JW1
i
mm
■gil- m^i
'i
^ZWIĄZKOWIEC*.LIPIEC (July) Sobota 12 ^ 1958 ~"
Chociaż z ambon sypały się słowa gromiące niewiasty, które żałują pieniędzy na "chwałę Bożą" — mowa tu o celach kościelnych — wydają je natomiast na "rumie-nidła, bielidła, barwiczki", w ten sposób z siebie ''maszkary czynią i Bogu przyganiają, iż je tak stworzył, gdy sobie twarz tynkują, by mularz mur,'i farbują, by malarz bałwana; włosy sobie jeżą, by chłopi, kiedy się w karczmie wadzą, warkocze sobie przyprawiają, by woźnica grzywę szkapie.,". ;
Chociaż wielu świeckich kosym patrzyło okieni na praktyki swoich żon i córek — powiadali oni z : przekąsem: —
"Farbowana w twarzy mina świadczy żeście proch i glina", a inni drwili z "żonek wyłysionych,
muskanych i barwionycn,. i &a forowanych, roszczonych, malowanych i podolejonychmimo tego polskie kobiety żyjące na przestrzeni XVII wieku, tak jak dziś ich pra-prawnuczki, dokładały wszelkich starań, by na przekór tym wyrzekaniom dostosować się do panującej mody.
Źa najpiękniejsze przed trzystu . laty uchodziły blondynki o ciemnych oczach i; bardzo jasnej cerze. Do bardzo złego lonu należała opalenizna, piegi, liszaje i krosty — no i naturalnie siwe włosy. Do do-
brego — wydatne rumieńce, sztuczne "muszki", długie, puszyste warkocze, ale wysokie czoła — stąd skubanie włosów.
Moda dyktowała swoje prawidła wśród niewiast/wszystkich stanów. Chłopki, by uniknąć opalenizny, zasłaniały. twarze lnianymi' chustkami. Te, które były blade, szczypały sobie policzki dla nabrania rumieńców, piegowate myły się w kobylim lub świńskim mleku, . a prawie wszystkie myły się" to deszczówce "złapanej" w czasie burzy — to bowiem zapewniało dobrą cerę. Najurodę; w myśl dawnych wierzeń, skutkowały również i inne środki natury niematerialnej, jak zamawiania, gusła i zaklęcia. . Szlachcianki i bogatsze mieszczanki, uciekały się do innych sroakow, kioTe~w~ich~pTzekoTianitr spędzały i ścierały z twarzy "zmia ny wszelakie, plamy i szkaradno-
ści'V stosowały najczęściej-najroz7 maitsze preparaty ziołowe — maści, wódki i olejki, w których skuteczność wierzyły, święcie.
Nie Wszyscy mężowie przed trzystu laty byli wrogami kosmetyki. Byli i tacy, co rozumieli, że naj^ częściej powodzenie ma taka kobieta, która się "wymagluje, wy-musżcze, wygładzi" i starali się nawet pomóc swoimi radami niewiastom.
...Żal mi was, panny dobre, które przez (bez) gładkości Nie możecieżądzy'swej dość^zyhić w nułości.
Przeto, chcąc was gładkimi (ładnymi) zarówno postawić, Obmyśliłem lekarstwo jakiekolwiek sprawić.
Barwiczkę (róż) wam posyłam, tą twarze malujcie, Gładkimi zostaniecie, mnie zato miłujcie...
Starajcie się o gładkość, jak jej dostać macie, A dostawszy jej zaś, jako długo zatrzymacie...
— taki pisał w pierwszych latach XVII wieku nieznany bliżej autor poematu. pt. "Bąrwicżką", ukrywa-
sztą zabawny sposób o konieczności zdobienia wszelkich tworów natury, io _dobrym samopoczuciu kobiety ozdobnej i o konieczności stosowania dodatkowych środków, gdyż matka natura jest bezlitosna.
jacy się pod wymownym pseudónt mem Radopatrzek Gładkotwarski.
W wywodach swoich stara się on przekonać czytelnika, w dość zre-
,; Ozdoba jest miła rzecz. Przeto złocą ściany, to kładą pawiment (podłogę) z marmuru ciosany. Przeto w szkarłatnej mazi runo obmaczają I słoniową śliczną kość w.kubki wytaczają...
, . .Takowa (piękna kobieta) wszystkim miła, takiej wszyscy służą, Dla" takowej młodzieńcynajwięcej się dłużą.
Aza (czy) też mała rozkosz podobać się sobie, Gdy panina doda wszelkich prac ku swojej ozdobie. • Rozśzeaaikrzydła swoje paw dla ludzkiej chwały,
Sośnie i pannom serce, gdy chwalą z gładkości,, Podłymi gardzą, tusząc zawsze w tej świetności
Zostać. Mylą się na tym. Żadna rzecz na świecie Nie trwa wiecznie' w swej chlubie, o tym dobrze wiecie/
Jąko i kwiatki 'póińe, które dziś kwitnie ją; Alić niedługo tego, jutro już więdnie ją.
Tak i twarz panien, która dziś przyjemną Opuszcza jasną farbę, bierze na się ciemną.... .
Ciekawostki
POKA* Ml PIERŚCIEŃ . A POWIEM Cl... ,
Po kamieniach w pierścienia!* można rozpoznać w.Brazylii % wód człowieka. Utarł się bowiem' zwyczaj, że lekarze noszą pig. ścienie z czerwonym szmaraf dera, inżynierowie — z szafirem adwokaci — z rubinem, naucw ciele — z zielonym tumalinem dentyści — z topazem, a przej siębiorcy — z czerwonym turnia, linem.
« •■'.#. ♦
EPIDEMIA NIEZNANEJ CHOROBY W ARGENTYNIE
W Argentynie wybuchła gw-zna epidemia nieznanej bliżej choroby/ której objawy przypo. minają grypę. W miasteczfo Chiggins, położonym w odlego. ści 240 km. na zachód od Buenoj Aires, zmarło na skutek choroby 5 osób. Władze argentyńskie podjęły^ergiczną-akcję-w-celi
zapobieżenia rozprzestrzenianiu się groźnej epidemii, m, in; zam-knięte zostały szkoły,
90-lełnia Jadwiga Baran ze Złakowa Borowego w oryginalnym" stroju łowickim.
Sznurowe rejestry Inków
wania — twierdzi — choć w jej skład wchodzą trudno nieraz osią-
galne surowce, jednak warto się nią postarać: . ,
Teraz właśnie r-^ jak- twierdzi autor rozprawki j-- barwiczka okaże swoje szczególne własności. Choć jest trudna do wyproduko-
. ^ 1; .....To lekarstwo ode mnie miejcie zgotowane...
Wam k woli dobre panny, barwiczka nazwane. Tą twarze swoje mażcie, tak sżpetńość spędzajcie,. A na to miejsce śliczności ozdobną wsadzajcie..
Kobiety dochodziły nieraz do dułej: umiejętności w stosowaniu najrozmaitszych Darwiczek itp. jednak mężczyzn zawsze intrygowała chęć poznania, co jest dziełem sztuki, a co natury. — Starali się tez dociec prawdy, nieraz zbyt grzecznymi środkami.
Wśród miejskich łobuzów — notuje Kuchowicz — trafiali się nawet złośliwcy, którzy nabierali w usta płatki z goździków i dmuchali na niewiasty. Figiel ten wykazywał, która jest naróżowiona, płatki przyklejały się bowiem do "namaszczonej" twarzy (barwiczki były najczęściej preparowane na miodzie lub kozim mleku).
O ile te "cudowne" środki były
skuteczne — trudno jest dzisiaj zmiarkować — należy ję raczej traktować sceptycznie. Pewnym jest natomiast, że polskie kobiety zaw sze odznaczały się urodą — co zgodnym chórem potwierdzają wędrujący po naszym, kraju podróżnicy; Słynęły zwłaszcza warszawianki i lwowianki — "tak piękne, delikatne i zwodnicze niewiasty, jak nigdzie na kuli ziem-B. W.
zresztą skiej....
William Sfioe Sforę
Włość. B. Czarnot* Poltća obuwie lmportowan* t kanadyjskie. Wysyłamy równie! obuwie do PoUkl
750 QuMn St. W. • EM 34898
P
mmmm*
OTRZYMUJĄ W POLSCE
BEZ "CŁA PRZYJDĄ NAJSZYBCIEJ : NIEZBĘDNE dla ZDROWIA Najlepsza POMOC FINANSOWA
DZIAŁ MEDYCZNY CENNIKA Nr. 27
- wwtort OGROMNY WYB6R-LEK6W ZŁOtONE PACZKI LEKÓW dają w przeliczeniu - 100—-150 złotych u dolara *— .
CENY NASZE WRAZ Z OPŁATAMI POCZTOWYMI NASI SPECJALIŚCI MEDYCZNI I FARMACEUTYCZNI
udzielą Wam A^R1clv70RAD'---------
SPIS PUNKTÓW SKUPU LEKÓW ZAGRANICZNYCH k W POLSCE
GDZIE MOŻNA JE KORZYSTNIE SPRZEDAĆ Oddziały:
Winnlpeg, ZATRAT. ?77Solkirk Ąv* ^arnilłętn, M. KOWAL, tó5 Barton St. Ey, Wlnd^C. JEDLIŃSKI,
W czasopiśmie "Natural Histo-ry" (listopad 1957) czytamy w artykule Johna Cohena, że za czasów panowania^ Inków, przed czterystu laty, rozwinął się w, Peru system przechowywania danych. rachunkowych bez użycia pisma — za pomocą wiązania specjalnych węzłów na sznurach. Szereg takich sznurów, zwanych ąuipu, znaleziono w starych grobowcach. • Hiszpańscy kronikarze z okresu -podbój u Ameryki Południowej. potraktowali bardzo pobieżnie zarówno, znalezione egzemplarze ąuipu, jak i ludzi, którzy znali sztukę posługiwania się nimi. Możliwe, że niektóre ąuipu oznaczały rachunek czasu, nie Wiadomo jednak, czy posługiwano się - miesiącami księżycowymi, latami słonecznymi czy też innymi okresami. Prawie ha pewno niektóre znaki węzłowe oznaczają stan inwentarza posiadanych dóbr: tyle koszy ziemniaków, tyle lam, tyle garnków, tyle monet itd.
Badając stare ąiiipu, złożone ze sznurów różnych kolorów, łatwo dojść do wniosku, że ludzie, którzy ją sporządzali i odczytywali musieli mieć w społeczeństwie specjalną pozycję. Jednak wkrótce po podbojach hiszpańskich zarówno dawne ąuipu, jak i ludzie znający sżhikę ich sporządzania znikli z zwierzchni ziemi.
Na początku XX w. Leland Locke przeprowadził szczegółowe badania znalezionych w grobowcach ąuipu, także licznych legend i mitów, ctóre powstały wokół tych dziwnych sznurów w czasach państwa Inków:- W starych kronikach hiszpańskich znalazł on notatkę kronikarza sewilskiego Cieza de Leone, który, w XVI w. tak pisał na ten temat: .
"Peruwiahię prowadzili swoje rachunki za pomocą t zw ąiiipu Były to długie liny złożone ze sznu rów powiązanych w węzły. Ludzie prowadzący rachunki i znający układ tych węzłów mogli na ich podstawie odczytywać wysokość po czynionych wydatków lub inne dane rachunkowe. Za pomocą takich węzłów liczyli od jednego do clzie-sięciu, od dziesięciu ido stu, '.od" stu clo tysiąca itd. Jednostki ń&-towaińo na jednym sznurze, dziesiątki na tanym, .iśetkT ha", następnym. Każdy zarzą'dca prowincji miał swego rachmistrza, .zwanego ąuipucamayo, który na sznurach notował, daniny^ał^.wj^rya^ły .z prowincji w srebrze, zlocie, tkaninach, bydle itd., aż do najdrob-niejsiych szczeg^ółów^.
Starożytna sztuka sporządzania ąuipu nie znikła jednak całkiem razem z cesarstwem Inków. Do dziś |^tje -w, górach Peru .szczep Indian ' fosy.:którzy poshiffują sio. nią.
....... :;-..NŁ^'^ :■
KrtóWa Q'eros lely w południo-wym^ru na wschMnlch tboczacli
Inków — Cusco. Jest to obszar izolowany pod względem geograficznym i kulturalnym. Dopiero niedawno zbudowanojw tym górskim kraju drogi', nie'wcierają"one jednak do terenów ' zamieszkałych przez Indian Q'erós, Bardzo rzadko zawitą tu ksiądz Wędrowny odwiedzający osamotnione osiedla indiańskie. Szkół nie ma, język hiszpański nie jest znany. Ludność mówi miejscowym; narzeczem Ki-czuą. Jedyny stótszy-kontakt ze światem utrzymują wędrowni han dlarze, którzy przekraczają, górskie łańcuchy, niosąc guziki, garnki lub barwniki do tkanin sporządzanych z wełny, kolorowe pióra ptaków, muszle używane przez Indian w czasie uroczystości itp.
Żyjący na dużych wysokościach Indianie Q'eros wykorzystują w pełni zajmowane przez siebie górskie tereny. .W cieplejszych dolnych rejonach Uprawiają kukurydzę, wyżej sadzą, ziemniaki, wreszcie na pustynnych pastwiskach tuz pod linią wiecznych śniegów wypasają latem stada?\Tam i alpak, które są tii zwierzętami pociągowymi oraz dostarczycielkami wełny, nawozu na opał i-mięsa. '■■<■ V
Dlaczego lud Q'eros wybrał, sobie ten kraj na granicy śniegów, pustynny i surowy, skoro niedaleko u podnóża gór leżą okolice cieplejsze i bardziej urodzajne?. Na to pytanie Indianie dają kilka odpowiedzi. Przede wszystkim słusz nie uważają, że lamy i alpaki lepiej hodoWać na pasmach górskich. Poza tym w górskich okolicach mniejsze jest niebezpieczeństwo grożące trzodom. od pum;
Wśród szczepu Q'eros żyje nadal tradycja znaków węzłowych. Jeden z. Indian, nazwany z powodu umiejętności wiązania węzłów Quipu, prowadzi jrachuńki plemienia za pomocą, pejestrów sznurowych. Jednakże starodawna sztuka wiązania ąuipu jest tak mało znana wśród współczesnych Indian, że pawet żona owego^uipu nie umie rozróżnić zwyczajne: zasupłałej nitki od ąuipu zawierającego dane rachunkowe. V J
Zapytany, czynnie zechciałby sprzedać któregośT-ie swoich "rejestrów", stary Qufpu zaprzeczył' żywo: "Nie, żaden z nich nie jest na sprzedaż, ale chętnie zrobię jeden specjalnie i wytłumaczę jego znacMjme",Na^kojojowych nitkach wyskubanych z ;; kłębka surowej wełny zaczął zaraz wiązać, tłumacząc znaćzenie-węzłów: siedem małych supełków na jednej nici to siedem jednostek,, cztery średnie na drugiej — cztery dziesiątki, dwa duże.na trzeciej — dwie setki W .ten sposób pow^aję łatwo zrozumiały eapis dziesiętny .247.
Używając różnych kolorów sznur-*V dla tóiriyćh' gatunków' ńioina bwt.truduj^Ba^^
mic i samców w stadzie lub bydła różnych rodzajów. Stary Quipu nie zna żadnych dalszych arkanów sztuki, której szczątkową znajomość jeszcze posiada, hię wybiera specjalnie kolorów do zaznaczenia gatunku liczonego bydła,, nie ;rozróżnia grubości ani jakości używanego sznura. Sposób sporządzania ąuipu, który przetrwał do dziś * w głębi Andów,, jest więc bardzo pry mitywny w porównaniu z dawną wiedzą w tej dziedzinie. Węzły nie następują już po sobie w stałym szeregu wielkości i raczej wielkość niż położenie stanowią.. o .ich znaczeniu.'
Jeżeli porównać' ąuipu sporządzone przez Indian Q'eros ze znalezionymi w grobowcach Inków, różnica jest uderzająca. . W zasadzie są one do siebie podobne, jednak gdy starożytne ąuipu jest bardzo skomplikowane, to współczesne jest niezmiernie proste. Dawne znaki węzłowe Inków przewyższają' znaki Indian współczesnych tak -samo, jak ich wysoko rozwinięte, kulturalne społeczeństwo przewyższało prymitywną społeczność. Indian żyjących w XX stuleciu. A. M.
URAN Z KOPALNI ZŁOTA
Unia PM.. Afrykańska należy do największych producentów uranu na świecie. Wydobycie ru dy uranowej jako produktu "ubocznego*' rozpoczęto tu w f. 1952 w.:, kopalniach złota! Obecnie rudę uranową wydobywa się w 17 kopalniach, przy czym jej wartość wyniosła w r. 1957 juz Około 50 mlri. funtów ang. Odbiorcami uranu z Unii są przede wszystkim St. Zjednoczone oraz W. Brytania, które też dostarczyły kredytów na uruchomienie tego wydobycia.
*..*•*■.' MALARIA ZANIKA
Liczba zachorowań na malarię w świecie zmniejszyła się od 1953 r. o dwie trzecie — oświadczył dyrektor generalny Światowej Organizacji Zdrowia (WHOI. Mimo tego sukcesu, na malarię umiera rocznie około miliom osób, a dalsze 100 milionów po-nosi od niej poważne szkody na zdrowiu. Jest nadzieja, że w ciągu najbliższych 8 lat walka i malarią zakończy się pełnym sukcesem.
KROWAPRZEMYTNICZKA
Wypadek ten miał miejsce w nocy. Patrol WOP ńa jednym i odcinków granicy w woj; kra-cpwskim usłyszał ciężkie kroK Wyglądało na to, że granicę przechodzi mocno obładowany człowiek.- W takich wypadkach zwykle woła się dwukrotnie; "Stój"! — a następnie - " bo strzelam"!
lchemia ein s Iku XVI Iracht Ł |k niesp< zakonni irm nie sci. Ra pniosły i ita .niskim Ciekawą sprawę, isza w i "Mecem ysłowe r Lechhi iązka t Itetycznej Ikrólado z rozd
"kwestią pisuje pc sza tych
8
woja. m; był i o nie v awanturr ał, to zn ł sławę : opejskich prac al nauko awsżych gów".
Sędziwo h i obs cka, nie •z naszą j ędziwój i woim roi tał króla ,«||lkiegó -ra ^ irza Ruda ^ da H Sęc S^ldivogius,
—..JH 'awiahineii Stój, gili echnicki i [■;^r« akiem i nc PCroki nie ucichły, nawet por"'s5* ostatnim zawołaniu, kiedy zaś!i wystrzelono w tym kierunku -usłyszano ryk ranionego zwierzęcia.
Zaintrygowani tym -niecodziennym zdarzeniem, żołnierze WOP
pośpieszyli w
lit się okoh ■I liny syn i joja Sędzimu okolic S do stanu w Krako\ jłOAkademii ^| i życia ze ^Jskim, star ma czł
ri.i|podróżują( feś^i za. powoła i -r- do fi; nicznych ( akoło 1596
11 (McMt
™,^szym l^ski -
j Przez wodę koniczki, przez wo. aę, óó mej najmilejszej na zgodę, Oj, pozdrówcie mi ją, jak się ma, Czy "Związkowca" czyta, tak tak tal
czym prędzej tamtą stronę.
Okazało się, że ranionym zwierzęciem jest... krowa. Nie fcyła to jednak zwykła krowa, znaleziono : bowiem przy niej dużą ilość spirytusu i tekstyliów.
Krowa - przemytniczka, 'daje dziś mleko załodze jednej ze strażnic WOP.
• * *
BATERIE SŁONECZNE U^Mymywania W Ameryce ukazały się wfM^boratori sprzedaży aparaty radiowe z ba- ?JL teriami słonecznymi, które śą fc- > dowane zarówno przez światło słoneczne jak i światło żarówek. W nocy. lub w dnie pochmurne aparat uruchamiany jest zwykły mi suchymi bateriami. Aparat kosztuje $80
fVł ze specjał
BIORO TŁUMACZEM
Dr. iur.
J. K. MICHALSKI
Wizy — Paszporty ~ ■ Emigracja itd.
57 QUEEN ST. W. - EM 8-9430
(kc4o Bay) pok 308 Toronto
9-P
2-gi i 3-ci
n
$1.500 do $30.000
Niskie spłaty ~ Bez bonusu
Powyższych pożyczek udzielamy osobom, które potrzebują pieniędzy na spłacenie 2-go" lub 3-go "raortgage'u".
TAKŻE KUPUJEMY I POŻY CZAMY NA-MbRTGAGE.
Przyjdź i porozmawiaj z nami bez żadnych zobowiązań albo zadzwoń po informaoje.
JAK KUPIĆ DOM *
Jeili posiadacie $1.000, możemy pożyczyć do $1.500. Jeśli posiadacie $1.500 możemy pożyczyć do $3.000.
Cosmopoliłan Finance
641 YONGE5T. ~ WA^a^ic
■ - V i
47 P
Odpływa z fflOMTREALU do Soułhampłon, Kopenhagi i GDYM!
Ograniczona ilość wolnych kabin pozostała jeszcze na odjazdy: 18 lipca, 25 sierpnia
Inne odjazdy z Montrealu: 24 września, 25 października
NA BOŻE NARODZENIE
odjazd z QuebeC 9 flrudrila. V
Koszty przejazdu do Gdyni w jędn« stronę, minimum:
Pierwsza Klasa .____......______.'. $303.00
Turystyczna „...........„..„..„......... $JM.00 '.
Zgłaszajcie de do lokalnych biur podróży łub -
GDYNI A AMERICA
,;; Pickford & Black Umił«l
ej, wespój ie więks: elu w sal okiem kri ^o kruszec. \ to labora ^ sodowało { \- ? 'elskiego w ty zaczął się tgliki", w kti Hs^J niczy wai fe| a 1. Wolski ujj głównym i fliijjstólicy do
^g^fdżiWdj .stal wskim dla 3 tys. złot adzenie eb ych. Jedn ie i Wolsl śli pienię* oddał, gdy je — zaczą kto i nie woda Mnis ny. Za te dżał za g
Oueen
Umiai
, r..
IW BAY STREET' TORToNTO li CANADA '
3r * w**
Ronces
"CZ1
REZERWUJCIE BILETY M «i.Sr iATIMiyi^
FOUR SEASOŃS TRAVEL — 109Bloor St. Wv Toronto Tol. WA 3-9484 i WA: Sfri&y
'Wycieczka do Polslri samolotem
odlatuje z Toronto w poniediiatek, 21 lipca br. , Hel. LE 5.2798;"^ goW^
Rajsl
leca na wj wszelki WYKOM
'Tarnów
ideon
VR