Nie wiehi turystów pr^eżdźa ło do niepodle^ej PolsEoL A ci Anglicy i Amerykanie przeważnie, którzy zbaczali ;z utartych szlaków,nie szukali w PdMce ani zaimków historycznych, których bez porównania więcej mo-^ lAieć w Italii .<ay we ani inuzćów i galerii sztuki, bo z tego zakresu Polska małp miała do zaófiarbvt^njia.'
Szukali egzotyki — barwnych strojów rej^nalriych, tate6w Ju dowych ł,.. dzicjsy. Polesie z je go l^brzeżnymi mokradłami, z siecią kanałów i tysiącem jezior zamieszkałych przez miliony ptac twa wodnego -7- było równie egzotyczne dla Anglika jak dżun gla afrykańska.
No a ludność tego prymitywnego, biednego niestety zakątka, samowystarczalna prawie go spodarczo, odziana we własnego wyrobu płótnianki ray wełniaki, — odpowiadała prymitywności • tta. ,/ ...
W czasach „wielkiej depresji" na Polesiu najpbpularniejszj^ „artykułem przemysłowym" była ponoć kilkógroszowa „maszyn ka oszczędnościowa" do przekra-wywania zapałek na dwoje,
Smufńe, ale prawdziwe.
Tak było w najbiedniejszej części biednej Polski, kiedy kraj, zrujnowany przez wojnę dźwigał się dopiero, odbudowywał i nabierał rozpędu gospodarczego.
Ale dziwni^śzym jest znak^ iszalony prymityw w opływających w bogactwa Stanach Zjednoczonych. I to niś :gdrieS nia „DziMin Zachodzie", %śród Iii-dian wypędzonych przez ich łiła' łych „brad** z bogatydi pastwisk i zagnanych na j^owe .pustko^ wia, lecz w takicli dawno lEandei-szkałych przez bl^cli stanach
Mo 4:flSiiii
Specjalista od żc^odkowyćh chorób 1 gardła. Prześwietlamy Byetem&n X-RAY i stosu jemy elektryczne metody. Godziny przyjęć! od Iszej do S-cle) po p(^udniu.
1817 Bonloyard . Bossmoant Teł. CR. 5846 • Montreal, Qne.
Odnawianie starych domów, Malowanie nowych —- Całko-, wite remonty mieszkań, — po cenach konkurencyjnych, •wykonuje . PAWEŁ CIIOŁEWICKI 2586 ST. ZOTIQUE Tel. po godz, 6-tej wieczorem _ VI 2263 —
I   t   ® ll
B. A. L. Ph.
2788 Rug Rouon, Tel. CH 1269
Wypełniamy Recepty. —- Znany lek Gomózo do nabycia u nas. — Zapraszamy Polonię dzielnicy Frontenac.
jak yirgina, K^toc^, (^lina caty Tennessee. .*
Ostatnio kilka autorów amerykańskich zwróciło uwagę swego społeczeństwa na te p^de kraju —^ malownidie nie tyiko swym górzystym cłiąrakterem, ale i prj/mi^wnoSdą^d^ młeisz kańców, o którycli W. Price, pisząc w wydawnictwie „Tomor-row"/wyraził się, że „ukrywali się prziez 200 lat".
Ci amerykańscy górale, są to przeważnie potomkowie anielskich i szkockich prezl)iterianów, którzy na początku siedemnastego wieku byU wysłani przez króla James<a I-go do północnej Irlandii, by wycisnąć stamtąd katolickich Irlandczyków. Porói-niwszy się potem z dworem angielskim, wyenugrówali oni do Ameryki i, mUiłjąc wolność i nie skrępowanie nadewszystko, osied liii się w pustynnych wówczas, trudno dostępnych górach.
Ponieważ mowy tam nie było
0 jakichś dokładnych pomiarach
1 jasno określonych granicach za jętych przez poszczególne rodziny terenach — częste były zatargi graniczne, rozstrzygane przy pomocy karabinów. Takim był początek o w y c h krwawych „feuds", wendet rodrinnych, przekazywanych z pokolenia w pokoleiide.
Iłowym mieszkaniem w tam tych stronach jest jednoizbowa chatynka z bierwion, przeważnie nawet bez okien. W dzień światło wchodzi przez otwarte drzwi i liczne szpary w ścianach. W nocy — do dziś jeszcze są nieraz używane smolne łuczywa, że dają one światło nierówne, wahające się przy każdym powiewie, — jest nie ważne, gdyż i tak mało kto z tych górali umie czytać i pisać, a nie potrzeba wiele świa tła, by trafić do misy z kaszą ku kurydzianą z boczkiem — podsta wą tamtejszego wyżywienia.
Jeden z autorów amerykańskich tak opisujiś uldadanie się do snu rodziny góralskiej i jego,
jako gia§03<
„W Jsdn^ a lydi'diat, zhyt małej dlii^mąj rodziny,-Ityłem źipmmi^^m Nie tam        tj^ materac wiazą-
na icSM ńa iOÓaie. Odśunię-tb^krzesSa i roze^aho materac na zieM rod^ nnśetń^ na p»dwói3u do bidizi^, wie szając swe wierzchnie otMenłe na ^ę^ch drze^ przed domem.. Potem połoźyliSniy się na materacu ^ w poprzek oczywi^ de".
Nieraz w licznych rodńnach góralsMdi rodzice mają Uopot ze znalezieniem imion iśa swych dzied. Jedna matka skarżyła się reporterowi, że nie mo^ znaleźć nic odpowiedniego, cliociaż przejrz£& katalog nasion kwiatowych, Móry jakoś tam za wędrow^. Niektóre imiona są dzłwne,iak na przykład „Królowa Estera", zaczerpnięta z Biblii łącznie z tytułem. W Innej rodzinie, najndodffl» dziecko jako jedyne imię mi^o — „To o-słatnie".
Ci górale amerykańscy są pra wie równie samowystarczalni jak polscy Poleszucy. Wszystko pra wie co mają w domu lub w co się odziewają, jest własnego wy-irobu.
Uprawą roli w tych stromych górach jest nieraz tak trudna, że staje się prawie wyczynem cyrkowym. O pewnym farmerze mó wiono, że „damał sobie nogę spadŁray ze swego pola kukurydzianego", które było-nie tylko
na wielkiej stromiźnie, ale nad urwiskiem. Kukurydza jest produktem podstawowym. Uprawiają też trochę owsa i żyta w dolinach wzdłuż strumieni. Pszenicy się prawie nie widuje, gdyż bardzo mało jest odpowiednich terenów.
Ulubionym zajędem tych górali jest „moonshłning" •— pędzenie „samogonu", nie tyle na sprzedać co dla własnej konsum-cji.
Poza tym, jako źródła rozrjrw-ki uważane są tańce, zwane tam. „twistifićations", co się nie da przetłumaczyć żadnym litentc-
Mnt terem i najbU^I dorba oddałby znaczenie nowotwór „wy-hzęta&owanie", no i nairaźeństwa z \j^ykrzykiiyanymł ta^fflnJami peł n^mi ognia pieMdnego i wrzą* cąj pmoiy- UltfMonym tematem są liyn^śbie tortury, zadawane w pidde bogaczom. Ponieważ trogaczy wśród tych górali nie ma, Mńęe mogą oni prsysłuchi-wa6«dę opisom tych okrutnych sc^ vw csdkowitym oderwaniu. Czasem obecni wpadają w graniczącą z Itisterią masową ekstazę, wyrażającą się podrygiwaniem, okr^kami i gestykulacją.
Boże Narodzenie obchodzone jest przez powszechną pijatykę i strzelanie na wiwat z rewolwerów.',
Widką popularnością deszą się też stypy pogrzeliowe, które są okazjami do wielkiego objada nia się i jeszcze większego picia. Ponieważ trudno jest nieraz O po trzebne na te „bankiety*' fundusze r- stypy są nieraz odkładane na parę lat. Czasem zwłoka spowodowana jest brakiem księdza, Ittóiy, wedhig zwyczaju, powinien być ol>ecny.
Zdańyło się nawet, że wobec braku kogokolwiek ktoby umiał czytać obyczajowe hymny na sty pie po zabitym góralu ^ musiano się zwródć do mordercy, jako jedynego oł)eznanego że sztu ką czytania.
Polityka też przybiera nieraz w tych górach niecodzienne formy. Jeden z kandydatów na jakiś urząd, rmsA jako jeden z głów nych punktów swego programu: ,vPo psie dla każdego mieszkańca Ofcręgu". Ponieważ cenione wysoce przez górali psy myśliwskie są, jak dla nich, dość kosztowne — ta część programu wyborczego deszyła się wielkim u-znaniem.
Pomimo tych przywar swej prymitywności i Tunikających z niej nieraz dziwacznych zwyczajów i obyczajów, ci mjio znani przez własne społeczeństwo ame rykańskie górale, mają też wiele cech dodatnich: gościnność, uczciwość, fantazję życiową; no i, przede wszystkim wielkie umiłowanie wolnośd osobistej, nie zno szącej wtrącania się przez kogokolwiek do ich życia, ale też i nie uznającej wtrącania się do prywatnych spraw bliźnich.
ROMAN
fRIKKE.
(Prawo przedruku zastrzeżone)
MONTREAL
Posiadamy na składzie wiel- i ki wybór zegarków, biinterli ( i przedmiotów na podarki. Odwiedź nasz polski sklep — 20% znitki. dla okaziciela tego ogłoszenia. Naprawa zegarków i biżaterll
Wykonuje, Garnitury Męskie i Kostiumy Dainskio
z najlepszych msłoriołów angiolskich. ^
PAR I ś I i i © y s f ® i' f iii ® i s ■
2097 Bleury Street    —   Monłroal   —   Tol. HA. 6021
T
3578 Park Avo. - róg Priiico Arthur - Monłrosl, Quo. Godziny przyjęć; codziennie od3r4popoł. 1 pćr 7-» wieczór. W 8o)>oi^ ód it-gie} do ^-te) po potudmu. W innych godzinach na zamówicie telefoniczna:
Lekarz Polskich Towarzystw.
Prywatny szpital, operacje, XrRay, badania osobiste, porady po^o^ama. Męskie 1 kobiece choroby. ~ Były auftUeat oajlep-aay<a e^laU y Kimndłle i O. 8. A.
Godziny 4-S codziennie oprócz sobót i niedzid a<rt3any 1 nliadzłflte na Zamówienia. 4351 Esponade Avo.   —    Montreal    —   Tol. BE. 220&
POLSKI ADWOKAT
@. Am M. Sd.> M. c ł. .  ADYOCATE. BARRISlfiSS  ANO SOUCITOB ~ KOMlŚAEZ.m&SZECM)  SADU ~ University Tower BIdg., 660 St. CaUterlne Si. W., pok. Telef. Biura: UN 6-8791 Wiecsoraml: AT. 1858'
ŁBEABZ TOWARZYSTW Pfl^MCB W mON^BAŁU
Wieloletnia praktyka w nąjwl^maych G^płtolaeh i klłnłkach
niemieckich, polskich 1 sEwajeatsMshi Bpeajallsta .chorób wown^łnayehi atttaswyfssyo^ %xsi!B&tycs!^f>^ ,  Operacje mi^idalów najnowsaym cyEtonao.
SSS7 P.4EE Ammm — tm*. ioa. less ~ momssał. ąm
Pnyjmdje od goddny S-cłeJ poptA. do O-t&j wleesomn.
7. Udzielenie, zabranie głosu.
Obrady zgromadzenia polegają, jak sama nazwa wskazuje, na naradzaniu się. Zabieranie przeto głosu przez uczestnl&ów to nie tylko ich dobre i niepozby-walne prawo, to jeszcze ich 0-bowiązek. Zabieranie głosu w obradach nie należy jednak u-tożsamiać 2 prawem do gaduł-stwa. Reguły, rządzące obradami dostarczają nie mało sposo-bów do powstrzymania gadułów. Ale uczestnik, który mia coś do powiedzenia i chce coś powiedzieć w daiiej sprawie nie powinien być prawa głosu pozbawiony.
Uczestnik zgromadzenia, mający coś do powiedzenia, przed zabraniem głosu musi ten głos u-zyskać. Udziela „głosu" przewód ńiczący zgromadzenia. Do czasu ustanowienia formalnego prze wodniczącego jego funkcję spełnia Dsoba, która zagaja zgromadzenie.
Uzyskanie „głosu" następuje przez zwrócenie na siebie uwagi przewodniczącego. W zgromadzeniach anglosaskich. zwrócenie na siebie uwagi przewodniczącego polega na „złapaniu jego wzroku" (catch the eyes of the chair). W zgromadzeniachi gdzie uczestnicy są polskiego pochodzenia to zwrócenie na siebie uwagi polega bądź na pod niesieniu ręki, bądź to przez 0-dezwanie się — .^proszę o głos", bądź też przez obydwa sposoby.
Udzielenie giosu przez przewodniczącego nioże przybrać' następującą formę:
— Udzielam głosu panu X, lub
— Ma głos pan X. Na decyzję przewodniczącego
co do kolejności udzielania głosu nie ma zażalenia.
Stałe   faworyzowanie przez I przewodniczącego zgromadzenia t pewnych mówców w zakresie u-dzielenia głosu może stać się powodem do zgłoszenia wniosku w sprawie votum nieufności.
Nadanie przewodniczącemu prawa udzielania głosu służy tyl ko dla celów porządkowych. Chodzi o to, by przewodniczący umożliwił uczestnikom zgromadzenia wysłuchanie wszystkich mówców po kolei. Ten sam mówca może zabrać ^os w tej sainej Ęprawie pó raz drugi, dopiero @dy tmyscy zgłaszający
się do zabrania głosu już wjtjo-wiedzieli się. Nie można przecież dopuścić, aby powstała dyskusja między dwoma pierwszymi mów cami, a inni mówcy, mający może w zanadrzu rozwiązanie omawianej sprawy, nie mogli docze kać się swojej kolejki głosu.
8. Powołanie prezydium zgro-medzenio.
Następnym etapem toku obrad po zagajeniu jest powołanie prezydium, które z reguły musi być wybrane.
Na stałych, okresowych zebraniach organizacyjnych prezydium nie wybiera się. To prezydium jest zazwyczaj przewidziane w statucie organizacji. Nie wybiera się też. ą powołuje się prezydiiun przez zaproszenie na olKhodach, wiecach, uroczystych zgromadzeniach i tp.
Z reguły ta osol>a, która zagaja, przeprowadza też wyl>ór prezydium zgromadzenia. Zdarza się też. że sprawa ustanowienia prezydium zgromadzenia uważana jest za szczególnie draż liwą. Wtedy osol)a, która zagaja zgromadzenie, nie przeprowadza wyt)oru prezydiiun, a przeprowadza natomiast wybór tymczasowego przewodniczącego zgromadzenia, który dopiero przeprowadzi wyłjór prezydium.
Prezydium może być .jedno-osoljowe, t.]. może składać się tyl ko z przewodniczącego zgromadzenia, lub wielo0sot)owe.
O EJEładzie prezydium, t.j. o i-lośd osób wchodzących do pre-zydiuin, jak również o ^osobie wyłonienia tego prezydium decyduje zgromadzenie. — ' Dla celów praktycznych _ przyąpiesEenia toku obrad, uznaje się.za wskazane, aby osot>a, która zagaja zgromadzenie, wyraziła co do (>bu tych spraw swoje sugestie.
Za do£ć rozpowszecłmione sposoby co do powołania prezydium uważane są dwa naistępu-jące: 1) Każde stanowisko w pre zydium obsadza się (Midzielnie przez wybór poszczeg^ych o-sób, albo też 2) powołanie pm-zydium następuję na podstawie głosowania en ł)Ioc, ij. na listę, która zawiera tyle nazwisk, ile stanowisk liczyć ma pre^dium.
Jeżeli prezydium danego zgromadzenia nie jest w ogóle spra> wą draiiiwo. (»oba, która zagaja, sugeruje teź nazwiska kandydatów do prea^dhun. '
Kiedy chwalono kogoś za to że nie kradnie, obecny przy tym Rodoć spytał: ,^0 dobrze, ale czy on nie laadnie dlatego że nie chce. czy dlatego że nie może". Można odwrócić to postawienie sprawy i i^ytać, dlaczego ktoś zdradza: czy;^dlatego że. chce, czy dlatego że musi? Rzecz prosta, neleży z góry wyłączyć wypadki zdrady pod przy musem,-pod terrorem, pod tor-tiu-ą, zdrady ta. którą nie ponosi się odpowiedzialności. W dawnych pięknych, rycerskich, czasach, do zostania bohaterem trze ba było niezwykłego ale nie nad ludzkiego hartu ducha, cziowiek był dpowialzialny za swoje czyny. Dzisiaj, jeśli człowiek okaże się odporny na cierpienie fizyczne, szatańskie środki chemiczne przeobrażą go w strzęp, łacłmian ludzki bez godności i bez woli.
Cokolwiek by jednak powiedzieć zostaje jeszcze pewien mar gines. Wiemy dobrze co się dzie je w Kraju, do jalcich środków ucieka się najeźdźca, jak chytrze zastawia sieci, ale mimo wszystko nikt z naganem w ręku nie zmusza do udowadniania że Żeromski był ŁK)lszewikiem, niko-kogo nie wloką do lochów Bezpieki za to że nie atakuje Wyspiańskiego z punktu widzenia marlcsistowskiego, a kibitlci nie czekają na tych którzy nie chcą produkować peanów na cześć Dzierżyńskiego.
Ale jeżeli nawet ze względu na atmosferę strachu rozgrzeszyć wszystkich gorliwców w Kraju, którzy, jak mawiają Moskale, „pierieusierdstwowali", po zostaje otwarta kwestia dobrowolnych zdrajców, odstępców i renegatów, którzy żyjąc na wolności za granicą, mieli zawsze możność wyboru i których nikt do zdrady, odstępstwa i renega-ctwa nie przymuszał: kwestia „chorągiewek ną dachu" jest kwestią odwieczną, i dlatego zawsze wzruszać nas t>ędą objawy przywiązania, wierności, wytrwania,
Napoleon w latach 1804-1814 mianował 25 marszałków Wpierw szym był Berthler, ostatnim Poniatowski) wszyscy byli znakomitymi  żołnierzami i niemal
Jeśli mówi się o kimś, że jest
roztargniony jak profesor _to
ma to pewnie uzasadnienie, gdyż w istocie najbardziej roztargnionymi potrafią być uczeni, Cho ciaż zdarzyło się podobno, że i pewien kupiec na akcie metrykalnym w rubiyce„podpis ojca" podpisał się jak zwykł był podpisywać weksle I rachunki ; „N.N. i Spółka". Bardziej wia-rógodne są wszakże anegdoty o rztargnieniu wielkich uczonych.
Archimedes odkrywszy podczas kąpieli jedno z najważniejszych spraw fizycznych, z radoś ci zapomniał przyodziać szatę nago wybiegł na ulicę Ssrrakuz, wołając: „Heureka!" /znalazłem/.
Newton przyrządzając sobie śniadanie, wrzucił do wrzącej wody zegarek a patrzył na trzymane w ręku jajko, aby odmierzyć czas, w którym ugotowałby zegarek na miękko.....
Ampere nosił w kieszeni szmatkę i kredę, a kiedy Icłębią-ce mu się w mózgu myśli zaczęły przybierać ksztahy konkre tnych koncepcji, wyjmował kredę i pisał nią ria tym, co mu wpadło pod rękę. Pewnego razu zdarzyło mu się wypisać śkońa-plikowane wzory fizyczne na czarnej ścianie dorożki, stojącej na ulicy. Kiedy koń ruszył z kopyta. Ampere popędy przez ulicę za swymi wzorami... Znana ta historia nie powiada, czy u-dało mu się dopędzić uciekają ce przed nim wzory...
Pasteur, ^ny bakteriolog, I^fukał starannie owoce przed icłi użyciem, zwracając towarzyszącym mu przy posiłku uwagę na konieczność takiego zabiegu. Po chwili jednakjtpztargniony u-czony wypijał wodę, w której nie dawno obmył owoce..,.
Mommsen, spotkawszy raz na ulicy zapłakane dziecko zdjęty współczuciemrźabrał je z sobą do domu. Tam dopiero poz nał, że ulitował się nad własnym synem...
Edison, który ożenił się w dość późnym wieku, miał po ślubie udać się ze swoją żoną w podróż poślubną... Cóż z tego itiegy dnyny wynalazca zupełnie o tym zapomniał..
wszyscy niemal wszystltomajątek, karierę, zaszczyty — za-wdżliiczają Napoleonowi Z^ch 25 upadku Napoleona dożyło 22 (Lannes zgtoąJ Pod Aspem w r. 1809, a Bessiers pod Rippach i Poniatowski pod Lipskiem w r. 1813). W chwili abdykacji w Fontainebleau 20 kwietnia 1814 nie byo u jego łłoku ani jednego. Marcel Dupont w ciekawej książce „Napoleon et la trahisoo des marechaux" ( Paryż 1939) daje bilans zachowania dę ich w krytycznej chwili.;
Pierwsi przeszli na stronę koalicji dwaj, których Napoleon o-sadził na tronie, neapołitańsicim i szwedzlum: Murat i Bernadot-te. Ułzecie iniejsce zajmuje Mar mom, zdrajca otwarty, czwarte _ Augereau, nieoki;zesany jakobin bez talentu, po Marmoncie zurajca najperfidniejszy i najnik czenuiiejszy, który zdradę swoją poprzedził niedołężnymi opera-cj ami wojskowymi na zguŁtę i«'ranćji.
Złowrogą rolę odegrali Mon-cey, Ney, iicfebyre, Macdonald i Uudinpt, którzy w nikczemnej scenie zmusili Napoleona do abdykacji, AliB podczas gdy Macdonald w dalszych rokowaniach z koalicją bronił z poświęceniem interesów Napoleona, Ney oddawał pozycję po pozycjir
Kellermann i Serurier, po wejściu wojsk koalicji do Paryża głosowali w senacie za pozbawieniem Napoleona tronu. , Najbliższy Napoleonowi Bert-hier czekał do końca, za to po at)dykacji zachował się wobec Ludwika XVIII z najdalej idącym serwilizmem. Kiedy 13rgp kwietnia 1814 Berthier zawiadomił Napoleona, że chce wyjechać do Paryża, ten od razu poczuł co się święci, ale Berthier zapewniał go o swojej lojalności. Po jego wyjeździe Napleon zawołał: „U ya se salir (zaświ-ni się)!".
Massena,, Brune, Perignon i Yictor zgłosili akces do Burbo-nów już po abdykacji. Jourdan i Mortier oddali się także na u-sługi nowego reżimu, ale przynajmniej okazali pewną godność..
Z pozostałych, Gouyion-Saint-Cyr znajdował się w niewoli po kapitulacji Drezna, Dayout bronił dhigo Hamburga, Śoult, dfr wódca armii portugalskiej, oraz Suchet, dowódca armii kataloń-skiej, podpisali zawieszenie broni na rozkaz Berthier.
> Napt
marsza
^uzba
roc*ien
■oem n
jedynie
NaElt
wi odd
ż<Aiier
Piecho
ludzi I
śierżar
polskii
rzystói
liidzi
ło uda
leką \
tylcułu
hagró(
(servi(
im po'
ręku
uzyski
zanycl krzepi noru"
Zawi dom i angii
DRU 700
LOKAL OTWARTY DO 1 484 OUEEN STREET WEST
Paiiioiii
1 .•
i I
i
siiiioiniDiiiaiiiioiiBiPiiioiiioiBiii
TYSIĄCE PACZEK wysyłanyc
zadowolonych klientów. Pami(
Naszą specjalnością są Penicylina, Streptom Nowy cudowny lok no ortrc Nowy sposób leczenia uli
I       398 AVENUE  ROAD— TOF
%lllI3|iOiE3li|OillOia!lllO!li@il<iOll!:Oill@llliOlli!Qlil!
Oczywiście najlepszą formą wyłonienia prezydium Jest wybór jego stosownie do kandydatur, zghmonych przez samych '"^'^^stnlków zgromadzenia.
AAAGAZYN KONFEK*
HS Ęmn it.lf.-?oron
Największy wybór najnowszycl lanterii męskiej, jak koszule, ki Przyjdź i zobacz bez obowiąz
Ten kupon jost warf $5.00 pn\ nia lub płaszcza.
WIELKI SKŁAD NOWYCH I UŻ\ DOMOWEGO I BIUROWEG Zajdicio do swoich Rodaków I p przystępnych eonach/ wlólkim wyb
0^ łHtdainy, okulary dostosowi tów wzroMi, na nerwowość, na W