Publis&ed for Evcrr Snnday by; POLISH ALlilANCE PBESS LIMITED ,_^
'    ORGAN ZWIĄZKU POLAKÓW W KANADZIE, ^ Wychodzi Na Każdą Niedzielę,
Redaktor AJ. Sfóniewssd — Administrator K.J. Mazurkiewicz
PEENUMERATA:
Uoczna w Kanadzie .....r -
Półroczna ....................
W Stanacłi-Zjednoczonych i Europie .......
Pojedynczy JNumer .....~............. -
$1.50 .80 2.00 ^.05
Adres:
«Z^\T4ZK0WIEC*» 696 Queen St. W. Toronto, Ont Tel Red. EL: 8683
Coś My Dokonali
WIĄZKOWCY! Dobiegamy do ostatnich^ tygodni ^   trzy miesięcznego Werbunku w szeregi naszej ł   licznej rodziny polskiej.
■ Jeszcze pozostało nam trzy tygodnie czasu;
I    do końca ostatniego dnia gnidnia b.r. ■i        Czyś. my co dokonali — to co zamierzaliśmy dokonać? Gdyż bardzo maio czasu pozostało ^przed nami do wykonania naszych obietnic i przyrzeczeń?
Czy nie warto teraz, w te ostatnie pozostałe trzy tygodnie, zebrać nasze najlepsze chęci i zamiai-y, i rzucić wszystko na szale wielkiego naszego zwycięstwa; i dokonać to, coś my przyrzekaliśmy sobie dokonać. ■
Zastanówmy się nad tym dobrze? Z całą świadomością rzeczy, otwarcie, bez przesady i zarozumiałości. Za-wmimy sie ieden drue-iego, i. własnego sumienia, ilu z
pj^tajmy się jeden drugiego,: i. własnego sumienia, ilu z nas każdy zdobył nowych szermierzy w tegorocznej werbunkowej kompan ji? — Ile?
^ Ilu zdobyłeś — Związkowcu i Ty Związkowczyni, nowych kandydatów w szeregi naszej organizacji? Odpowiedź Wasza — będzie odpowiedzią wszystkich nas.
Stawiamy te małe pytanie, jedynie" dlatego, aby się przekonać, czyście zapytywali się sami siebie^ czyście mó wili o tem drugim, znajomym.swoim? Czyście kontrolowali sami siebie — ze swojego postępku członka? .
Czy pamiętacie te chwile — że każdy z Was, każdy świadomy członek Związku, popierał uchwałę Werbunku ? Przyrzekał wobec drugich^ zdobyć jak największą liczbę nowych członków? Dawał,słowo honoru na zdobycie — najmniej jednego członka?
Przypomnijcie sobie dobrze ten moment, te chwile i przyrzeczenie dawane oficjalnie drugim. Bo jeżeli ktoś z Was zapomniał o tym przyrzeczeniu i obowiązku członka, jest jeszcze czas do naprawienia tego zła.
Weźcie tylko naszą konstytucje do ręki, idźcie do pierwszego lepszego domu polskiego, mówcie każdemu o obowiązkach społecznych. O potrzebie organizacji,_o o-bo wiązkowej ase^kuracji 'każdego ojca i matki dan'ej rodziny!
M otwarcie, o potężnym rozmachu i najlepszej polskiej Organizacji "Związku Polaków w Kanadzie," gdzie każdy i każda Polka, '^znajdzie w niej zadowolenie swoich myśli 1 pomoc w razie choroby, kalectwa, i; śmierci.
Mówcie każdemu i każdej, że wszelkie opłaty wstępne podczas Werbunku są zniesione.
ŚPIEWAJCIE TO ZEMNĄ
HEJ CO MI TAM
Pieśń zesłańców sybiryjskjch z Niepodległość Polski.
Hej', co mi tam Cłioć grozi wróg, Cłiociaż nim wścieldość miota. Nie znamy w żydufźaćnych.trwóg,' Swołx>da, bracia, to nasz Bóg, Użyjmy więc żywota!
Bo krótki dła nas słońca blaski Spokoju ani chwili. Kto uznać nie clice carskicłi łask, Więziennycłi. zamków słyszy trzask,  .. Żegnajcie, bracia mili!
Hej, co mi tam! I,z poza krat Spoglądam jasno, śmiało. Użyłem życia, młodych: lat, gwiat budowałem, nowy świat, ^        Oddałem duszę całą.
^; ; •   ■   . H^ co mi tam!       v v .-.
Los hojnie nas obdziela: Na wolność orać daje nam, Z za^ Cj'tadeli. groźnych bram ■  ,.   Uderzać w pieśń wesela!
Hej, co* mi Łam! Popędzą w dal. Na śniegi i na lody, '". ■ Lecz nic nipwgłr/ymp -yypin foT
I towarzyszy tylko żal, Żał pracy dla swobody...
. . Hej, co mi.:t2m! Pod głową mech, W około wilków wycie — Nie ujrzym juz -rodzinnych strzech, -Lecz-święty nam wolności grzech: Czuwaliśmy. o świcie...:
Za nami pójdzie brat i syn — Az ruszą się miliony,     ■: ■ I nad grobowcem :dav/nych win Ofiarnych duchów błyśnie czyn ■ • I sztandar nasz czerwony!
759 tys. Dzieci Proletariatu
Bez Nauki
nicy wiary i przekonań politycznych, mają możność nale żenią, do tej wielce humunitarnej organizacji narodowej.
Po przynależeniu przez okres'6-ciu miesięcy i stałem opłacaniu A\'kladek. Każdy członek jest prawomocnym do korzystania z Kasy Chorych,. .
' Od pierwszego tygodnia po zaraportow aniu choroby członek otrzymuje 7 dolarów tygodniowo przez okres 10-clu lv godni, raz w roku.
Zarazem-opiekę lekarską i lekarstwa. W razie '^^y-padku^ nie przewidzianej śmiercią Związek Pol. w Kanad, wypłaca spadkobiercom, za czas: należenia od 6-ciu miesięcy do 2-ch lat 100 doi., po 2-ch latach należenia 200 doi. na koszta pogrzebu.
Członkinie należące przez rok czasu do Związkowej Kasy Chorych, w f-azie naturalnego połogu, otrzymują jedno razową zapomogę.
To wszystko otrzymuje członek Związku, za małą o płata, która" zaledwie wynosi 60c miesięcznie. Będąc zgó ry pewnym, iż w razie choroby lub nie przywidzianych rzeczy, jest ubezpieczony, jest pewnym, że nie potrzebuje wyciągać ręki do obcych i błagać pomocy i wsparcia.
CZY WIECIE ŻE
Skłlica Cccchosłorrac]! Praga; po "siacta 848,081 ,Tii«sttkancóvr.
. ____♦ « *. * # . ■■
■yf rtJku" 1264 papież Urban, wipro wadrf świcU) "Bo?ego Ciała"
■W tym 1938 r Brytyjska Kolunij . bia, wyprodukowała 800 tys. tonowa
miodu; ...
tjr, wynosi, 255,28.5 mtl kw. angiel-;skich.. ■ ■ ■ ■
■ i
Obszar kanadyjskiej prow. Albei.-^
, Dzisicjwe państwo Chińskie posia da 4.279,170 .Tli lew. n<mi *: ludności?! 439.759.380 głów- •
• :■ • «■•■;•■.*■■■■.■,■■ ■ • Najsilniejszy ref lektor jaki wybu dowano - na . świecie, 'Umieszczony jost na drapaczu "Colgate i Palmo-,hve". w Chicago. Posiadający 2 mil jony swicc światła.
żyjemy w okresie ogromnych zdo byczy wiedzy, wola człowieka zwal cza 1 zdobywa, nieznane. dotycKoza tajemnice przyrody i składa je u stop ludzkości. Dla milionów :est miejsce przy tym przepotężnym war sztacie, zeby pracpwali. bogacili dorobkiem swoim .narody, pisze warszawski "Głos-Kobiet".
W Polsce zagadnienie nauczania dzieci proletariatu nabiera, specjalnego znaczenia,, bo V/ tej dziedzinie są "zaległoscij' odziedziczone po zaborcach r cały wysiłek jest. konieczny, zeoy Polskę wyprowadzić z ciem noty na szeroki świetlany szlak, o którym tak w.ymownie i pięknie pi sah najwick.=;i pisarze i poeci; Jed nak sprawy oświaty, dla dzieci pro letariatu-nie.nabrały tej wagi. zeby zajćjc mogły czołowe miejsce i co ważniejsze, me cierpiące zwłoki w ;zEłąt\\ymm.^--;:_
Klasy posiadające i sredme me od czuwaj?, klęski analfabetyzmu jest to '.przywilej ■ . w pienvszym rzędzie ludności- wjeiskiej-1; robotniczej bo wła.snie dla tej kategorji dzieci nie ma szkol w ogolę, względnie-sa .0 lak niskim poziomie: ze czas spę dzony w szkole, uwazac należy za zmarnowany. . ■■'    :■ . ■
• Przepełnione izby szkolne niszczą zdrowie dzieci i nauczycieli; nie moz na ,w tych. warunkach nauczać, • zwla szcza, dzieci głodne, zle ubrane, prze męczone przejściem dalekiej drogi do szkoły I pracą, wykonaną w domu.' ".
Minister oiwiaty zapowiedział powiększenie etatów nauczycielskich o 4000, rocznie, zeby w ten sposób za pewnić wzrastającej bczbie dzieci w wieku szkolnym możliwość pobiera ma nauki. Przyznano zaledwie 1600
etatów, chociaż w iDudzecie przewidziano odpoxviednie fundusze, ale o brócono je .na reorganizację, mspek toratów szkolnych.-^ , Nie .wytrzymuje porównania, waz nosć tych dwóch spraw; inspektora-ty.mogły jeszcze poczekać, a uru-choraienie nowych oddziałów^ przy pomocy 2400 nauczycieli me cierpi zwłoki, jezeli zrozumiemy wymowę cyfr 750 tysięcy dzieci, pozostawione bez nauki. . .■
PrzyAviązuje . się. wielką wagę do wzrostu liczby dzieci ze względu na obronność państwa, tłumaczy się ko bietom ich !'szc2ytny . obowiązek". Kobiety muszą zabrać głos i zapewnić kogo należy, ze.dzieci analfabeci to nie tylko, klęska dla rodziny ale me mniejsza dla państwa. ■
Cyfry, podane .przez źródła • urze dowe nie są dokładne, oilości dzie Cl nie, uczęszczających, do szkół nie decyduje, ile dzieci zapisano z Początkiem . roku szkolnego, bo. wiado mo, że orzeszło' 1/4 miliona dzieci po kilku tygodniacłi.nie przychodzi do szkoły 1 zaliczyć się je musi do kategorji nie pobierających nauki. .
To pokrzywdzenie dzieci chłopów 1 robotników jest bardzo wymowne. Obywatele —najliczniejsi którzy- pracą bogacą' państwo, piersiami bronią granic, a dla swoich dzie ci. me otrzymują podstawowego pra wa nauczania. Analfabeta jest kaleką życiowym,. niezdolnym dotrzy mać kroku w. tym' wielkim wyścigu; jaki dokonuje sxę bez przerwy naokoło naa.
. Miliony takich "kalek" orfabis-ją równomiernie siłę całości państwa i dlatego klasa prtcująea woła o pośpiech.
W Dwudziestą Rocznice
Rządu Ludowego
z powodu przypadających »iro-czystości, prasa, postępowa przypomina nam dawne chwile i momenta.
Minęło 20 lat, kiedy chłopi i robotnicy i najlepsi synowie, ziemi pol skiej, wywalczyli, sobie 'niepodległość swoją.
W nocy. z dnia 6. na 7 listopada 1918 r. powstał w Lublime pierwszy Rząd Polski/ kiedy jeszcze Warszawa! Kraków zajęte były przez woj ska zaborcze. Pierwszy Rząd trwał zaledwie kilka dnt — do powrotu J, Piłsudskiego z więzienia w Magdę burgu, ale rząd ten złożony z mmi strów przywiązanych do programu ćłiłópskiego 1 robotniczego odegrał wielką rolę, wytyczając prograni chłopsko- robotniczy, który do dziś dnia jest dla nas drogowskazem.
Dzisiejszy Marszałek; Polski E. Rydz Śmigły, były członek Rządu Ludowego w Lubhnie.
, Niejeden odważny najwięcej czjF sem obawia .fictego, by. me musiał swej odwagi próbować. ..■ .
Zawsze zalo-vvał kto się z językiem ppkwapił; Kto zamilczał gdzie trze ba. ten się nie .poszkapił; Karpiński
Materialiści twierdzą, ze myśl jest wytworem,. wydzieliną mózgu; jed nak: no.sorożec lub słoń przez, tysiące lat ze swego dużego mózgu am jednej myśli nie wydał, tego nie po traiią objaśnić, .
Pierwszy Rząd Polski wydał do narodu polskiego manifest, którego tresc pomzej podajemy, ponieważ w manifeście . tym przedstawiony jest całokształt Polski, j'aką sobie Pierwszy Rząd Ludowy Rzeczypospolitej wyobrażał.
Manifest Rządu Ludowego.
Do Li:du   polskiego! Rołwtnicy,' włościanie! żołnierze polscy! : . .Nad skrwawiona i umęczoną ludz kosciąwschodzi zorza pokoju i wol nosci. ■
W gruzy walą się rządy kapitalistów, fabrykantów 1 obszarników rządy militarnego ucisku, i społecznego wyzysku mas pracujących. — Wszędzie lud pracujący dechodzi do władzy.
I nie zaświta lepsza dola nad narodem polskim, jezeli rdzeń 1 olbrzy mia jego większość lud pracujący, nie ujmie,w swoje ręce budoWy pod walin naszego życia społecznego i państwowego.
Nie może losem narodu polskiego kierować nadal Rada Regencyjna, przez obce i wrogie czynniki nam na rzucona, która gwoją ugodową ireak cyjna polityka oddając jednocześnie niemal dyktatorska władze w ręce austriackiego żołdaka. Rozwadowskiego, pcha naród polski ku prze pasci. .     ■ :
Ludu Polski! Polski chłopie i ro botnikur Jezeli chcesz zajac należne Cl miejsce w rodzinie .wolnych' narodów, jezeli chcesz sam byc gospodarzem na swojej własnej ziemi, to musiszw swoje rece ujac władze w Polsce, musisz sam budować gmach niepodległej i zjednoczonej Ludowej Rzeczypospolitej Polskiej..'
W przekonaniu, ze sprostasz temu wielkiemu.' a świętemu zadaniu7 ~ź polecenia ludowych i socjalistycznych stronnictw b. Królestwa r Galicji, . ogłaszamy się ''za Tymczasowy Rząd Ludowy Polski,. :i do chwili zwołania .' Sejmu ustawodawczego władzę całkowicie i niepodzielnie o bejmujeroy, tlubując sprawować ją sprawiedliwie, ku dobru i pożytkowi ludu 1 państwa polskiego,:nie cofając, się jednak przed, surową i bez względną karą w-obec. tych, "którzy nie zecncą uznać w Polsce władzy demokracji polskiej.'
Jako tymczasowy rzad ludowy polski ' postanawiamy 1 ogłaszamy poniższe prawa, obowiązujące cały na ród polski od chwili wydania niniej szego dekretu.
1. Państwo pokskie,obejmuje sobą wszystkie ziemie zamieszkałe przez lud polski z własnym wybrzeżem morskim, stanowić ma po ivszy stkie czasy. Polską Republikę Ludową, której pierwszego prezydenta o bierze Sejm ustawodawcry; -Ł Rada Regencyjna, działająca na szkodę narodu polskiego, e dniem dzisieJBZjTn z woli ludu polskiego przestaje istnieć.
W razie-gdyby Rada Regencyjna oraz rząd przez nią stworzony^ tej woli ludu polskiego me chciały się poddać, ogłoszone będą za wyjęte z pod prawa.
.ściganie i ujęcie w ręce nasz>'ch władz .wykonawszych będzie oIk)-wiązkiem każdego , obywatela państwa {wlskiego'; -
3. Istniejącemu prowizorycznemu rządowi urzędniczemu rozkazujemy
niniejszym natycłimiast podporządkować; się-nam i sprawować śwe funkcje aż do chwili otrzymania od nas bliższych instrukcji, .W przeciw nym razie będą postawieni w stan o jskarżenia przed trybunałem ludowym, którego skład i kompetencje będą niebawem ogłoszone;
■t Sejm ustawodawczy zwołany będzie przez nas, jeszcze w roku bieżącym na podstawie powszechnego bez różnicy płci, równegOi bez pośredniego,, tajnego, proporcjonalnego głosowania.
Ordynacja wyborcza będzie ogłoszona w ciągu najbliższych dni.
Czynne i bierne prawo wybcircze będzie przysługiwało każdemu obywatelowi i obywatelce mającym '21 lat skończonych;
5. Z dniem dzisiejszym ogłaszamy w Polsce, całkowite polityczne i. o-' bywatelskie równouprawnienie — wszystkich obywateli bez różnicy pc chodzenia, wiary i narodowosci,"v,(3l ności sumienia; druku^ słowa, zgro madzeń, pochodów, zrzeszeń; zwiaz ków zawodowych i strajków;
6. ;Wszystkie w Polsce, donacje ' majoraty ogłaszamy niniejszym za własność państwową,
: Dla przeciwdziałania spekulacji ziemią będą wydane osobne prze-
7; Wszystkie lasy, zarówno prywst ne jak i dawne rządowe, ogłaszamy za własność, państwową, -sprzedaż :i wyrabyy/anie lasów bez specjalnego zezwolenia od chwili ogłoszenia ni niejszego dekretu jest wzbronione.,
8. W przemyśle, rzemiosłach i ha.i dlu Wprowadzamy mniejszym osmio godzinny dzień roboczy; \';
9. Po ukonstytutuowaniu Sie o-statecznym przystąpimy natychmiast-do reorganizacji, na zasadach szcze rze demokratycznych rad gm.innycn. sejmików powiatowych i sam.orza-dów miejskich, jak również do orga nizowania po miastach i wsiach milicji ludowej, która by zapewniła ludności ład i :bez pieczenstwo, a po słuch 1 wykonanie zarządzeń na--szych organów wykonawczych i na lezy postav,'ienie sprawy aprowizacji ludności:. Zapewnienie- jej nie-, zliędnych, po taniej cenie artyKu-łów, spożywczych, uważamy za jeden z pierwszych naszych obowiązków. W tępieniu zbrodniczej sneku-lacji i ukrywaniu-zapasów 1 w ułat wianiu dostarczania • - żywności O: przemy się na organizacjach samorządowych' i społecznych.
Na se''m ustawodawczy wniesiemy orojekty następujących reforfn spp-łecznych: ■
' a. Przymusowe wywłaszczenie i zniesienie wielkiej i średniej własności ziemskiej i oddanie jej w ręce, ludu prsfBującego pod kontrolą państwową; ,■
b. .Upaństwowienie kopalń, salin, przemysłu naftowego, dróg' komuni- ■ kacyjnych . oraz innych działów prze mysłu, gdzie':.sie to da.odrazu uc.z\ nic;
• c. Udział robotników v.- .administracji tych: zakładów . przem.j-sto-wych, które nie. zostaną odrazu upan
W, Witós, były członek Rządu Ludo wego, 2 obecnie zbieg .pohiyc-.n.\i przebywający po zagranicami Polski
stwowione; .
d. prawo o ochronie pracy,.ubezpieczeniu od bezrobocia^ cho?ob i na starość; .
e. Konfiskaty kapitałów, pows^-łych w czasie wojny ze zbrodniczai spekulacji artykułami pierw«W P* trzeby i docstaw do wojska;
f. Wprowadzenie powszechH»#B,» bowiązkowego i Ijezpłatnego #W)e*-kiego nauczania ffzkolnego.
Ludu Pokki! Te reformy poWjroe ne i społeczne, które pragmeony w zycie wcielić są najniezbędniejsa*-.
Bez urzeczywistnienia ich Polską nigdy nie dźwignie się z dzisiejsaeł nędzy ttezwładu i upokorzenia. TJ rzeczywistmeniu tych reform na ^^^^ szarże całej Polski stoi na przeszk* dzie to, iz część jej znajduje się, jesE. cze w posiadaniu rabujących ją i (cifig dalszy na stronie 7-ej)
Trzy
ozostało
Nasz Werbunek
W
^sięże-Stowi Amerykańi cą" i dwj Ameryl
-Z^TELNIK
Ed mon tonu i słał nam oc jlerykalne "St< Tjf Kanadz .jest nasza
■ ■ •» *■ [w odezwie U innemi taki
- Gzem jest •laków w Ka n\>kła jaka rzyszenie.roz , ^ade 1 członl ! ko pojedyńcz I py *Towarzys ! Przynależą ■ d rych hasłem
Zadaniem Bronił! praw. raszych roda
■'polską.i z-ks działać .nad ■■
: ży do tego, t wały się zdri sma. tudzież dać zagubić kiedy późnie wstydzili, się .oó'i matczyr
i Te.-dwa pow3 laa nam całko\ Lbie pojęcia 'O |{diie tylko k ireszta wyznawc |ia tylko" płacić, • * W końcu, Sto saga sie, żeby |tij.e pisma byłj loff tego zespo I sic nie warte., Z tych dwuc Itówy, widoczn brawa o^ zama poowe organi2 ffeszkowie rzym ti-Danować życie |:3dzie.^ 1 rządzi na sposób 5 Czy im się tó Israwa?
1MERYKAN dzo dowcii I   tac' figle '0,( Postiw-ają.śię brawach, .bard; CD r humor, m
I .Nie dawne re iivQach w Nien jcddży.jięk; i ■^v
:::a w New -Y< payorem La . (
r.worzyć specji iiicą się: z samy p-ich. dla ochrc |?jiato\v nienuei Is"a czele tej iMa.-c Finkelstei
f-a Shomrin, ,•
i!a Dolicjantów |5t.ein ma pod r>doAskich.
Czterdzieści 1 hadzit były pi |Kvelt, ówczesr jiiedy do New nienuecki jffucjaty anty Iwyznaczył sier hi policjantów |«u ruł każdym |«ę zamiaru z o
Zsptjdzenia ^. wiciekłe kc Wlinskiej mir Goebbelsa "De "»yd La Gu B,a plugawy żi 'łego- zj-dowski; *r niezliczonycl Niemcom, jest przyzwoitości." La Guardia azałby więcej Łsci, jeżeliby^ adział pohcji 3taia: włoskicl