* 1 "
J 5ł
j i**
"ZWIĄZKOWIEC" — STYCZEŃ —.(JANUARY) 13— 19$Ł
BJU ŁL.B.
^:.AbŚ^i^?|tv:;V^
176 Spadina Ave — TE. 0886
......... - wtoreicv czwarr
sobota od 3-11. w niedzielę od 9-1. pan'poniedz.^ piątek i " 3-11. MASAŻE.
iro WA 6944 Reż. RE 3296
tWOKAT —' NOTARIUSZ 4 Dundas W. róg Spadina 'ORONTO — ONTARIO;
stawiamy nowe, ©rat .wszel' kie prace blacharskie. Ceny umiarkowane.'
J. S TV 0 1/ 28 Glenwood Ave.-JRO. 2945
POLSKA RESTAURACJA
u nas zjesz po : ;
starokrajowemu Przyjdź i: przekonaiac; się, ie codziennie mamy powyżej dziesięciu polskich dań, a kosztują o wiele taniej niź ;V;W> \ gdzieindziej. 695 Queen Śt. W. — Toronto Tel.WA. 0463
niel D. STOKIL, B. A,
Barrister, Sblicitor, Notary Public. DRO: 211 VICTÓRlĄ ST. TEL.PL.-1753 ,
Mówimy po polsku
Loom 602 Tempie Bldg. y i Richmond St,. Toronto
SPRZEDAŻ POŚWIĄTECZNA PO ZNIŻONYCH CENACH
Zegarek męski na rękę, 15 kam. z branzoletką od $9.95 Zegarek damski na rękę, 15 kam. z branioletką od $19.95
Katalogi wysyłamy bezpłatnie na prowinqę
Zegarek może być zwrócony w ciągu 8 dni.
ROYS JEWEULERS &
Właściciel J. MATERNICKI
m- H |-63-€HARŁES-S-TvW; — TORONTO
TEL.: PR. 2998
(jedna minuta od Bay i Bloor)
.; omCE: EM. 0508 . ,
mdrev; E. Mague
Adwokat — Obrońca
jtwia sprawy wieczorami
i na zamówienie, m 201 Northern Ontario Bwlding ';•
ST. CATHARINES
afc BEG0R1
ąWOKAT i N0TAR1 kół Toronto 31A Queęn St Teł. Biuro mu, 2-8341 Dom mu.; 2-4153
)boty od godz. 2 do 5 p.p: v GRIMSBit urzęduje ■ jain St. — Tel. 559..50-50
Niebywała zniżka cen z powodu przeładowania składu. Wstąp a przekonasz się, iż takich cen nie znajdziesz w całym Toronto ~;V:
968$t/eiair
Odwiedźcie nas bez zobowiązania — jedynie aty ^ krój," gatunek skór i cenę. ~'~ [ - V
. ■ Zamówienia zamiejscowe wykonujemy sumiennie i z gwarancja., Firma nasze jest członkiem Kanadyjskiej Giełdy Fu i Better Business Inc.
UllUMłliJlIlli
47-3
fi!?;.
tul......
yłych fachowców poleca
odzaju I najwyższej ja-
5TKA i t. d.
lie: dostarczamy towar
ecjalność: weselne plac-
linowe.
OTTO J. DAY
;' ZAPRASZA ^AS Z RODZINAMI DO ZNAKOMITEGO
| BUFETU fRAWSKIEGO
%'■■'} •^■••V:;5e.fli^
ICo wieczór od 5.30 do 9.30. w soboty ód południa do 9 wJecz. jź-~-:--w niedziele od 5.30 do.9-ej wieczór. 11| - Jedzenie przygotowane przez mistaów .kuchOTśkich. ? liPrzyjmujemy żamówicaia na przyjęcia, bankiety wesela i tlp.
dobre miejsce do "par-i kowania" : aut. ;
'blśki Hotel
ST. REGIS HOTEL
koło 4135.
Sherbourne, Carlton. RA.
tańce co wieczór od 10 80 do 1.30, w soboty od 9 do 12-tej.
Z CYKLU ^lEŁCYiPOLACY^
Wzięta tęczą zachwytu — Polska przemienionych kc4odMejpw!'
C. Norwid;
Klasyczną w ś^^natjira^ wielkość B^maria Dmowskiego sza czejć Wołyi^ Podola, na prawie się ukrywa za ogromerjM,pomdniu po. granicę rumuńską i
wydarzeń^na które wpływała^w sposób decydujący, dzieł czystej akcji politycznej, których dokonała i myśli, .które pozostawiła posbbię. ';
Oceniany przez ludzi sobie blis kich politycznie — jako realista; przez jeden obóz przeciwników, •^r jako oportunista, a przez dru gi — jako romantyk; był Dmowski przede wszysórim człowie^ Mem wiary. Tej wiary, .która leży u samych podstaw bytu i poznania ludzkiego, która jedyna wynosi człowieka ponad poziom niedoskonałości. Ludźmi wiary w tym sensie był cały szereg wybit nyeh Polaków, których wydał wiek poprzedni, że wymienię: ;— Piłsudskiego, Daszyńskiego, Korfantego, Witosa> Paderewskiego.
•Na podłożu tej wiary wyrasta cała działalność • Dmowskiego, którą można podzielić na trzy_
etapy: akcja przygotowawcza, prace nad odzyskaniem niepodle głości, okres wychowawczy. '.
Jest faktem ustalonym, że jednym z powodów upadku powstania 63 r., był brak uświadomie-liia politycznego w najszerszych masach ludowych. Dlatego Dmowski zaczął swoją pracę przygotowawczą od, akcji uświadamiającej .lud, budzącej poczucie narodowe, które miało się stać wię zią łączącą '^wszystkie stany" na
całym obszarze7^ Polsku Temu celowi miała służyć za łożona w r. 1886 "Liga Polska", z której wyłoniła się w r. 1891 i'.'Liga Narodowa". Temu celowi
'lii
aż — Pamiętaj
mów. 25 agentów •
fate Board
biura językami
el OL. 3516
£|Teraz jest odpowiednia chwila na sprowadzenie krewnych
lt.:v<•Europy ■;■"-.-":
ś
iŚ30 YONGE STREET - TORONTO, OŃT. TEL. KI. 7295
- ......
filety okrętowe, samolotowe; dokumenty, sprawy obywatelstwa, paczki. — Wszystkie informacje bezpłatnie.
ZfĘSF
ądy elektryczne.
ijnowszego stylu Materace i Kołdry ■.' 3tr CZtCH, właściciel
OR. 1143, Toronto
WYCH MEBLI DLA J RZĄDZENI A. .ońajcie się o naszych i doskonałej obsłudze
re ©oinpatiy
' WM •'■
mm,'
■P "
mi -: Sm:
' liii'--:
mb :
'■mi-:
mim
Karpaty. Była" tó tak zwana "linia Dmowskiego" przeciwstawio na popularnej ną zachodzie "linii Curzona". Cele te postawił sobie Dmowski i.znakoinitym wy siłkiem dyplomatycznym w znacznej mierze osiągnął. Szćzegoło we ujęcie tych zagadnień zhajdu je się w dziele: "Polityka Polska i odbudowanie: państwa." >:;
Nasuwa-się tutaj mimo woli porównanie z sytuacją obecną. Dmowski riie miał za. sobą uzna nych praw państwa suwerennego, podpisanych umów gwarancyjnych i sojuszniczych, pozycję swoją oparł na grze dyplomatycznej i polityce w wielkim stylu. Cel swój osiągnął. Widać z tego, co znaczy obdarzona wolą, rozumem i talentem jednostka i co można osiągnąć gdy się chce i
umie działać, jeżeli dzisiaj spra wa polska nie znajduje się na właściwym poziomie, to przyczyn tego szukać należy w "niefortunnym doborze ludzi reprezentujących nasze dążenia na terenie międzynarodowym, w pblity ce rozgrywającej jedynie partie techniczne i taktyczne. Lekcewa żace pomijanie przedstawicielstw politycznych narodu i przechodzenie ponad ich opinią przyczy nią si£ do zachwiania powagi rzą du wśród własnego społeczeństwa. "Jeśli prez. Zaleski wybierze kurczowe zaciskanie w ręku tytułu władzy, może. po pewnym czasie przekonać się, że ten deli-
Mamy prawo, jako emigracja po lityczna, żądać wyraźnego sfor* inułowćuiia programu; powołania pełnego przed^tamtielstwa naix) du i poniechania sporów o inter pretaeje-^ dyskryminacje.
Dmowskiego, ^było złożenie imię niem Polski podpisu pod traktatem weKakkife.1 Odt^d rozpóczy na On pracę nad umocnieniem swego dzieła i wychowaniem nowego pokolenia, któreby podjęło • trud urzeczywistnienia Jego idei ; państwowych. Zakłada, więc niezależnie zupełnie od Stronnictwa Demokratyczno - Narodowego, ' przekształconego w r. 1928 w Stronnictwo" Narodowe, Obóz\ Wielkiej Polski.
Obóz Wielkiej Polski, taki, ja kim był w chwili założenia w r 1926, był ponadpartyjną orgam % zaćją polityczną narodu. (R. Dmc wski, "Zagadnienie rządu"). — Członkowie jego mogli należeć & należeli do różnych partii połity cznych. Koncepcja Obozu Wiel Mej Polski polegała na utrzym,\ niu twórczego współzawodnictwa partyj w ramach wspólnyc 11 zasad cywilizacyjnych i morał nych. Dmowski chciał mieć prz\ gotowaną k a d r ę najwairto ściowszyćh ludzi, mogących prze jąć z całą świadomością odpowin ^ dzialność za •: politykę nól^ką. —
(W. Wasiutyński "Ruiny i Funda-Londyn 1947).' Chociaż zamysł ten. w pełni nie został zrealizowany i Obóz Wielkiej Polski został rozwiązany w 1933 roku, to znaczna część .jego członków przeszła do Stronnictwa Narodowego, które jako jedy ne z polskich ruchów politycznych wyszło z wojny w stenie nie naruszonym tak pod względem orgaruzacyjnym. jak. i.ideowym.
praca: "Myśli nowoczesnego Polaka", w której autor pisze: "Pod wpływem postępującej szybko wewnętrznej przeróbki społecznej narodu przyjdzie czas, że Po lacy nie tylko staną się zdolni do stworzenia samoistnego, silne go: państwa, ale że to państwo stanie się koniecznością". Reżul tateni tej akcji jest szeroka dzia łalność oświatowa, oraz spolszczę nie najniższej, komórki organizacji państwa — gminy.
Dalszym etapem, przygotowują cym wejście sprawy polskiej ńa grunt.' międzynarodowy jest ksią żka: "Niemcy, Rosja i sprawa pol ska", która ukazała się w r. 1908 i została przetłumaczona na j ę-zyki: rosyjski, fiński, francuski. ■ Wypadki dziejowe zbliżały się z gwałtowną szybkością, wojna światowa mogła przynieść Polsce wolność. Aby się to stało, Dmowski rozwinął akcję polityczną, której. zasadniczym ..celem - było -doprowadzenie do klęski Nie-mięc,- głównego wroga Polski,
cyjny legalizm, w spoconej dłoni rozpuścił się <i że trzyma własny palec". (Myśl Polska Nr.v 189).
Dzisiaj, kiedy fanatyzm komunizmu uderza przede wszystkim w te wartości, których na odcinku polskim bronił i broni polski ruch narodowy, nie będzie prze
stały przez Dmowskiego obudzo ne i zorganizowane. ;
A. Łagowski
obowiązki podał wzmocnienie Zjednoczone i Niemcy. Pierwsze
(Skrót artykułu w „New York Times Map-aWn*" v m . w -. "/ • 7 * ~
,mhK,A„ --Krir^irfrś-ir^••■ , /*-affazme ' P10ra byłego munizmu światowego ambasadora brytyjskiego w Moskwie, Sk Dav^ Kelly)
: Dla •doświadczonego 4^ ty najbardziej frapującą cechą! sowieckiej polityki zagranicznej
i rewolucji i ze, nim to nastąpi rr-rządzące-ele-oraz do takiego pokierowania po menty kapitalistyczne; o. ile ich lityką Polski, aby znalazła ^ę:;własne narody ich nie obala — oria w obozie zwycięzców. - Nie bedapr6boWały się ratować"o-przy boku. Rosji, jak chcą to-wi-j^-^ knvavvymi starciami"
ze Związkiem Sowieckim i krają
jest jej bezosobowość. Jest ona kontrolowana przez." partię komu nistyczną za pośrednictwem jej organu — Pblitbiura i jest oparta nie na poglądach osobistych, lecz na skomplikowanej i "świętej " doktrynie .Uczy ona, że kra je- komunistyczne .i niekomuni-' styczne tworzą dwa podstawowo przeciwne sobie obozy. Źe kraje niekomunistyczne (które wszystkie" uważane sa za kapitalistycz-. .............________......... . ,
™}ltal£ala^^
rozkładowi! rewolucji i że; za- nnejsce w Czechosłowacji. :
nem
wszędzie na świecie jest słowo ."Pokój"! Ideą podstawową, genialną w swej. prostocie, - było zjednoczenie społeczeństw przeciw ich rządom przez nawoływanie, do pokoju i stworzenie przez to nastroju rewolucyjnego. Nie myśleli tu komuniści o barykadach ani nawet koniecznie 0 zaburzeniach, lecz o pobudzeniu "szerokich mas" db żądania "postępowych" :rządów- koalicyjnych, w których: komunistyczny
'Związku Sowieckiego i, przy jego pomocy wprowadzenie ko-
pod kierownictwem Moskwy;
Czy znaczy to, że wojna jest nieunikniona?; Sam. Lenin tak myślał: ;■ -■■/,'....'-' v^: -''ż'-:''"
"Istnienie republiki sowieckiej obok państw imperialistycznych jest nie do pomyślenia na dalszą metę. Jedna z k tych stron musi w końcu zatryumfować i, zanimi Jo nastąpi, nieuniknionym jest szereg przerażających zderzeń między Republiką Sowiecką a państwami burżuazyjnymi". Jednak jestem bardziej opty-
pomimo rzucanych na nie wyz-> wisk budzą w.Rosjanach uczu cie zazdrości, & . amerykańska sprawność przemysłowa. jśst nie doścignionym ideałem przyświecającym wszystkim '"Pięciolatkom"; Co do Niemiec, to w So-wietach panuje strach przed nie mieckimi zdolnościami militarny mi. ::;'::-:::r:'.'-/-:";'.";
Na jedną rzecz nie możemy liczyć — ną rzekomy duch nieza-. dowolenia mas sowieckich wzglę dem tamtejszego reżymu. W moim osobistym przekonaniu. większość obywateli sowieckich; jest zwolennikami reżymu i są
-1
mistyczny. Przede wszystkim Le. dumni z niego *).;
ogon machałby psem, dając w o-.^. °?ie^Lsw^^9nkJJi.żJC..p.a te;pj...Całkowite-pozbąwic-ntewołnoś-
fflm
i lekarstwo jak
ądkowe, zaparcie, nic-óle głowy, niedomaga-±etza, na bóje pod że-Nie czekaj do jutra -r no ńa leczenie. DZIs
znakomitego lekars-arn, a z pewnością uni-jdrowia. Każdy powiną Wiosnę t W jesieni, na zmiany klimatycz-
wara zawsze zdrowie, en środek. Do nabycia ch (drug stores)
dla zamówień U l odwożeniei pnśły^ bute&
m tai
w
ERIES LIMITED
293 Niagdra St., Toronto
dżieć niektórzy przeciwnicy, ale po tej stronie, do kfiófej początkowo Rosja należała. Rozkład'Ro sji na początku b. wieku był tak widoczny, że nie było obawy, aby mogła ona storpedować ideę wolnej Polski. Natomiast sojusz rosyjsko - niemiecki był dla Polski grobem. Wielki wysiłek Dmo wskiego polegał na wprzęgnięciu Rosji do działań wojennych prze ciwkp Niemcom. Uderzenie rosyjskie na Prusy Wschodnie było główną przyczyną klęski Niemiec pod Marną. Miało to dla Pół ski podwójne znaczenie, przyśpie sżało klęskę wojenną Niemiec oraz stało się początkiem przyszłego załamania Rosji. (J. Giertych; "Pół wieku polskiej polityki", 1947.) : <r:H Rozwijając następnie zakrojoną ńą wielką skalę działalność polityczną w Paryżu, Londynie i Waszyngtonie uzyskał Dmowski ^f^znarde Polskiego.Komitetu Narodowego za faktyczne przedsta wicielstwo Polski i dopuszczenie w tym charakterze dofudziału w konferencji pokojowej w Wersa lu. Ogromna zasługa Dmowskiego polega na wyzyskaniu zwycięstwa do maximum, czego jak ni gdy przedtym, tak i dotąd, żaden polski mąż stanu nie dokonał. Na to, aby Polska była w pełni niezależna, trzeba było osiągnąć dostęp do morza, zdobyć po 600 latach spowrotem dla Polski
mi "demokracji ludowych".
Powyższa doktryna jest podstawą tych wszystkich wydarzeń, które oszałamiają rządy, zachodnie i zachodnią opinię publiczną. Ona to tłumaczy bezosobowość przedstawicieli sowieckich i całkowitą niemożność polityków zachodnich, poczynając bd Roose-
; Podporządkowanie elementu ludzkiego teorii widoczne również w podejściu dorozbudo wyt potencjału wojennego. Więk szosć wysiłku idzie w tym kieruh ku,. pozostawiając dla konśumen tów tylko pewne minimum, z kto rym musi się on pogodzić nie znając warunków w krajach zachodnich.. ' ■ Ostatnio było sporo gadaniny na temat rzekomej słabości systemu sowieckiego i przesady w ocenie jego -rosnącej ^potęgi. 0-świadczenia tego rodzaju są łat
yelta, uzyskania w drodze kon- we do robienia wobec braku od
łączyć silnie gospodarczo posta wionę ziemię b. zaboru pruskie go, oraz przyłączyć ziemie na .wschodzie ąż po Dźwinę, Berezy
taktów osobistych jakichkolwiek innych wyników, aniżeli te co Co których zapadła ujprzednio decy zja władz partyjnych. .
Przeważna rola odegrywana przez doktrynę w sowieckiej polityce zagranicznej tłumaczy teź odrzucanie "—* zarówno podczas wojnyryjąk po jej ukończeniu —- ogrońinej (a naiwnej; dopisek red.) sympatii jaka istniała w kra jach zachodnich, łącznie zeJ5ta-IfSmi Zjednoczonymi. Była ona odrzucona gdyż, stosownie do :Hókrryny, nie mogła być szczerą,-oraz dla tego, że bliższe stosunki połączone były z niebezpieczeństwem "zarażenia" maa^sowiec-kich.^ A'■':
Doktryna sowiecka tłumaczy również "Kampanię Pokoju". Le nin uczył, że, przygotowując rewolucję, komuniści powinni szukać iskry najbardziej odpowied
jakichś piętnastu lat ,wszelkich dostępnych dla świata zachodnie go statystyk sowieckich. Nie odpowiada to jednak bynajmniej wrażemu otrzymanemu przeze mnie podczas mojego niedawne go pobytu w Rosji..
Powiedziałem wyżej; że zagra niczna polityka sowiecka oparta jest głównie o doktrynę, Miejsce tu jednak jia ważne dodatkowe wyjaśnienie. Mianowicie; że dok
rli^łiiśtólycznej;. która się nie sprawdza. W wolnym świecie przepaść między bogatymi a bied 'jggt nymi nie powiększa się, lecz maleje. Państwa zachodnie nie ża5 ostrzają swych rywalizacji, lecz, łączą się dla wspólnej obrony. Stany Zjednoczone nie załamały się, lecz rośną, w swej potędze przemysłowej i zamożności.
Pozatym sytuacja obecna jest całkowicie odmienną od tej, któ rą stworzyły Niemcy nazistowskie. Hitler był •romantycznym awanturnikiem, który stworzył machinę, która musiała iść ciąg-, le naprzód lub wybuchnąć. . A Niemcy były romantycznym narodem z sentymentalnym., gustem do agresywnych wojen. Ca ła historia rosyjska, zarówno jak i kariera: osobista Stalina,' dają obraz całkowicie odmienny o-strożnej, kalkulującej ekspansji, szukającej ostrożnie drogi po linii najmniejszego oporu. : r : Po jakiej linii idzie obecna polityka sowiecka? Przede wszystkim starą się przyśpieszyć roź kład wewnętrzny krajów kapita-
trynata zostafepogodzona, a «a ^y^yfh- pr^vpomroy 'Kam-wet utożsamiona z. histoiyczną panu Pokojowej , którą bynaj-tradycją rosyjską.. ; immeJ me zmierza do pokoju,
Od samego początku rozbudó- lecz do podjudzania mas narodo
ci osobistej .hiejest tak odczuwa ne 'jak by było tutaj. To samo stosuje. się do rosnących różnic ; w odniesieniu do;.przyyildjów,^ gdyż obie te" fazy stosunków so-; wieckich leżą w tradycji rosyj-' skiej. •' ' •
Prawdziwe niebezpieczeństwo;.; dla reżymu sowieckiego ma charakter. bardziej długofalowy, Le- ; ży on w braku wolności oraz za-. przęźeniu myśli i badań nauko-; wych do doktryny komunistycznej i "sowieckiego patriotyzmu", co musi, na dalszą metę, doprowadzić dó pewnego skostnienia. Następnie szalone tempo wysiłku produkcyjnego, połączonego z ograniczeniem wypoczynku i czasu poświęconego rozrywkom nie mów być utrzymanej jako że jest przeciwne psycliićę ;rośyjt skiej. Może to skończyć się jed- * ną z tych raptownych pmmian, które są typowe dla Rosji. Gdyż rewolucja bolszewicka i sfcdinow ska kontrrewolucją obecnajnają precedensy w rewolucjach" spo~ wodoWańychjrzez Iwana Groź-nego;-Piotra Wlelldego i riawet Aleksandra "IJ-go..;v i:
nego,
W rdku 1949-tym Pohtbiuro Śląsk ze swoim pomysłem, pr^^eeydowaio, że' hasła .wojny
wy imperium carskiego, poczyna jąc od leżącego w środku lądu księstwa moskiewskiego -— dały się zauważyć dwie, pozornie sprzeczne tendencje: ekspansjo-niśtyczna i izolacjonistyczna. Od czasów. Piotra Wielkiego te dwie tendencje były usymbolizowarie niej w danym miejscu i chwili j przez "uzachodnióny" rząd i ary do zapalenia materiału społecz-j stokrację w Petersburgu i popularny kult mesjanistyczny "świę tej Rosji" -— z Moskwą jako świę tym miastem. Stalinizm zaadoptował obie te tradycje i połączył je z." socjalizmem marksistowskim i; "sowieckim patriotyzmem". I jako dwa podstawowe
klasowej i upośledzenia warstw robotniczych pod względem eko nomi(CTym nie budzą już dawnego echa, a że jedynym "sloga-.
wych przeciw odnośnym nądoffi Następnie podbudza skrajny na cjonalizm i ksenofibię (nienawiść do obcych) %y całej Azji. Po trzecie — użyWa ONZ jako' forum propagandowego i źródła dzielących narody nieporozumień.
Dwa narody fascynują specjał nie Związek Radziecki: Stany
*) Wobec zakazu cudzoziemco.n podróżowania po Rosji -r-.fzrjri'--.':" jonipić ^tóisunków^ - sowieckich ż autora,j)parta jesTna obserwacjach -poczynionych w miastach, : prawie wyłącznie w Moskwie. Nie sądzimy^ by powyższa opinia ; autora była słuszna w odniesieniu do elementu wiejskięgo,,two ,'V rżącego znaczną większość naro-y du. — Red. ',;;":'/a
.......W
Bil
„ 4.
SPECJALISTA OD CH0EÓ3 WENERYCZNYCH
Godziny: od 1 do 8 po pot, od 0 do 0 wieczór 1 im zamówienia TELEFON: MM. — SCI ©1TMIAS ST. W. — TORONTO
Ai m
II m
i? M