Tel m,ii
)okoi murowany od* lalcnwne pokoje T kuchnie, 2 łazienki anie na ohuc 2 znLi zajazd Tolef n8^* 525 v' "y
Beatrice^Colleg,
O wpłaty 1 je(fea t
age" na pozestałokt kny 8 pokojowy dom 3 kuchnie, wodne? oliwę _Tel p Krar 525
>ncesvalles - Sunnnifrl
00 pełna cena za Ś7 n w bardzo dobrymi ny, cały murowany cuchnie, dwie łazienki,' jasne,: położone d£a anie na wodę, dwa ni aze, blisko do wszytf esowanych proszę p.-J :-Balaban -LE-*7] Tylko $3.000 wpłaty pokojówv dom, cały. )ddzielny, .wodne ogni /ę, nowy piec (furnawl kuchnie, osobna T fadny ogród. To jest no; Proszę zgłosić siei) i, LE 4 7525 5|
Grocery • Butchtr
00 wpłat} za przedgA budynkiem, narożny,') encyjne- miejsce, "&!$ duzy, S2.500 gwaran! owy obrót, 5 pokoi, t orym stanie, wodne garaże. Proszę Łe]i 1, LE 4 7525
■ ^ ' *■ ■■■■ * " ł--—• u mumii --!--' .....:"J ^__ * % " s *■* -<łi tF|f«Tk'3'd™ - ^n » Słłhis * ■)] -rS. t. '
w" 1 "~ fi"
Sekcją Drugo
ZWIĄZKOWIEC" MARZEC <Marth) 20 — 1957
NR. 12
Mateusz T. Milewski
Latem roku 1934 reforma m- i ustalonouhezbę dni w miesia-,ranskte koncylium dla tak waz- -
<Wo obecnego kalendarza była fnedmiotem ożywionej dyskus-l na terenie Organizacji Naro-aów Zjednoczonych,,a 1 .stycznia 1956 r minęło- 2.000 lat. od cza-L jjjedy Juliusz Cezar wprowa, 2j} ten kalendarz w życie .dla alego Imperium Rzymskiego,; Sprawa*5 jest więc aktualna i Krto może przypomnieć sobie Diekna ciekawa, a stosunkowo bato znana kartę w _ dziejach iasze°o kalendarstwa" — jak-1p nazWałprof; AL Brueckner.
Każdv z nas .prawie codzien-ie posługuje sie kalendarzem,, ieustannie operujemy pojęciami dni tvgodm miesięcy i lat, a bardzo rzadko zastanawiamy się nad-tym iak długa i trudna drogę przebyła mvsl: ludzka, za-im sie uporała z zagadnieniem lierzenia 1:' oznaczania, czasu, riidnosc polega na tym, ze czas
cach która przetrwała-bez zmia-1 nej sprawy
21?,?, onlsie]-sze§° To nP Na posiedzeniu wszystkich ze luty ma 28 dni jest rezultatem pewnego przesądu jaki panował w Rzymie przed-paru tysiącami lat lutv bvl najkrótszy ponieważ uchodził za nieszczęśliwy
profesorów Akademii w dniu 10 lutego 1516 r zadanie opracowania projektu otrzymał; najwybitniejszy jej matematyk Marcin miesiąc i Biem- z Olkusza, uczeń znakomitego Woiciecha z Brudzewa, kto-
Początek roku utrzymano ' w Wpodobnie jak. jego mistrz bvł dniu 1 stycznia, ponieważ w uczonym w wielkim stylu 1 „nie tym terminie nowo obrani- kon- Parał się astrologią". Chcąc go
sulowie Tobejmowali, --władze-
ten ważny akt polityczny uzna- od wykładów 1 postanowiono po
kryc wszystkie związane z jego praca wydatki: wreszcie aby tym pilniej obliczał - uraczono go poł garncem- małmazji za pięc gro-
S7\
yme
no za Tiajwłasciwszv moment dla rozpocz\nania loku cjwiłne go Kalendaiz ten od imienia Cezara zwany powszechnie juliańskim wprowadzony został 1 stycznia 45 r pized narodzę niem Chrystusa
Jak.to d-zisiaj wiemv.•■■kalem. ,ir . darz juliański zawierał jednak: W tym samvm czasie przgwp poważny bład średnia dłu^osc dnfczaCv komisii reformy kalen- J
Udział Kopernika
radą miejską Rygi. Rozporządzenie królewskie było iskrą, która padła na beczkę z prochem. Dwaj "członkowie rady, zwolennicy nowego kalendarza, zostali publicznie osadzeni i straceni w lecie 1586 r.
Teoretyczny .sporna temat kalendarza "przeciągnął się do polo? wy XVII w, a głównym jego bohaterem:był znowu Latoś, któ-
! ry bardzo ostro wystąpił prce-
i.eiw nowemu kalendarzowi, do-
1 magajac się uporczywie uwzględ. ,v. ,,„,„,„. nA „„
nienia projektu Biemowego' A' *Jm' toont i° 2 °* ,° robił to z taka zapale?) wośc.ą, f"d"ia P20*", " ^T* tym **' zg-wsz^tkich.-sobie zr?nł ■ ^-' b>ł 20 ńbrAń ł uraudłtt 4 większe końcu Akademia usunęła go ze! wiece, przyczem jeden z wys.tepa. swego grona/Wówczas udał sie >m> artystycznymi panny Napłossas.
Z inicjatywy ■ Komitetu Obywatelskiego dnia 28.S.19ał! ti zebrał się vr sali Domu Parafialnego pity 12 Denison Ave.j * JBilewt««f"i Jędrzejczyk, F. Foremay, W/Ba-lan, A. Purat, J. Skrzyjo^k, ^rb-lina Ejsmoncł, &. Sanoclra* l£ ?S&* nocki, J. Pankowski, >& Foremna,, Anastazja Purat, J. StAwarskl, B. Wielicki, J, Lechowski, tó. Poru-boćki, R, Litwinek i J. Gardysń. Celem zebrania było umożliwienie sprzedania jak największej ilości obligacji (bondów) Polskiej Potyczki Państwowej, wypuszczonych przez rząd niepodległego państwa.
Zebrani powoiuli do iycia Korni' tet Polskiej Pożyczki Państwowej na czele którego stanął zarząd w następującym- składzie: F. Foremny — prezes, W^JJazan — wice-prezes^—A^^ral*—. kasjer, ks. Blumit Stanisława Sanocka — opiekunowie, K. Sanocki — sekr. fin. 1 J. Pankowski — sekr. prot.
roku ■■ kalnderzowego bvła dłuższa od słonecznego czyli zwrot-
darzą Ks. Paweł, biskup Fos-sombrone. który. iuz słyszał -.w |
nieustannie, a wszystko nikowego o 11 min i " 14 sek R/->-Ilrlie 0 jego niepospolitych
Znakomita oisarka Zofia Kossak-SiciOcka powróciła do Polrki. Nd zdjęciu powitanie pisarki na lotnisku warzaw-skim przez członków rodziny i przyjaciół.
to nas otacza płynie razem z im W ustalaniu jednostek cza-:u nie mamy takiej swobody
na Wołyń 1 pod protektoratem księcia * Ostrogskiego wydawał swoje ,v,Mmucyc" w których głosił „ poprawa kalendarza władnie należy matematykom: dla-tegom to napisał, ze to- nie jest articulus fidei: bo to nie z wiary, ale. z nauki y demonstraciey ustanowienie 1 zatwierzenie swo-ye bierze "
Onozycja -Lalosowa-, wywołała wielkie wrażenie wśród przeciwników reformy gregoriańskiej, a więc wyznawców obrządku greckiego, a nawet w Moskwie. W obronie nowego "kalendarza stanęli Jezuici, którzy wydali prze
Kalendarz , spóźniał sie" o te1 zdolnosciach- zwr0Cl} się osób
Wartość w stoninku do: obieeo 1 nym lislem do Kopernika, -zaora-1szosc ówczesnych lekarzy zajmo- wy wyrażający się: w, - przysło.-wego ruchu 7iemi doókoł-i Słoń iszaJac 8° do opracowania wlas-j wał się .astrologia, ale . jędno-J wiach jak.. np.:: „święta Zofija flak przy wyznaczaniu miary wa- ca Po-uołvwie 128 lar-błacMen'neg0 Prolek,u Zarówno sam^c/esnie zażywał sławy dobrego | kłos> rozwna* albo , od świętej A objętości, ciepła ltd Dlatego dawał iuz ro/nlce całei dobv 1 Kopernik iak Biem, leden we, astronoma Przez 30 hit 11572—; Ankr zimne wieczory 1 ranki"
§fei od zarania cywilizacji jedv- Kiedy Konstantyn Wielki zwohł1 FlorTlborku óru^ w Krakowie, 1602) wydawał swoje kalend.tize albo na świętego (Jr/egor/a i-'ciwko Latosowi szereg uszcyyp ^ivmi punktami orientacyjnymi do Nicei pierwszy >óbor kn\ "prowadzili badania w celu,-, do-n „Przestrogi", wktórych bionił.-.dzie. zima do morza" itp. - iiwych publikacji, jak np. „La*
• ...... •• - • •'• -:.....r-- -■ • «^'*"'* M.,^„-----,, i^«i-«,„Pir,„«A .mnnnnAi,.,- „,,.«„ .- --Reformj,-.-gregoriańska ' •wysił^'tos,c ciele ..albo. dvaiog"o,kalcnr
kiem wielu wieków i. wielu wy.;darzu latosowym" (1604). W bitnych umysłów naprawiła bład i kpncu La.tos sieczony walką
ńa drodze" czasu były zmień-'cielny w 325 r kalendarz orze- kłddneg° ustalenia długości ro- krakowskiego monopolu wroz ale jednocześnie wybitnie re- sunął sie w stosunku do zia-1 ku zwrotnikowego, co uważali biarstwa W , Obwieszczeniu
ilstate Board)
We - Tel.: LE4-! E - Tel.: Ul
jkrnie 1 kolejno powtarzające-i wisk astronomicznych o 3 flhi, I za^ardynalny warunek reformy c zjawiska astronomiczne, jak i to .znaczy ze ziawisko równocy | rza
tepstwo dnia i nocy, fazy lęzyca 1 cztery pory roku. Podwójny ruch Ziemij obroto-; dookoła własnej osn obiegowy dookoła Słońca oraz fazy
I OK0L1CT HKsiezyca sa nam narzucone •:■ wrzez przyrodę jako naturalne -! f&iary czasu. Ale niestety! ' Te ■-■■.■■jnaturalne miary czasu — doba, fimiesiac. rok — są jednostkami 'Jniewspołmiernymi: rok słonecz-$jpr czyli zwrotnikowy liczy 365 m 5 godz. 48 min. 1 46 sekund, Albo innymi słowy: '365,2422
ORONTO lA/CÓW , T. LADĘ 30
Lipnem i sprzedali zaufaniem do b telefonicznie.
ITELI
ESCIOPROCENTOH
ły: murowany, piękni 2 kuchnie, 2 toalety, ia oliwę, . dogodne S/jbdlski LE 4 88!
Bloor - Jane i-.^ —. r - ---- •-----------r
wpłaty: 7-pokojmtyl ||| przy układaniu kalendarza ulny; murowany, "2VfM przejściowe pokoje,
y zajazd, blisko■tra«1ł»,.. . , ośc cenj kupna na»« Jedna z największych trud hipotekę. Tel. J. S^bfc nojci 1 jedno z -najważniejszych m ^dan astronomów świata staro Bloor - Dundas ft]zythego Kiedy Tuausz -Cezar wpłaty - ppo»|)rzystąpił do reformy starego
7XZu^X^TJ^^ korzys"
. .0. ... młJł juz z gotowych wzorów -1 świadczeń tysiącleci.
wiosennej;, które w czasie reformy -juliańskiej--' prz.ypadało 24 marca, w czasie, soboru nicejskiego przesunęło sie juz na 21 marca
. Sobór, nicejski między innymi sorawami--przyjął: kalendarz juliański jako. obowiązujący dla całego świata chrześcijańskiego, Równocześnie, abv raz na.zawsze zakończyć zawzięte sporv na ten temat postanowiono, ze swieto Wielkie) Nocy ma byc obchodzo-
........... _____v. ________, new pierwsza niedziele po.pier . . . ,
rlttai Jeżeli do tego dodamy ze wszej pełni Ksie/yca, która wy '8° c/asu, zachęcony przez znako wrednią długość miesiąca ksie- | pada podczas albo następuje poimiteg° męża, ks. Pawła,. b.ij»ku-iycowego wynosi 29 dni. 12 godz rownocy wiosennei Twórca sta- Pa Fossombronę, kloiy wowcza.s 44 min. 1 3 sek, albo 29.53 dni,
konałe miejsce do garaże, prywatny rdzo.duza parcela, na zbudować jcd»
W sprawie dalszych proszę telef. J. Szj 51
omamy pełny obraz kłopotów
Sprawa . uzgodnienia tych trzech jednostek czasu stanowi-
flWA i BUDO!
DACH6W, zaKładsnlej h, wykonuje tanio l_» uk Aleksander ToCC*!
łolari wykonuje ki«» i budowlsn*. A. 1 ike Ave. RO 2-5100.
)NOWANY elektryk nstalacje elektryczne; cly I . oszaco^inlei ba bsługl Tel CH
DACH6W, MkhA«. skowych i obijWHi j imitacja cegły)^ Wf
1 izacowania ' ^ e-ftaranrewana
polskie. A. JJrn!
2 3549.
CZNK Instalacje, podliczanie plccó*! 1 — natychmiastowi jj1 i. Kaszuba. WA
Reforma Juliańska
Na reformę juliańską złożyło « szereg przyczyn. Najstarszy kalendarz rzymski był bardzo rymi.tywny: rok miał 304 dni i telił się na 10 miesięcy o roz-«j długości od 20 do 55 dni. 'opiero na wpół legendarny ról Numą Pompiliusz wprowa-ał rok księżycowy o 355 dniach powiększył liczbę miesięcy do ?• Co drugi rok dodawano jesz-"3 miesiąc przestępny o 20 — dniach. Pod koniec republiki »ec ogólnego rozprzężenia i adku obyczajów terminy do-: a?ania miesięcy przestępnych .daty. świąt ruchomych* stały i? Przedmiotem spekulacji: Po-: "nscy kapłani, którzy je usta-wykorzystywali to prawo a. Celpw osobistych: po prostu
rownocy wiosennej. Twórca starego kalendarza .kościelnego, E-uzebiusz z Cezarei; podobnie jak Sosygenes zdawaL sobie sprawę, ze rok kalendarzowy jest dłuższy od zwrotnikowego, ale przy ówczesnym stanie wiedzy me-pot-rafił go obliczyć: W rezultacie p.u n k f" r o w n ocy wiose n-nej • oddalał sie coraz bardziej od daty 21 marca i w XV w. Drzypaciał juz 11 marca. Kalendarz był wyraźnie-w niezgodzie z astronomią., a spory na temat terminu Wielkanocy rozgorzały na nowo: czy ustalać go, przyjmując za podstawę zjawisko rownocy: czy date 21 marca? Chcąc temu zaradzić papież Leon X ogłosił w 1515 r. ..breve" wzywające do opracowania projektu i: przeprowadzenia reformy kalendarza na soborze laterańskim.
Sława astrononjpw krakowskich
W owym czasie Akademia Krakowska stała u szczytu sławy. W „Kronice Świata' Sched-'■1-a, wydanej w Norymberdze w 1493 r; czyli w, czasie, kiedy 20-letni Kopernik studiował na Wszechnicy Jagiellońskiej, znajduje sie opis Krakowa, zawierający m: m. taka opinie: „...Obok kościoła _sw Anny znajduje sie
przypadków znaków niebieskich, od R. P.. 1572 dó i589"t pisze, że: ■ i,.-..swoje prognostyki wyda-je dla sprostowania błędów'.tych ludzi, którzy ważyli się na ten czas, mimo -astronomów krakowskich, swoje wróżby, światu ogłaszać, a mianowicie sądny dzień i rozszerzenie potęgi tureckiej przepowiadać":.-. •'•:.■ W odpowiedzi ha wezwanie papieskie jeszcze w tymże roku 1578 Latós ogłosił drukiem, swo-: ją prace pi; ,;0 nową jiopraw.ę kaiendarzą" w której, opierał się na projekcie. Marcina z. Olkusza i żądał przywrócenia daty 24.marca:.do zjawiska równocy wiosennej. Ale:komisja.p> sprawą tą kierował, zacząłem P'?ska nie^ uwzględniła jego pos wytężać umysł, aby te rzeczy do
W 26 lat później w liście.do papieża Pawła; III, stanowiącym wstęp do wiekokopomnego dzieła, Kopernik powraca jeszcze do tej sprawy, kiedy pisze: „...Bo nie tak dawno, za Leona X, gdy na soborze laterańskim roztrząsano zagadnienie poprawy kalendarza, pozostawiono je bez rozstrzygnięcia jedynie- z tego powodu, ze nie rozporządzano jeszcze dokładnymi pomiarami, lat i miesięcy, ani tez ruchów Słońca.i Księżyca. Od te-
kładme zbadać
Pewne zrodła historyczne podają, ze autorem jednego z 10 urojektaw nadesłanych na sobór laterański bvł Nicolaus Oop-pernicus Warmiensis.- Sadzimy, ze w interesie naszej kultury należałoby ^zrobić pewien wysiłek, aby te nieznana dotychczas pra^. cę wielkiego Polaka odszukać -1 opubliKowac:
3 grudnia 1516 r. Marcin Biem z Olkusza przedstawił. A
tulatow.
soboru nicejskiego i usunęła zrodło błedow na przyszłość. Początek roku kościelnego ustalono na pierwsza niedziele adwentu, początek roku cywilnego na dzień 1 stycznia. Dotychczas bowiem W: rożnych krajach rok cywilny -zaczynał się rożnie: na Boże Narodzenie, >na Wielka noc, 25 marca, 1 września itp:
Reforma gregoriańska pominęła jednak dwa ważne zagadnienia: nie ustaliła całkowitej liczby tygodni w roku, przez co można by uzyskać jeden stały lub wieczny kalendarz na wszyst kie lata, pozostawiła 'początek roku oderwany od zjawiskatmosferycznych, a mianowicie oddalony o 10 dni od zimowego przesilenia dnia z nocą, przypadającego 22 grudnia.
Spory kalendarzowe
WDaIdaa r\-----
Autorzy projektu otrzymali i wykonali polecenie, aby data 121 marca na zawsze wróciła do zjawiska równocy Wiosennej ^początku wiosny astronomicznej, tak iak to było podczas soboru
nicejskiego: W. tym: celu przede [ ' Hefonmi kalenuatzbwa w Pol-.wszystkim przyrównano średnia S(.e przeszła wzgiednie spokoje dlugosc roku kalendarzowego;nje. }3a{01 trzema.przywileja-do zwrotnikowego, przez to. ze |mj z lat. i584''5/6 zagwaranto-il0SCJa\ Przestępnych ^' = wał. wyznawcom obrządku grec-sie 400 lat zmniejszono ze 100 jkiego;w<)inośc używania: kalen-■..,....: . ,, „ . na 97: .Za.lata zwykłe uznano ^^„a:.^,:iHńcUipan ■■Tviu-rt-':w''Tri' kademn swoj piojekt ,Nova podzldne pr2tv 10d, a - UŁ"za lu,ianskieS° Ivlk0 w In
Calendan Romani Reformatio | d/ielne pr/ez 400 (1700 1800 ktoiy_zdob}ł mu sławę w całej 1900 ltpj Dldleg0 rok i90o był
Europie. Projekt przewidywał przywrócenie datv 24. marca do zjawiska rownocy wiosennej, tak iak to było podczas reformy juliańskiej. W tym celu proponował opuszczenie 14 dni z kar lendarza między 18 marca i 1 kwietnia 1519 r. Wdzięczna A-kademia wypłaciła Biemowi tytu
zwykły, a 2000 będzie, przestępny. Przez taka zmianę gregoriański rok kalendarzowy liczy 365.2425 dni, czyli jest o 26 sek. d 1 u z s-z.-y od zwrotnikowego. Wprawdzie ..spozma się'" jeszcze o cała dobe na 3.300 lat. ale
"iHP!! f|antach Polskich a szczegół nie w Rydze rozporządzenie królewskie nakazujące wprowadzenie nowego, kalendarza wywołało krwawe rozruchy na podłożu
ukorzył się, uzyskał przebaczę nie i wrócił do. Krakey/a i tu umarł - - (1605), - Ale - "rozniecony przez-nie^go-.płomien palił sic nadal. Nawet Jan Brożek został wciągnięty do sporu, kiedy w 1.641 r. wvdal dwie „Apologie Kalendarza Rzymskiego: m . synodalnym rozkazaniem- Jaśnie Wielmożnego J. M. X. Andrzeja Gembickiego, biskupa -.laickiego"
Zakończenie sporu kalendarzowego jest bardzo charakterystycznym przejawem naszej kultury." Około połowy XVII w. sławne wydawnictwa krakowskie zaczynała drukować obok siebie, najczęściej na jednej: i tej samej stronie obydwa kalendarze: gregoriański i juliański, opatrując je tytułem „Nowy y Stary Kalendara". Od początku XVII w. moda się zmienia: najpierw pojawia się tytuł ^Rzymski v Ruski", potem „Polski v Ruski", który utrzymuje sie az do początku XX w.
Kalendarz w całej swęj^isto-cie jest kompromisem pomiędzy niewspółmiernymi jednostkami czasu, a przez rozwiązanie sporu kalendarzowego w Polsce u-rosł prawie do symbolu kompromisu i pokoju, między wyznawcami obrządku kościoła rzymskiego i greckiego. Zmieniały się układy i stosunki polityczne, ale zwyczaj drukowania obydwóch kalendarzy obok siebie utrzymał się az do wy-
łem wynagrodzenia za jego pra
cę 4 złote polskie, darowała mu j ci^7owno7y'"trzeba "byb"opusuc
religijnym i społecznym... Ludność.Inflant przyjęła reformę
religijna Lutra i konsekwentnie j buchu I wójńy światowej. Ostat odmówiła przyjęcia reformy ka- ni w Polsce kaJendarzjUliańsko-. lendarza pochodzącej z Rzymu. igregoriansKi wychodzi jeszcze praktycznie izecz biorąc jest i przyC7ynjła sje tu jeszcze walka' dzisiaj nakładem Warszawskiej równy zwrotnikowemu 'stronnictwa mieszczańskiego z Metropolii Prawosławnej Żeby jednak 21 marca wrócili____=_^
3 złp. z czekającej go płaty za uroczysta promacje doktorska (22. I. 1517): i nie policzyła wypitej dla pociechy i ze zmęczenia małmazji
10 dni z kalendarza. Bulla papieska z 1 marca 1582: r. na-; kazywała, aby po 4 października i nastąpił bezpośrednio 15 tcgoi ! miesiąca ] W terminie nakazanym przezi -
CIEKAWOSTKI ZE ŚWIATA
DEMOBILIZACJA MUŁÓW i GOŁĘBI
Po starannym I pięknym prze-
rŁeK pr^ekTtt! Wn^t ^m^p^m^.
__ db Rzymu alę sesja XI soboru' lendarz: Portugalia, Hiszpania,. niedawn0i że armia amerykan-
Kedawali terminy temiT "kto uniwersytet głosn"v z bardzo wie-"; zakończyła*swe" obrady juz l^fj^^^^l^S^S}^^, skTTezygiTOje-^pnyszIiic^
G, ocr/ruanic wodMi.' solidnif .S. UrbłD*-!
wykonuje wszelkie rawv. (huchnie iv Ud.), Robola-
wykonuje ■■■ .wszęttje. modernizacia kuchni, d. LE 4-6837.
dachów i pr«e
le dachów, rcperKJ^ acja. - Wszystkie.) . Wykonują M. «. i, LE 5-3643.
NOWANY PLUMtfJi Ikie roboty pIwDSn a kanałów. RO .Iw*';
'Mii
rjł^Ł]
(C wykonuje prac* iwy wszelkich urfl użytku domowe**-. . LE 4-0343
A reperacje Kraanodębskl.Td-1
ioty od 9^.
A, RADIO, .fAjnW io 1 solidnie. JP*J Kópyclński, 75 r"
arszłat rwpr-RADIA pną i dhigolełn arsiłci* na liana i im DCHODÓW. etł 1—9- S SERVICE, LE 54768.
piej zapłacił. Chaos kalenda wy doszedł do tego stopnia, np. święto zniw przypadało amie^ święto jesieni na wios-■ "P- Gdy Juliusz Cezar wyru-ja podbój Galii, nieporząd-kalendarzowe wysoce go llły. gdvz utrudniały wydane i dopilnowanie wykona-rozkazow. Kilkanaście wie-ppzniej Wolter dowcipnie **azyvze wodzowie rzymscy wze zwyciężali, ale nigdy nie iraun podać daty zwycięstwa
Sdy Jullusz Cezflr bawił w fw-j • ,a rozstrzygnięcia spo-' mjędzy Kleopatrą a.jej bra-« nolomeuszem XH — przy g1 ..jak wiadomo wvrok wy-« na korzyść pięknej kobiety, owocem tych sądów był syn jjwnon — zapoznał się z ka-Ł^fzem egipskim, najlepszym ^<rarzem starożytności; Gdy jr wrócił do ojczyzny, ?ajął w ra2u sprawą reformy ka-^ .rzymskiego. Do jej o-?anią wezwał astronoma Kiego z Aleksandrii Sosyge-•pthoc uczony Grk uprze-i^ra, Vże dliigość roku ^pego nie jest jeszcze do-obliczona, przyjęto, iż ""się ona 365;3n. i 6 godz.
fwjo, ze rok zwykły będzie \v^' o«co czwarty rok "Pny 366 dni. Zakażano u
»ania
'Aiv,';:,. ■ Mi.'fc'f-f'-:
księżycowych
lu sławnych, i uczonych męzow,} grudnia, to jest zanim ks. Ma-w którym uprawiane są wszelkie j cjej dotarł do celu podróży. Ses-
umiejetnosci: nauka wymowy poetyka, filozofia, i fizyka. Najbardziej jednak : kwitnie tam astronomia, a pod tym względem, iak wiem to od wielu osób w całych Niemczech, sławniej-szej szkoły nie maszr." : Do obowiązków profesorów katedry astronomii należało ti-kładanie kalendarzy, które cier szyły się największą sławą w Europie. Kalendarze wydawane w Czechach. Austrii, Niemczech a nawet Włoszech nosiły tytuł „Practica Cracoyiensis". Przymiotnik „krakowski" w odniesieniu do kalendarza był synonimem doskonałości. Opinia ta utrzymała sie tak długo, ze jeszcze w. XIX w. rozchodził się po całej-Austrn „Krakauer Schreib-kalendar" wydawany w Wiedniu.
Chcąc sobie zapewnie udzjał Polaków w projektowanej reformie kalendarza papież Leon X w liście z 24 lipca 1514 r. przesłanym przez prymasa Jana Łaskiego, pisał do. Zygmunta I: ;,...Wzywamy twój Majestat w Partu: kogo masz najsławniejszego spośród wszystkich zawodowych teologów i astrologów w twym królestwie i posiadłościach — rozkaż i zatroszcz się,
ja XII i ostatnia nie zajmowała sie juz reformą kalendarza.
Reforma gregoriańska
Dopiero papież Grzegorz XIII uświetnił swoj pontyfikat reforma kalendarza, ale. juz bez u-■ działu Polaków. W drugiej połowie XVI w. Akademia znacznie obniżyła swoj poziom, astronomia spadła do roli narzędzia na usługach astrologii. Ostatnim echem dawnej świetności krakowskiej szkoły matematycznej bvła prośba papieża Grzegorza XIII skierowana na początku 1578 r: do króla Stefana Batorego, aby Akademia oceniła projekt matematyka i lekarza włoskiego.^ Alojzego Lilio. -Lecz nie miała juz ona ani ducha, ani ambicji czynu Nie pomógł nawet nacisk' króla. Mimo szumnych zapowiedzi? nie zabrano się do pracy. Zrobił to tylko Jan Latoś, sądząc z jego działalności, człowiek o bardzo bujnym temperamencie. Rodem z/Krakowa, po uzyskaniu w 1573 r. stopnia magistra filozofii udał się do Włoch, gdzie w Padwie skończył! medycynę. W 1583, r. został członkiem wydziału lekarskiego Akademii Krakowskiej, a
tawa sejmowa Polska, Pierwszy i wojskowej użyteczności mułów zachowany dokument, „według Njedalej jak 4 bm. doniesiono
DRZEWO Z ARKI NOEGO
Fabrykant z Bordeaux (we Francjj) Fernand Navarra oznaj-v mił. ze przywiózł z gory Ararat Ay^rnwmrlcawałek-dTewnaT-bc
aby przybył? na to święte late- później jej dziekanem. Jak m<-k.
poprawionego kalendarza" nosi datę 1 listopada 1582 r. Po tym terminie przyjmowały stopniowo nowy kalendarz katolickie kraje niemieckie, a potem dopiero i to zez znacznym opóźnieniem protestanckie. "Wprowadzenie kalendarza gregoriańskiego w Anglii w 1752 r. przez usunięcie z. kalendarza dni miedzy 2 i 14 września wywołało poważne zaburzenia, tłumy wyległy na ulicę z okrzykami „oddajcie nam z powrotem 12 ,dni". W 1873 r: przyjęła kalenuarz gre gonanski Japonia, w 1912 Chiny, w 1918 ZSRR, w 1924 -Grecja i Rumunia, a" ostatnim krajem była Turcja ~ w 1927 r.
Ta drobna na pozór cecha, ze długość roku kalendarzowego jest prawie równa zwrotnikowemu zdecydowała, że kalendarz gregoriański w ciągu trzech i pół wieków stał się uniwersalnym systemem mierzenia i oznaczania ^zasu. Od tej pry wszystkie d a l y odpowiadają prawie dokładnie tej samej drodze Słońca nad horyzontem tej samej długości dnia i .nocy, ćo pozwala na obserwacje z roku na rok zmian klimatycznych, procesów rozwojowych w życiu przyrody itp. Znakomicie podchwycił to nasz kalendarz ludo-
znowu, ze' armia amerykańska nie będzie korzystała z gołębi pocztowych. Około tysiąca tych skrzydlatych posłańców, przebywających dotychczas w 'orcie Monmouth w. stanie New Jersey zostanie wystawiona na nubl'cz-na sprzedaż i przejdzie do ''cywila".
MASZYNOWY PORADNIK MAŁŻEŃSKI
Grupa uc?ODVch angielikirł; zademonstrowała: w brytyjakim "Towarzystwie do walki .o■postęp naukowy" maszvnę, która "mftóe określić, czy danv mezczy/na nadaję się do małżeństwa z dam; partnerką i na odwrót". Praca maszyny jest oparta na analizie prądów "elektrvcznvch wytwarzanych przez mózg ludzki. Analizę prowadzi się .obserwując krzywe na 22 miniaturowych e-kranach telewizyjnych. W wypadku^ gdy krzywe pjrądow mózgu mężczyzny i kobiety są podobne lub identyczne, pożycie małżeńskie rokuje dobre nadzieje. Małżonkowie będą postępować zgodnie, kierując się identyczny, mi zasadami. W jakim stopniu maszyna może ślac się naprawdę poradnikiem wiadomo, ,
Ipcy prawdopodobnie częścią składową arki Noego. Jak wy< jaśnił, brał udział w wyprawie na biblijny .szczyt w czerwcu ub roku i odrąbał wówczas kawałek drewna z długiego na 135 m. bo, ku arki, pokrytej lodem. Pan Na-varra opowiedział również, ze pewien rzeczoznawca z hiszpań* skiego Instytutu Badawczego zbadał drewno i stwierdził, ze prawdopodobnie pochodzi sprzed 5.000 lat. Podobrjo pan Nayarra bvł bardzo zdziwiony* ze jego <«tiir'h!»r'7i> n.4-mi(>ch;ili sio mul wn-sem
CZYTAJĄCY OŁÓWEK
"Czytający ołówek" test specjalnym aparatem elektronowym; umożliwiającym niewidomym odczytywanie zwykłych tekstów .gazet i książek bez posługiwania sie systemem Brąille-la. Składa się z fotokomórki i przekaźnika — przesuwanych nad odczytywanym tekstem oraz przyrzadu-odbiorczego ze "głu--chawkami. impulsy elektryczne, odpowiadające poszczególnym znakom i drukarskim i literom, przekazywane są z fotokomórki do urządzenia odbiorczego. Niewidomy "odczytuje*' impulsy rzy pomocy słuchawek, gdyż
czyc i młodego A. Wacławskiego.
Początkowo Komitet PPP współpracował z Głównym Komitetem .PPP w Waszyngtonie, nabywając jd niego obligacje. Począwszy jod sierpnia korzystał z uhług Polskie .'.io Konsulatu Generalnego w Montrealu, ówczesny konsul Około* vicz wraz z sekretarzem Romerem lwukrotnie przybyli do Toronto,tia wiece i wygłosili przemówienia: ylowcą też był dr, Fronczak z 1HI(; falo
W kilka tygodni po zorganizowaniu, Komitet pozyskał do .vspółprn6y obydwie polskie paTa-tie katolickie w Toronto —św. Stanisława i Matki Boskiej Częstochowskiej — Towarzystwo "$yw>\ wie Polski" i Towarzystwo iw. ^ła* niesława, natomiast spotkał sfętż. odmów q Spójni Naro*do\yęj skiej. Duże zrozumienie: dltf pfo-pagowanld pożyczki- %ktltfarkk Blum, proboszcz purafli iw.' Stanisława, który nie tylko za darmo odstąpił salę na zebrania, ale :t ambony zachęcał wiernych do hywiinia obligacji PPP. '
, *: S|)ivętla/, obligacji Pohkiej PO-
zyczki Państwowej odbfwałą slf na zebraniach, wiecach^ ora* po ■■do> mach, prv.yczem nltówdllęczneSO żądania podjęli się'. ĄKPunti>l\Ąfr dr/ejczyk, F. Skrzypczak WeoTĘt Ejsmond, A. OszczcpoWsiUA. i*Wkr stein, J, PankowNki, i\ ^itówlci w. Bazan i j. Gardyan.;^ tójgtt Jednego tygodnia potrafili »W0 towilć $062,50. '( ,J-'J~tf'
Juk wynika z księgi p&tóK<fr Wej, Komitet PPP sprzedał ibtiitghi cji na sumę około $5.000, co na jwe czasy, kiedy robotnik niewy-Kwalifikowany otrzymywał 20 centów na godzinę (dziś dolara), a Polonia w Toronto była stosunkowo, nieliczna, jest dużym sukcesem: •
Komitet PPP, którym kierowali działacze Towarzystwa "Synowie Polski" i św. Stanisława, należycie wywiązał się z swego obowiązku. Jest on zarazem przykładem,;jaK opierając się na świadomej ?eąt«' gracji Państwo Polskie może.zofr leżC poparcie nie tylko dtif- swej akcji politycznej czy narodowej, ale i gospodarczej. Gdyby nie było polskich organizacji.w Toronto; ńo pewno nie udałoby się sprzedać tak wielkich ilości obligacji, t' O. ile emigracja wywiązała sicze swego zadania wobec Macierzy, p, tyle trudno powiedzieć to o KraJMW stosunku do emigracji, Wsportinltt' na pożyczka okazała się grobem dla oszczędności imigrantów. Strfl-, ciii wszystko co posiadali. Może to nie dało się tak boleśnie odczuć'W Kanadzie^ gdzie stosunkowo bje-dna emigracja nie mogła w niej lokować zbyt wielkich kapitałów* Gorzej na tym wyszła Pdlonia \merykańska
Krótkowzroczność czynników gov ipodarczych w Kraju, które nie za« troszczyły się o utrzymanie należytego kursu obligacji za granicą, A-zgiędnie nie przeprowadziły koft-wersji pożyczki, aby uratować emigranta od ruiny majątkowej, nię była pleiwszym ani też ostatnim postąpieniem władz polskich. W' poprzednim odcinku było podane, w jaki «povób postał potraktowany ochotnik Błękitnej Armii, który, złożył daninę krwi w obronie odra-Jzającego się Kraju. Rejestr krzywtf, wyrządzonych świadomie, czjr n|b-, świadomie emigrantowi jest? "sto-' sunkowd długi ł ponury. Niestety," Czytelnicy będą h)t moga Mpozriac"' tylko z tymi, które dotyczyły bezpośrednio członków Związku Kolaków w Kanadzie, lub też-tafónkjjw' organizacji, którfi~toyły'prefairaoi'. kami ZPwk. ' ; 1, -; *C ' Wszystkie inne niewłaściwe pociągnięcia prz^tawldell 'władz polskich, które .wy^ołoły łwejfo czasu ■ ai^r^^tó^i^^
■i ty
) 4
(!J-ł-
nym dźwiękiem. "'" ' '
S J«r..... .. , ■ ■ ■ ■niniUiuiinoMl-j' ~"~**"----- —"—--"~*--------- —----- - - ■ - .....