; Wiele- dzisiejszych „rewelacyjnych.- odl^ryć i teorii,; np. w psychologii i medycynie 2nanych.'było..;,setki, a nawet tysiące lat temu. -Jedną ;z nich jest metoda, wykrywania kłamstwa.
W. jednej z wiosek afrykańskich zabito: naczelnika; • Po-; dejrzanych było kilku; Jak wykryć winnego? .Członkowie szczepu., ustawili się półkolem. .Twarzą do nich = : stoją. : oskarżeni: Wokół: nich: w ryt-, . mie bębnów, skacze w rytuał-
Wykrywanie kłamstwa
■gach - bezskutecznie i;-usiłujenych czynników na emocje^, przełknąć choćby ; kawałek; - poza - - kłamstwem, badanie Wina jego jest oczywista:-Na.;przeprowadza..sięw.odpowie
rozkaz.-starszych - zostaje wyrzucony z wioski.do, dżungli, i-tam: ginie od kłów..;.dzikich zwierząt.
: Każdy • chyba' odczuł kiedyś, jak w chwili strachu wysychało mu' w- ustach... Silne emocje - hamują ■ 'trawienie- i ;proćes ślinienia. Lecz bez śli-:ny nie tylko trudno żuć',, ale i przełykać. .Winowajca, z opisanej-:powyżej sceny, ma-
: przestępstwa bęfdącegoprzed--miotem,śledztwa..Jedna. z me-tod. zadawania; pytań, polega na pytaniaTfh ■istotjiych.r dla. sprawy i nie - związanych, z. nią. ..Pytania ..nie: mające; związku ze.;sprawą mogą np:
dniowyreżyserowanych warunkach. W tej sytuatji strach przed zdemaskowaniem, -.w połączeniu z wypowiadaniem kłamstwa wywołuje, zdenerwowanie ; charakterystyczne dła osoby winnej, a nie .występujące, gdy: dana osoba mówi prawdę.
Badanie' powinno odbywać wskaźnikiem kłamstwa jest się w zacisznym pomies'2cze- równoczesne wstrzymanie od-niu -i w spokojnych warun- dechu i podniesienie się Ciskach. Do ciała osobv badanej "^enia krwi. Dla wprawione-
Aś IBrodniarzy formacji SS
j Otto Skprzeny, którego po-^łącznikowego, pilotowanego o-grzeb odbył; się przed, niedawr. sobiście przez' Skorzenego Fie-
selera. F-167 „Storch". •:;: ; Nie! ulega; rówiiież. .wątpli\vq-śei;;iz Śkorzęny, organizował;ńa' polecenie-;Hitlerar.zamaciii .śkrj'-tobójcży ;na generała Eisenhowera,: który jednak nie doszedł :do .'skiitkij',- ponieważi:^w>'W'ia^ liancki: dowiedział "się ó tym -i: przedsicw7iętoV w;' porę '.'nadzwy'; czajne; środki ostrożności. :
ńym V cźasęip: w;; .,Wiedhiuv^ brzmieć   Tak sie t)an'nazV- bezsprzecznie jednym  z naj-
Pytania; te:, należy: przeplatać pytaniami mającymi:związek z badaną sprawą, np.,„Czy
, nym tańcu dziwacznie ubrany ^^'^t^;:^ przymocowuje sie różne przy-'go badacza łatwe do adczyta-
czarownik. Stopniowo ^^ap.ę- ^JJ^ ^arowniklS^^^^^^ rządcy informując ją jedno- ma^są też^inne, m^^^^^^^^
-zastrzeżeń w to:co. on mówi. cześnie- w sposób... ogólny "
; cie wzrasta, potęgowane ryt
miczna. muzyka ;i krzykami; „ ■ : ...    . ..... ... •,.,, ,.
czarownika. Naraz następuje ■ Tak więc strach przed skut-cisza, czarownik.kładzie przed • ^ami wykrycia-jego wmy, co z podejrzanych spe- ^^^^^^ nieuniknione,
cjalny: placek na talerzu z li-ścia.-:.Następnie. wygłasza do członków szczepu mowę; po-. tępiającą.;to straszne.: morderstwo, mówi o czarach, za pomocą .których ■; morderca zOt, stanie.wykryty..Ci, którzy, są niewinni będą., mogli bez naj mniejszego - trudu-: szybk zjeść -placek,,winowajca na-:- ;ny.; jako wskaźnika .tomiast; :którego   zbrodniaemocjonalnych. Ich
wysusza mu gardło, a świado--mość.tego faktu wzmaga jego: przerażenie oraz umacnia go ■ w przekonaniu, .że- zostanie zdemaskowany. ;.:Nłe może więc nic przełknąć.;
hitlerowskich; fórmącji-SŚ^^^^^^\^^^^ kresie :n;wójhyśwńa        ' -
; Był on z pochodzenia Austria-ukradł pan samochód?'' itp. kiem,. wysokim,  ■ barczystym Najbardziej wiarygodnym mężczyzną, o twarzy noszącej
liczne ślady blizn pamiątek: -pp;; bursżowskjch;';:sW pojedjmkąch: ;;'Fań;atyezny^ biciel .zbrpdnibż%o. fueh Rzeszy; 'Adolfa .Hitlera, - zaprze-; dał mu'się. bezresz^^^^^ od . samego ■..początku;.; objęcia: praeznlęgb władzy -llepy^ konawcą .jego;:rpi^^^^      co ;ó'-; cżywiście szybko.. z\Wóciło: uwa-. gę ;,wbdża" .ńa jego. pśóbę: Wy--' ■^^^^ :pełniąjąc •: poriJćzan
nia,. hajbju^dziej ■ ;.ż^^^ i;; krwawe, Skpiieny .Wybił,^^
znaczne objawy; fizjologiczne; W każdj-m razie; podstawą -do rozstrzygnięcia .0. winie jest przekonani^, że tadany ńa pytania nie-związane ze spra-;wą;:, reaguje zupełnie miennie .niż; na pytania., dla sprawy .istotne.: Ponadto nie
;'tak. przeciwna, woli przodków i duchom puszczy, że na^ -wet .zwierzęta i.rośiiny nie ibędą chciały mieć z nim nic :Wspólnego,nie będzie 'W sta-:.nie przełknąćrnawet kęsa. W -ten sposób ta ohydna;zbrodnia przed' całym szczepem zo-;stanie: -w; -pełni obnażona.; : Mówi też, jak to w sąsiedniej: wiosce w podobny -sposób wykryto złoczyńcę i uzyskano jegcprzyznanie się do;winy.
charakterze: ibadahia; oraz; za-:zńaczają'ć,:;że-
określić czy:lctAŚmówi::pp^ dę, czy też me. \
Prowadzący ..badania ną wstępie urządza pokaz działa-: nia aparatu:' Wyciąga np. '5 kąrt';do.gry każąc';osobi€:badane} wybrać jedną z. nich, . .       .     .   ^ obejrzeć i włożyć z powro'tem ^"i" nie w 1S43 roku Benito Musso-
Współcześni specjaliści od ^.^^ karty.'Na- Pytame należy zadawać wiele aresztowanego przez
1   wykrywania   kłamstwa _ me ■ ^ ^ / ^a^gljej razy i tylko wtedy, gdy widać      f     antyfaszystów po od-
0 stosują ilosci wydzielanej śli- Jj^^^ j^^.^' ^ ^.^^   -^j^ wyraźną zgodność w reak- ^Z.u L IJZ/L
kart, a ona za każdvm razem, ""^^"^^ badanego na powtarza-ma mówić „nie". Podkreśla "^•^'t?'^.'^^'^^^^
.: W czasie ■■ ostatniej, rozpaczliwej ofensywy Rundstaedta 'w Ardenach w końcu 1944 roku Skorzeny zorganizował akcję dywersyjną, na .tyłach wojsk a-: lianckich,. polegającą na wysyłaniu licznych zespołów żołnierzy- .; formacj i:; SS, i poprzebieranych ■ V.': mundury lamerykańskie i wyposażonych w amerykański sprzęt d pojazdy. Ten dywersyj-; ny .personel • wybrano z doskonale: mówiązych po angielsku
-ministra: gospodarki. Hjalmara Schachta.: stał się.; Jedna z naj-; bogatszych w ni: Rzeszy osób,; uzyskując^w posagu, niezliczone majątki ziemskie. i -:możliwoŚGi eksportowe, dające, mu miliony., :: Po zakończeniu wojny i klęsce Rzeszy. Skorzeny Avpadł w ręce aliantów i miał; startąć przed sądem jako jeden: z naj-; większych.; zbrodniarzy wojennych. Udało mu. .się.^ jednak zbiec i przedostać do Hiszpanii, w której żył aż do .zgonu,: który w w>'niku choroby ■ raka nastąpił 5 lipca br. Bezpośrednio. po; znalezieniu
się na terenie Hiszpanii.::Skotte-^:ny zorganizował jieć pod kryptonimem .:Die Spinne-' (pająk): której celem było niesienie po^ mocy był>'m c^jnkom SS i Ur łatwianie im, ucieczek, z Nicr -miec; przeważnie do państw płd.amerj'kańskich i Egiptu; •;
Do końca życia Skorzeny pozostał niezłomnym,,- :.ianat>'cz-: n^nn nazistą..: Bezpośrednio^ pned zgonem oświadczył.,on . sw\Tti przyj aciołom., iż. dumny jest:z tego, że dane lnu było wiernie shiżj-ć fuehrerowi i oj^ czyźnie.
wolno jakiejś pojedynczej re- ff^"^? ^S na asa pierwszej
akcji uważać za dowód kłam- J^^^^" ^''^^^^ J^^o zUchwa- żołnierzy przeważnie urodzo-stwa. To samo lub podobne        T^f^T ^y^^^'"^'^" nych w Stanach Zjednoczonych.
stanów uwaga
Akcja- ta spowodowała -niebezpieczny chaos w szeregach wojsk alianckich,- szybko jednak: opanowany.
•koncentruje.,- się . raczej - w zmianach-krążenia:krwi,; oddychania i na, pewnych: e le k-trycznych zjawiskach w skórze. Zmiany te są rejestrowa-: ne przez specjalną aparaturę elektroniczną:' i ..zapisywane; na przesuwającej się-z.jedna--kową,szybkością.taśmie: papierowej, czyli w tzw. poligrafie; Istota ^sprawy: polega na-tym, że takimi.czynnościa--mi organizmu ludzkiego, jak:
Pomocnicy :czarow-nika poda- oddychanie, 'bicie serca itp. ją teraz oskarżonym przygo- kieruje autonomiczny układ
towane placki.: Następuje mo-m-ent największego napięcia.. Wszyscy,: z wyjątkiem jedne-:go z obwinionych, jedzą, swo-" je porcje bez przeszkód. Ten, natomiast z siną, ściągniętą twarzą chwiejąc - się:; na: no-
nerwowy. Wszystkie te czynności dzieją: się . więc bez -udziału::świadomości..człowieka, jego woli. Silnie natomiast związane, są- one z uczuciami czy emocjami.
.. Aby. wykluczyć .'wpływ in-
się wyraźnie; że nawet; jeśli będzie właściwa karta:należy skłamać i zaprzeczyć. Badający przystępuje do działania obserwując jednocześnie zapisy poligraf u. W 95 przypadkach na 100 stwierdza się zwiększone reakcje - emocjonalne przy; mówieniu; „nie", gdy - karta jest prawidłowa.. Dla pewności powtarza: się to jeszcze raz i mówi badanemuj,-przy której karcie, skłamał. :
W ten- sposób-.badany na; .własne oczy;może;sprawdzić[ że aparat' do ;; wy krywania kłamstwa może. być dlań; naprawdę groźny. -: Po tych'czynnościach wstęp-: : nych: .badany musi odpowiedzieć ■na:-pytania; dotyczące
-prawidłowy ;wniosek.; Niekiedy zdarzają się i takie osoby,: ;k'tóre  próbują'. zafałszować .swoje reakcje.' Ale doświadv czony badacz w-większości ta-.kich:: przypadków szybko. za-:uważa, co: oskarżony czyni: i; odpowiednio to interpretuje. .: Gdzie.:i-w: jakim: zakresie : stosuje się tego: rodzaju me-•; tody :wykrywania kłamstwa? Odpowiedź: na to pytanie ze: zrozumiałych. względów, jtót dość trudna.: Wydaje :słę jed-
padnięciuWłocH od państw osi i; osadzonego w , niedostępnym więzieniu górskim. Nastąpiło to naosobisty rozkaz Hitlera, kto-. , , rymimo wszystko PosUmv,iy "^.^^^^^l^^J^^'^^, ratować z.opresji swego niefortunnego sojusznika.
• Do wykonania >° tego zadania Skorzeny dobrał sobie niewielką grupę najbardziej .zaprawionych, w, takich gangsterskich ; akcjach SS-Manów i wylądował wraz. z nimi na ciągnionych przez samoloty; szybowcach transportowych tuż obok więzienia,; w którym zna j do wał si ę a-.
Skorzeny był' fanatyczny, nie nie,: znający żadnych skrupułów Odznaczał
się niebyw'ałym wprost okrucieństwem. On to właśnie kierował nieludzkim ; katowaniem ujętych ..członków -nieudanego zamachu : na Hitlera w lipcu 1S44 ;roku. Wielokrotnie powtarzał on również, iż akcja mordowania .ludzi ; W'-obozach koncentracyjnych posuwa się.zbyt powoli.
. Po  zaślubieniu siostrzenicy
Później może być zapóźno
■ Najmniej popularne, w .moim, używania słowa;'później'. Przy słowniku jest-słowo: :-'póżniej.; .odrobinie  dobrych chęci; nie. Ot' naprzykład: telefonuje do . powinno to być:, trudne. • Moją; mnie przyjaciółka i zaczyna roz- poprawę : wykazuje ..fakt,: -.ie mowę od słów: mam ci coś nie- wszystkie,ważne.zleceniaPekao zmiernie. ważnego do powiedze- . ;sg już w: drodze do Polski. •
nia. I nagle.-przeprasza, bo.ktoś .. ;:.-. . : . --
jest u drzwi wejściowych. Za- , dzwoni do mnie później. - v;-.
Czekam,. nie wychodzę z domu ; i to, 'później* nadchodzi za kilka dni.
Gorzej jest,; jeśli 'na później', odkładamy ■ naprawdę vważne sprawy. Później może; być czasami 'zapóźno'.
; Jeśli mamy coś: zrobić, zróbmy łeraz. Wiem :z- własnego: doświadczenia, '.że odpisując „na : serdeczny list^ z Polski, obiecałam. wysyłkę zlecenia Pekao. Nie zrobiłam tego :natychmiast i naraziłam swł'ch:bliskich; na. długie oczekiwanie. .
Mam kilka innych; słów, któ-. rych staram się nie .nadużywać,, jak:; zawsze .i nigdy. Ale najpierw chcę się wyleczyć od nad-
DWIE BIBLIE
W Bibliotece Watykańskiej znajdttje się Biblia grubości dwóch stóp, a obok leży Biblia zbliżona wielkością do pudełka zapałek.
;-Przewodnik. oprowadzający ■ po :komnatach ibiblioteki zatrzymuje się przed stołem, gdzie znajdują się kontrastujące rozmiarami księgi i.:wy-jaśnia: :;,Ta wielka księga za-. Wiera) \yszystko, co Ewa. kłe-; dykolwiek   powiedziała: do Adama". Po wymowniejszej .^przerwie; dodaje;, „A ta ma-, ciupeńka książeczka zawiera wszystko,: co Adam: rzekł do / Ewy..."
nakj-że. w tych krajach : za- ■ resztowany duce. : chodnich, w których:policje Zaskoczenie było kompletne, posługują się nimi,, nieufność Pilnujący więzienia karabinie-, społeczeństwa wobec tego ro-; rzy włoscy, .byli tak zaszokowani dzaju środków powoduje, że niespodziewanym - napadem,; że są one traktowane: raczej, ja-:: nie stawili .najmniejszego opo-' ko pomocnicze w arsenale 'ru: U\volniony.; Mussolini odle-metod śledczych,- ciał,do Niemiec na pokładzie
Słupy Herkulesa
Jeśli zamierzasz budować nową salę gimnastyczną...
albo ośrodek artystyczny...
albo lodowisko lub plac gier i zabaw przeczytaj co następuje.
Mamy nowe Ministerstwo w Ontario. Ministerstwo Kultury i. Wypocz^ku — Ministry of Culture and Recreation.
Pieniądze na realizację wartościowych projektów idą z nowej onłaryjskiej loterii "Winłario". Projektów mających związek z kulturą lub wypoczynkiem.
' Projfekty, które mogą pomagać w wzbogaceniu życia naszych ontaryjskich współobywateli. Krótko mówiąc, są dostępne pieniądze na prowadzenie istniejących i budowę nowych obiektów kulturalnych i rekreacyjnych w tej dzielnicy.
Oczywiście są pewne warunki. Lecz cała ta historia wyszczególniona jest w
od przekupniów i przewodników. Pod wieczór tym samym rozklekotanym autobusem wró-: ciliśmy do Ceuty. Na polu woły orały prastarą sochą. Wśród towarzyszy podróży przeważali ; noszący burnusy pasiaste z kap-; turem,' ale nie brakło elegan-. tów ■ czy raczej elegantek,: którym spod oia-ycią wyzierały jedwabne eukienki. Kontrola paszportowa 2310WU była chao-; tyczna. Widocznie trzeba było
; Dókońerenie ze słr. 2 ków.; i kupujących... Czego tam stanek był dla:celników. Kiedy nie było! Od artystycznych wy-;wcszlt .i skierowali sic: do tyłu robów ze-skóry 1 miedzi, po ru-autobusu, różne 'butelki i. zawi- piecie i; starzyznę, od r owoców niątka; miały czas wyjechać na i warzyw, po-korzenie'i specja-.ch\vilę za drzwi .w. krzaki. Wró- :ły,których;zapach zalegał całą ciły po - wyjściu-, celników, -,ale: - okolicę, a • z, których -usypane jnoże nie wszystkie, bo cały ma- były kopczyki różnych rodza-newr był zbyt naiwny. Dość, 'iże . jów; ■ kolorów i aromatów.; KraW-ruszyliśmy dalej i;wziąwszy le- cy szyli ubrania a dzieci trzy-we widełki szosy,; bo prawe mały im nici, stosy świeżo upie-wiodły do Tangiem, przez euka; czonego chleba, leżały obok ry-liptiisowe ■ lasy. dotarliśmy .; do by i mięsiwa.- Raz po ■ raz tłum Tetuanu, leżącego na pagórku .się rozstępował, by przepuścić: dąć urzędnikowi coś w ła.pę, 4 wśród ogrodów nad rzeką Mar- tragarza z- ogromnym ładun- • skorośmy tego nie: zrobili,, ka-til. Dla .zwiedzającego ma on kiem albo kara-wanę kobiet tasz- zano nam tak .długo czekać, .ąz siedemnaście meczetów z naj-;czących na grzbiecie kupę gałę- nam autobus uci^ł. Na Ł'zczęś'r znaczniejszym, Sidi Es Saidi na; zi i drew ria opał; Oglądaliśmy cie pd granicy kursowały.już czele, słynną sżkc^ą rzemiosła garnki, talerze i skórę. W koń- dobre hiszpańskie autobusy, oraz dawnym pałacem kalifa: - : cii - kupiliśmy; puf skórzany z
Z miejsca otoczyli nas na- żyrafy, trętni.przewodnicy. i: nie było Julek, Obchodzący akurat, rady, jak wynająć jednego z swoje imieniny, był przestra-ri.ich, aby, przepędzał.;..innych, szony tym bliskim kontaktem z :Był to młody student, znający masą, ludzką: ciekawą; obcych, ję?yk; hiszpański a nawet kilka, nachalną, rozkrzyczaną a przy. ^ów po angielsku. On nas opro-. tym obszarpaną i wynędzniałą, wadził po medinje, tj. po sta- Stwierdził bez żenady, że się bał rym mieście, gdzie w labiryn- Afryki, cje; wąskich uliczek tłoczył się Odprawiwszy-przewodnika o-tłum przekupniów,;: rzemieślni-beszliśmy miasto opędzając się
Kiedy opuściwszy ::Ceutę płynęliśmy z powrotem:w poświacie księżyca gad^ do nas Cal^ dcron-Słowacki:
JAKOŻ MIASTO OWE I dzisiaj- w piękność rozkwita
. I wieczny. opór stanom .    ' °
A z
Hiszpanią aż przez morze gada. "
Florian Smieia
|— W broszurce p.t. "How to share in "Wintario" (Jak dzielić-się w "Wintario"). -
Aby otrzymać bezi)łatn^ egzemplarz, piszcie ńa adres: "How to shate", Queen's Park, Toronto.
Powtarzaliśmy dołych czas "wszyscy wygrywamy w Wiritario", lecz teraz, nasze nowe ministerstwo zaczyna to hasło wprowadzać w czyn.      ^ ..uu..   JLik.diLM
MINISTRY OF CULTURE AND RECREATION.
Ontario iJmJ^
BobWbloh.Mir^
:■>::'■:■(■:
Convenient.
Safe.
■3-
-— oto 4 angielskie słowo określojgce Royol Bonk
Jeśli odwiedzisz jeden z oddziałów Royol: Bank przekonasz się: jak .pomocni i przyjaźni sq tom Judzie. Od przeszło: stu lat:pomagamy ;lu-dziom gospodarować; ich pieniędzmi. Dlatego potrafimy doradzić; każdemu z naszych klientów w jaki sposób ma korzystać z naszych usług, a:dlatego; ba każdy człowiek ma swoje różne, indywidualne potrzeby. ;Jeden ze sposobów w joki pomagorńy, sq nosze specjolnekonta oszczędnościowe -r—. Bonus SavingsAccounts;, Da jq one dobrq ' stopek procentową a pozotem oszczędzasz swe pieniądze bo nie mo czeków, które mogłybyście kusić do wydawania; To zachęca cif cło oszczędzania.: Oczy-; wiście możesz.; podejmować swe oszczędności .odwiedzając -po prostu ; oddział naszego banku. Ktokolwiek w najbliższym ciebie;Oddziale Royol Bonk może podaćci więcej szczegółów na temat Bonus.SavingsAccounts i.: innych usług, które możemy ci zoofiorować. Kiedy nas odwiedzisz przekonasz się .dlaczego w: każdym :języku znani je-: steśmy jako kanadyjski :/;po-mocny bonk".
ROYALBANK
thehelpfulbank