblenle, bdl gąr«a.^«^^eikt, łuu-ni* w ciele, katar, partirkasiel,,. chrypkę, brak tchii, astmc, bron-sblU i na bóle zębów. Stonijela krople :; DIANA, które upewBlają ul£9 odrazo.
wie O: kilka stopni,: spowoduje gwałto\yne topnienie się lodów na obydwu biegunach; W wyniku tego podniesie się poziom
wraz ze wszystkimi konsekwencjami wspomnianymi wyżej. ' ;
Drugie niebezpieczeństwo zagrażające ludzkości ze strony przemysłu to rozproszenie się ciepła w wyniKu. produkcji e-nergii.i Powierzchnia Ziemi jest stale. zasilana" energią słoneczną o dużej mocy. Jeden kilometr kwadratowy otnymuje 160. megawatów mocy cieplnej; W o-
mórz i oceanóWj zalewając groi środkach dużej koncentracji
ROXODIUM
Nacierać bolesi* aile> aea nUc, Bóg; kr^na,: karkn. na dałakl. p» Uuczeola dała; równld . na : aw«dzenl« iktm*, . pryfzcza,' wrtodr. tkór-aa, podrażnienia- uką-: Kania —"'^'^ '^rontfr^if
GASTRODEX
knm,'. ..c^ar« ..'.wiinkfc.;
:. aia.'; Dorwać ;"*»• • tmir;
kontynentów.
Odwrotna sytuacja nastąpi; jeżeli obniżymy tempera turę też o kilka stopni. Wówczas nieodwołalnie nadejdzie nowa era lodowcowa i wszystkie konsekr wencje z tym związane. ; : Rozwój światowej techniki spowodował, że obydwa zjawi ska tj. podwyższenie temperatu-rj'powiencbni Ziemi; jak i jej obniżenie są :w granicach ludz' kiej możliwości; Gorzej jednak, gdy skutki te nie są wcale zamierzone przez człowieka, a stają się jakby "produktem ubocznym" jego wysiłków zmierza jących do opanowania przyrody.
Od początku naszego stulecia; gromadzi się coraz większa koncentracja dwutlenku węgla w atmosferze. O s i ą g n ę ł a ona: wzrost 15% - w: wyniku spalania węgla, lub ropy w elektrowniach, silnikach spalinowych samochodów i samolotów itp; Gdyby dynamika, tego wzrostu; została zachowana, ^o już za 20 Jat spodziewać śic należy wzro-; stu temperatury Ziemi o'5 stopni tj. tyle, aby przyniosło to iiieodwTacalne; w; dnitkfich tra-gicziif nailęjMłwa. "'Dwutlenek węgla; w atmosfc-. rze spełnia tak4 funkcję, jak szyby w; inspektadL Frzepusz-
przemysłu dodatkowo wytwarza się 107t energii cieplnej.. Jest to górna granica, której .przekroczenie spowoduje wspomniane zmiany klimatyczne.
; Jest jednak druga strona mer-dalu; Procesy cywilizacyjne powodują również zjawiska skierowane; w przeciwnym; kierunku. Duże zadymienia atmosferyczne, są i przyczyną koncentracji mgły i zachmurzenia, a 10 zmniejsza promieniowanie .słoneczne;; Zwiększenie obecnego stanu /zakrycia nieba ;ciężkimi• chmurami zaledwie o 5%, spowoduje obniżenie temperatury ziemi o 4 stopnie. A już konsekwencje; z tego wynikające możemy sobie tylko wyobrazić. W tym samym kierunku działa rozbudowa lotnisk, autostrada Aior-ników wodnych i miast", zwiększają one bowiem zdolność od' bijania promieni słonecznych przez- Ziemię, a ; tym samym, zmniejszają.jej_riagrzewanie. - •
: Ta działalność nie jest dotychczas ; regulowana • z punktu wi-; dzenia wpływu na klimat. Po; raz pierwszy rozwój ; techniki stawia ludzkoić wobecTsytuaeji; na którą technika nie może za-radzić.
Saczęiliwym zbiegiem okolice-;
Ci
ManikMier ^ liabi^teiim siid tamiij^Uoii (ethnmiginaiiofi
: riadiw.eaiH
btb
cza na ziemię promieniowanie o': ności, obydwa zjawiska uboczne krótkiej fali,; natomiast ntny- rozwoju cjrwilitaeji, działają w muje; promieniowanie : deplne pneciwnych' kierunkack ; Jak cbanktei>zuJ9ce s« dłuższa fa-. jednak-<yugovt^ lą. W tej sytaacji może dojść do Ich zrównoważony l^ilans, nikt 'pnieipiania'' 'p^^ Ziemi nie jest w stanie odpowiedzieć.
LUSCOK MODUCTS UMiTEO
L Pilacirtski ARTS PHÓTO STUmÓ
m