m
mm
J 1(1 I
"ZWIĄZKOWIEC^ PAŹDZIERNIK (October) Soboła, 12 >-> 1957
Wydania JubtlemiBw. y|. ■
^1
w.
Ile szkółek prowadził Związek} Polaków w Kanadzie? Ile uczę:' szczało do nicli dzieci? Jakie wydatki połączone były z prowadzeniem nauki języka polskiego?
Na te pytania można dać odpowiedź jedynie w przybliżeniu. Podobnie jak w wszystkich orgamza-cjaćfi tak tez i w Związkunie było czasu na robienie szczególnych zestawień. Zapiski w. protokołach, w V księgach finansowych, odpisy raportów wysyłanych do Konsulatu R.P. w okresie międzywojen-nym nrn7 <;pr3wn7.dania szkolne,
im
V9
w;'
nadsyłane przez Grupy-Radzie E-dukacyjnej, stanowią główne źró: dło dowodowe. Sporadyczny charakter jego nie pozwala na dokładne uchwycenie obrazu Szkolnictwa Związkowego.. ,
Pierwsza szkółka związkowa po-' wstała w styczniu 1919 r. Powołała ją do życia Spójnia Postępowa Polska. Od tego czasu po dzień dzisiejszy Związek bez przerwy prowadzi szkółki. . Przed drugą wojną światową wszystkie Grupy Iposiadały .szkółki: Raport, wysłany I I do Konsulatu R.P. w 1936 r. po-| ! daje, że ZPwK ma dwanaście: , Grup, przy czym każda prowadzi ' szkółkę. Ogółem na 36 Grup, jakie w tej chwłh -posiada .Związek, 24 .prowadziły,- względnie prowadzą jeszcze szkółki. Dwanaście Giup, kluie dotyeh6zas-nłe.-zai:^ nizowały szkółek, to Grupy nowe, świeżo utworzone. Lecz 1 one robią plany na przyszłość.
; Ilość szkółek ulegała , zmianom, zależnie od ilości dzieci. Najwię-
cej było ich tuż przed drugiej wojny. światowej,'! zna się temu dziwić, gdyj, okresie podrastały dzieci« mej emigracji. Podczas', po jej zakończeniu licd)a-^ kurczy się z braku dzieci:^ statnich latach zaznaczył rozwój szkolnictwa 1^0'^ uczniami są dzieci powojś^ migracji
Związek nigdy nie szczf^i - niędz>- na ~nauczanie-j{ skiego...Typowym przyj Grupa 5 ZPwK, która btalo prowadziła hAółlc^-^ dowała ją z braku zgłoszeńL Mimo tego rok rocznie pisy do-szkółki i oferuje ną naukę. Idzie tyl: ) ó dzice posłalr swe dzieci.
lianie JubiłeuCTOWC 2 9
<|.K;(-f
bziaiwi Szkółki i^^^ ]. ZPwK i siłandarem w 1944 r. Szkoła liczyła wtedy 163 dzieci podzielonych na 6 klas;
Rok
1919.
1920
1921
1922
1923
1923
1924
1925
Ilość szkółek
1
2
2 .
2
1
1
1
. .:;1.
Ilość wydatki na; Ilość uczni ksiazki naucz.
iPlewfza szkółka Z lewej słrony B. Osiciypowski, w środku F. Piłulko z
pr-awej K. J. Mazurkiewicz nauczyciele.
192(3 1-
1927 ■ 1
1928 : 2
1929 : ■ 3'
1930 : ; ■ 4 .1931 4 1932 . : 4 1933- V :: 5 193-1 -S
1935 ■/ 7.
1936 .; .12
1937 ■ 14
S"zkola Grlłpy 5 ZPwK — West Toronto ^^^S 13
w 1941 r. W środku nauczycielka p. Bar 1939 12
bara Głogowska.____ '^^^
irrrrzii::::^^^!-^-^--.' ."^'it^zs: 1941 n
1942 U
1943 . 11. ,1044 : - . 10-
1045- 'lO 1^46 ''Y: :'7 -1947 • ■ : - .7^, 1948-::,- . ; 7 1941) ■ 5 -1950 ■ .5
195:1;-5
, I!i52> : o: a%3- \ 5;
-1954- - .5-J?55 .::'.■■; 7: i:;58 - - 10
R a z e m
20 40. 40 40 30 30 30 30 -30-30 70 120 150 15fi 150 200 267 340 425 510 450 420 351 400 450 530 433 480 380 351 LT.G 170 120 IJO 1^0 120 L^O 206 £83
$ 20 30 40 40 40 20 20 20 —20-
.20
50
70 120 144 80 .140 .■ 150 200
300 400
. 500 400 400
301 250 300 500 , 450 450 300 350 250 150 100 100 100 100 100 200 300
1
2 2. 2 1 1 1
1
—1-1.
2
3
4
4
5 5
.7
10 12
11 11
10
11 11 11 10 10
9 9 8 5 5 5 5 5
5
6
Pensje naucz
Ophlj)
:lok2ll
Zdjecie-przedsławia publikac owe wydane staraniem Ri odbiłe w drukarni "Zwiazk<
8,.'5S7 $7,404.90
2 500 2 500 2 500 2.500 3.000 4 650
53,070
Dwie solistki srkoły muz w 1944 r.J. Wołosrcial .Coleiawska (skrzypaczka)
Gromada:
uełiów^Grupy. 7 ZPwK na. New Toronto
Sikóika Grupy 22 ZPwK w Grimsby, Ont. w 1957 r.
^MkS?-?^n??:::': ■
'■■^."■?";"-.>'-r
Powyższe zestawienie w. przybliżeniu drie nam 'dbraz 4 nictwa ZPwK Z jednej strony UraK. jest -szczegółowych: za wszystkie lata, z arug:ej wartość dolara czterokrotnie: od czasu, kiedy została założona; pierwsza szkółka .Zwią; W po7.ycji„Wydatki na książki" są również wliczone na pomoce naukowe (przecięuue dolara na dziecko).
Jakł jest rezultat Szkółek Związkowych? Większy, nu;^ . me Sie nam wydaje. Lekarz, adwokat, kupiec, urzędnik w Kanadzie, a mówiący dziś po polsku to v^iĄ. wychowanek Szkoły Związkowej. Typowym przykładenr^r dr. St. Haidasz, p-oscł do-Parlamentu Federalnego, któiją uczniem Szkółki Grupy IZPwK.
I
» "i
edakłor "Związkowca" dyski
Bdnika "Związkowiec" o Związkowiec" z 1933-1934-1s
/ -Dzijfwa S'k.'ł<i Zvijzkov.a; Gru^y 7 ZPvjK na N^w Toronto z Kierowricika
■a
'mm
•V''i«.iifj. -
r.-v'.-""ij,
'-,^;|iti?®|ź§f|M Hamilton, W rokii |uui:au«iiQwym iesł to naiilctni«isza
I
■•vis
_,1kFi
Szkółka
i fiririTnffn-'^MiratiirWfa^łnti-if^^ ...........*l Hiiiiiiiimm _ ,^„:>.,;.- ,|
c9łki::Crupy-4;ZP^
-^-S.;?':;Konopi
"1