i
STR. 2
^ZWIĄZKOWIEC" CZERWI gCj.Juil«)JjL^5j^i^lJLl^°
NR 4S
'•Związkowiec" (Tłie Alliancer)
Prtoud fcr erer/ Weaa«*aay »na Saiurdi)- by: . ;, POLlSHALilANCE PRESS LIMITED
■•dilftor f. Oło«owłkl • KUr. Drukłfnl K. J. MiiorkUwicr- KUr. Aam. K.^rlfcM
P R E N (J M E R A T A ^^^^^ . - Zjednoczonych ^
: .$3.50v : i innych kr£ijacti-:v.,.;X:.„r;.. |7,00 .... Cii W) Pojedynczy i^uinejr ;;..,/:.:.v;^.v- •
.Roczna w, Kanadzie Fóh-oczna . . Kvvartdliia
Kręte ścieżki i(ariery dr. Oberlaendara
1475 Qo—n Słre«ł We»ł T»l. LE 1-2491 Toronto, Ont.
Autborlwrd m SecuudCIsss M4il P6it OtftreDepmmsnt. Otu*«. ,
_ LEPIEJ PÓŹNO ANIŻELI WCALE
i walka z.mm jesL konieczna; ALe. jak każda, walka; :mu») byc prowadzona. nalozyc-it-. Trudno ;na.torn!ar>l byłoby, nawet najbardziej wyrozumiałemu, - stwierdzić, ze ■Jak .się dzieje 'w^Kanadzie -szczególnie w prowincji Ontario... Nawei..tjK, wybitny gosc jak ksia/c fihjj^nie mogi povł^tr/>mac sjc- wU^ndon, Ont" od W7soce kr>tyc/nej uwdgi na lemjt obowij/ujd<>f h pi/e-i;>isow sprzedaży i konsumpcji alkoholów Niejednokiotnie -^e d-ż7owie, wymierzając grzj-wny o<>obom naruszającym u>t.uv/e,.podkreślali, ze czymią to z przykrością gd>/ uwazajajj Vd riiezv ciową, przestarzała Ale prawo otx>wuzuje, woU-c tti^o mu->i byc prise-slrzegane.
Byłoby f&Ls7>we ułr/>m>wać, /e fzynmkj rządowe w oparciu ■ o społeczeiislwo nie .walczą z alkoholizmem. Wydaje się- na... ten cel pow.azne sumy^z budżetów. Utrz>'mujesieJec7.nice,- prowadzi siv badania, ud/iela się pomo(> pacjentom opus/C7xijac>m zakład> lecznicze itp .Jak dotichc/as akcja ta, jakkolwiek celowa, me dała powa^n>ch v\>nik(;w .S;xj/>cie alkoholu jest me l\lko wiel kie, ale ma tondentje do w/rdstu Nif o/nac/a to jednak Ko mec7n/e, /e rosme ilosc alkoholików Nale/y bowiem ro/io/nic okazyjne,. umiarkowane sfKjzycie alkohol u.; od ..pijan-stwa. ..Piei-W-sza
■forma rrapewno me jest am szkodliwym .nałogiem; ;ani tez.; me powodu>e katastrof rodzinnich czy spolec/nych .Są zdecydowani przeciwnicy spozj-w^nia alkoholu, obok. entu-
• zjastów tego płynu. Jak długo jednak, jedm i drudzy ogranicza ja się do siebie, do grona swoich najbliższych przj-jacioł czy rodźmy, wszystko jest w porządku,:, ale gdy która kolwiek ze stron, usiłuje
■ swoje -nastawienia • narzucie ■ ogółowi, wo^^czas: zrozumiały j^st protest, opozycja. 'Naturalnie każdy,:.ma prawo bronie swojego stanowiska, /abicgac, by -.Ulu sie powszechne Tak sie zło/jło w-Karudzie, ze przecłwmcy. spożywania .alkoholu, zde<.7dowan.i zwolennicy abstynencji, uzyskali rx)wazne wpływy .fwlilyczne
.Były to grupy zwiazne głownie z United Church oraz baptystami Im to zawdzięczamy u.stawodaw.stwo pozornie antyalkoholowe
. Bo. am pełne, ani konsekwentne.' Dzieki tej ustawie jxjwstały ponurei mroczne lokale; w których .spiiasie piwo i -inne .alkohole w określonych, godzinach, sprzedaje ■ sie. napoje te -w specjalnych, sklepach i należy wvkup>"wac zezwrolenie na ich nałiy-wanie Im' tez zawdzięcza ■ się. zakaz ogłaszania przez producen-tow ith wytworów.
- Te ostatnie postanowienia'Okazały .się jak. najbardziej nieżyciowe. Producenci Iwwiem znaleźli doskonałe sposołjy dla ominięcia ich a władze państwowe dy.s'kretnie przymknęły oko na pewne praktyki. Nie wolno n.p. bezpośrednio reklamować produktów alkoholowych, ale producenci mogą zamieszc-zac jakies koszałki opałki, pod którymi znajduje sie nazwa ich firmy Pra-sa 1 rozgłośnie w Ontario me. mogły reklamować piwa czy wódek, ale kiedy-pisma utrzymywały n.p. chociażby jeden ppkoj w Mon-Ireatu, co poizwalalo im na podawanie, ze miejsce wydiawnictwa mieści się w Queł)ec.-wówczas mogłj' przyjmować wszystkie ogłoszenia pix>d u centów napojów alkołiolowych. Niektóre pisma drukowały swoje dodatki tygodniowe, w których znajdowały się wielkie ogłoszenie alkoholowe w innycłi prowincjach lub w Stanacłi Zjednoczonych. Naturalnie pLsma sprzedawano w Ontario, ale litera priwujwi mlnli naru.szona. Wszystkie.amerykańskie rozgłośnie iwHowc. t jjt^uffalow.ską na czele inkasowały; miliony dolarów za=reklańicv^1)r5fenac*5^a.d^ Ontario Ten stan : rzeczy me m&ilffi ^^i^umwie inaczej określić, jak hipokryzja.. Nie raz zwracalis^hyłia. to uwagę, wskazując na szkodliwość takiego stanu rzeczy -.'^
Ostatecznie i rzad premiera Frosta doszedł do przekonania: ze me można tego nadal, łolerowac; Za])ewiie zaważyły przesłanki scisle ekonomiczne. Oblicza się bowiem,. ze około: $40.000,0U0 rocznie wydawano na ogłoszenia produktów alkoliolowych przeznaczonych dla Ontario w innycłi: prowincjach i w Stanach Zjednoczonych.
. Nowe zsi7od'/ema, które niebawem wejda w. zvcie.;me oznaczają bynajmniej przewrotu: Nie znoszą wsz.vstkich ograniczeń, ale mano to stanowią poważny krok luiprzod we właściwym kierunku. Wiadomo bowiem, ze kto chce pic. ten napewno nabędzie alkołiol, mezjleznic od formalnych utrudnień A' skoro taka jest rzeczywistość; to dlaczego zanivkac na ma oczv.' Premier Frost wyciągnął konsekwencje I postanowił zrewidować przestarzałe ustawodfl}\'stwo, polecając rozhiznieme; zakazów .odnośnie reklamy napojów alkołiołowych
Następnym krokiem winno l)yc zniesienie platnycłi zezwoleń, na nabywanie wódek. Jednocześnie, jednak z tym konieczne je.st zwiększenie, dotacji na walkę, z •ałkoholizmemi poiłwyzś-żxMvie sum na szeroka akcję; propagandową., której celem byłobv; wykazanie szkodliwości spożycia alkoholu. Zakazy palenia papierosów picia wódki czy uinycłi form.'.•grzeszenia'-' nie pomagają tak .długo, dopóki sam człowiek, podmiot tych zakazów, me zechce ich stosować z pełna świadomością, ze słuza one. dla jego dobri
W oalt-ni Niemców "zasłuzo-n\ch'"'db Pol-ki j Polaków jed: n ó z C7 o ł o w.v c h . m 1 e js c ■■ z a j m u j e o r ■ ■ 1 eo < J o r ,6 beri ae n de r. Z a pew-. Uf tiudno Inłoby go uznać za ma-o\^e_i(j mordercę w rodzaju n^:i\ (fm-Uiu t Kocha i.ad/o n:Lh v\ i'0]<e Nil piailuUj tez tak ■ odpowiudzialnego - .stanowi--ka jor f d ' aj Of u/ Uh iu in-n\» h'u--/'cti ijard/^iej "za-łuzo-nuh prz>jatiał", me rnmej jednak zapi.Cał Mt dobize w parme-ci.- ■■•;•;•',;: /'.^'ż-:'- ;'.•-,■,/■:.; . : .Kto wie. czv nie należy go. nawet, uważać pod wieloma względami /a bard/.ej niebezpieczne-.go 1 grozneso od niektórych.zwykłych', iizyczn vch. oprawcowv-B& ci~o4at/ii' leali/owali tylko to, co dr Oberlaender wymyślił. On był projektodawcą ~. om wykonawcami
• Gdyby ten mby-uczony nie-: mie(ki 7aiZ\ł 'lę po upadku Trzeciej -Rze.^izy w kati po pew-n>m czab.c jal sie jakiejś prac\ zawoduwej. wystrzegając sie polityki wówczas zapewne: zatarłaby Sie pamiec o jego złoczynach-
- U u z bow I e m N le m co w. j es t be z winj''
. Ale Oiłjerlaendera .zawsze roz-"-adzała ambicja, zadza wielkiej k a n ei-y po 111y(7. nej. .M i a 1 - ja wiec: .Szybko zorientował sie w no wej powojennej sytuacji • i słusznie ocenił; ze jego przeszłość hi-tlerow;ka nie może Stanowic po-
Drozdzyń.-2ki i'Z^ljorow-ki u |je.°o odje'ciem ns.stapi zmiana tr7>rnuja, ze to pr/t'iiuwienie O .pohtyki nu-mitckiej czy tez za ł/eilaendera opubl -'.iwane 18 chowa mc- una i bez mego"* września 1959 r.. .spowodowału-i, Niidiym tez zastanawiają sie Zdjęcie Me jego Oiu^jj ' W prze-j DjozdzuVki i Zaborowski, w>-mówieniu tym dr oberlaendrr' >^od/af" " me w t\m sednu
dał tak dobitny wyriz swym oso-j problemu Oberlaendcra- czy na
Czy małżeństwa zawarte we sie trzeci i czwarty rok małzen-
wczesnej młodo^ici sa szczęśliwcze trwalsze** Przypuszczalnie 'trudno jest o: ścisła odpowledz, ydsz me sam wiek dec>duje
denty, kto i dlaczego — wbrew naturalnym tendenf.-,!Om rozwoju ekonornicznego_JVUi',. wbrew interesom przeaiedkmuu i wbrew interesom pokojiteuropejskiego — -łtara się uti7>aiac pize^^iie dlencow-w rolrTnaizedzi^a 'wewnętrznego izewnetrwiego szantażu politycznego oru/r-ily napędowej niemieckie] ef..':(ian.sji wscho dniej."
A Wiec sam dr Obeilaender sprowokował- 'blizv/e zajecie sie jego osoba, co oK/ to sie osta teczme gwoździem do trumny jego-: błyskotliwej- kariery poli-t\cznej
.-Nasi autorzy .dobrali się: bardzo skrupulatnie liu dzieła Zdo łab w>dub>c z róziiNLh aicłuwów zbiorów prywatnych zupełnie nieznane -r- bynajmniej me dające podstaw do chwały — doku menty i materiały. Przesłuchali wiele osoh, które: naświetliły te postać.-.: Zareprezentowah--. nam.
Europy", '.'wiernych narodowych 50cjahstow'-V-ktorzy. od lat. słlEza niemieckiej .polityce - ekspansji, sa dzis znow^u na: swych-po.ste-runkach znow snuja swoje plany i teorie: Juz'dzis sa 0111 niebezpieczeństwem, - a jutro znów moga przynieść nowa tragedie Europie i swiatu; To ich symbolem jest Oberlaender 1 dlatego zajęliśmy Sie jegoosoba."-. ; A- wiec. czyodszedł tylko Ober-laender? - . :• (b«h) .
A DrozdzMiski i J Zaboiow ski OBERLAENDER, Przez "Ostfor.schung" wywiad i NSDAP
bramaja zawierania małz.en.stw niepełnoletnich. W^ad^e. kościelne i; cywilne wymagają w takich wypadkach zgody rodziców i za: zwTczaj niechętnie udzielają i wówczas ślubu.
; Główny Urząd Statystyczny N. R.F. w Bonn ogłosił ciekawe.dane, dostarczając nimi bron: pi"ze-ciwnikom wczesnych ;małzenstw. Z Ogłoszonych danych..w}'nik-a, ze najszczęśliwsze, sa małżeństwa zawarte w waeku miedzy - 25; a 30 lat; W tej- grupie zanotowano, najniższa ilosc i'Ozwodow a naj-
do rządu NRF, Wydawnictwo Za- młodzieżowej chodnie, Poznan-Warszawa 1960, , ^
r, str 295
Najniebezpieczniejszymi, okazały
Niszczycielskie fale i trzęsienia
ważnej prze-zKud} Ani w za bezwzględnego, spranego kaiie chodnie). am wewscłiodmej.strei rowicza; Udowodnili;; ze. ten spe-
fie. - Dla mego jednak ł>ezpiecz niejsza była pod każdym względem zachodnia; Bynajmniej me dlatego, ze w działalności swojej kładł.-duzy nacisk- na- antyko-munizm,; gdyz to nie stanowi przeszkody -dla gwałtownego przeskoku; Każdy może przecież się m\lic a zwlaizc/a polityk
Zddec>dowała lac/ej jego "pol-: ska!' .specjalność. Zapotrzebowanie na -ma jest oczywiście: grubo większe. W; zachodniej anizeli \te w.schodniej strefie. Wreszcie' w. zachodniej .-znajdowała sfe ludność niemiecka z Ziem Zachód-, riichi-ktora winna była stanowić jego zaplecze Z t>ch wlasmc względo.. 'Mofe<,oi bbeilaendei po>)tanowii- szukać s/c/escia w zach. Niemczech; I znalazł -istotnie; szerokie pole dla - antypol-. skie) działalności. . - :
: Kretę.1.śliskie drogi kariery tego polityka niemieckiego obrazuje dokumentarna praca dwoćh dziennikarzy polskich;.Aleksandra Drozdzynskiego i.Jaiia Zaborowskiego., pod - zwięzłym tytułem. '-Oberlaender-' ' "
Kied\ Obeilaendei |}iał sie lo drabinie politycznej w zaclioc n Niemczech,^ przeszłość jego me stanowiła tajemnic\ ale mo/na b>ło piz\pu>,zc/aL 1/ zicwidowal 'iwoje pizekonanid >,uoje nasta w:lenle. Wol no było przypuszczać ze zapomniał o prograniie podboju ziem >lowianski(h dla Nienuei I u wszystkim\o sie / l\m lacz\
Atakowano Olieilaendeia i je go . pohtyke ..od: objęcia. - stanowiska ministia'dla sptaw pize.sied lem UW w r/adzie fedcraln\m w pa/dzieimku 1953 i L.czne jego wy.stapieiiia. dowodziły iz odw'et
stanowi ticsc jego politski tel-lew. ale /aizut\ pizeciwko me-jego zamierzeń U zale/nusu mu b\K tak udokumentowane, ud bstuacji miedzsnaiudowei t.ik mocne iz kjiicleiz Adenauer
cjalista zagadnień- agrarnych" nawiązał jeszcze :w ;rriłodosći. łacz-no.sc: z. wywiadem luemreckjm i -pozostawał na;. jego usługach: -aż do końca wojny.
Karierę; naukowca,' raczej stanowiska na wyższych uczelniach zawdzięczał tym .śwoim: kontaktom, służbie wywiadowczej;:Pod' płaszczykiem; badan naukowych prowadził robotę wywrotowa. Zajmował - się. przygotowaniem' terenu pod: najazd hord hitlerowskich.. Od .1933- r znaj([|ował;się W; szeregach partii: hitlerowskiej, piastując odpowiedzialne stano-wisko w SS Tw(ji/\ł piogiam polil>ki nemieckij, głownie loliie] dla Wschodu
. Autorzy nie ograniczyli-sie do nakreślenia sylwetki:. swojego "bohatera'; ale: daia szerokie tłO; Nie zajmuje;ich osobiście 0-berlaender ale jctjo -działalność polityczna, stanowiąca czesc progi amu hitlerowskiego
Tekst 'pracy uzupełniony jest źródłowymi materiałami i dokumentami.^ Zamieszczone zostały fatokupie- niektórych doknmen-;luw.,.. Lak.. iz nik-i me może-powat-\) le w:m c . w .1 eh :i-ii i e n t y cz n osc. Wy-lania sie pomna pobtac na ife potwornej moiderczej polit\ki •; Ob;ij -autorzy prowadzi i nała-mach prasy - po skiej^ kampanie pizpuw Obeiiatiideiowi ujaw maiac coraz to nowe.szczegóły z jciJo pizeszłosCł
;;- \iezaleznie--(rtl nich: zainteresowała Sie ONoba i polityka O berlaendera, parvska "'Kultura' 01 az inne cza»opi^ma polskie na imisicHii Oile/wala sie pia^a niemiecka
Oberlaender bronił sie jak
zajmował stanowisko skiajiie lub umiaikowane Gioził lub dunia
miibi^l - ( /deiMiuwac na po/b\-cie i e lio S a'.owił zb}t wielkie
W "usu-
gal iię. Nie,sposób było uznawać |obarc/enie ,:in)li;vczne w\>tapienia Oberłaendeia /a w Jmecm 'i« / jieiu politycznej o i.iz jed\nic ONobist\ch poglado-"Mjaj WMiun.n uiaz imii publi '4d\z stwierdzono, ze poMada po c\sci ',> >\-'\ oduiali niepOhkd .parcie :tak kanclerza Adenauer.inia-role jak; 1 pozostałych członków 'rządu .Stuicidzaiio ze jest izecziii kiem najbardziej odwetowych giup niuineckich kh piz\wud-ca 1 inspiratorem On to twoi/\
\ kiLd\ ('\. vie te ksiazke '.rudno o->wo i ^,e / m>sla ze dr :Obei-i:i,t!Uler mogl :.przez tyle. lat po w-ojme piastować odpowiedzialne stanowiska byc człon
cłla nich piogram kanni ich za ikicm izadu zacnudnio • hiemiec-
,-kiego.. I pow-slaje pytanie; czy z
damami
Borys Pasternak
Noca z 30 na 31 maja zmarł najwybitmejsay w^społczesny por eta rosyjski' 1 -jeden z najznakomitszych tłumaczy literatury ra-chodiuo-e^uropejskiej Borys Pą-: slemak. Pozycja jego v. świecie literackim była od lat ustalona, ale światowy rozgłos, p^ipular nosć zawdy.ięc^ powit^i^ci "Doktor Ż.iwago". Jedynemu wielkie-mu dziełu prozaicznemu.
; Książka- ta stała się jednoczt^ śnie powodem największej burzy, jaka prze:>zła pi-zce środowi sko' bterackie w ZSRR 1 \yielkie-, go skandalu!*światowego. Pa.ster-; nak stał się wbrew swej woli ho-haterem .oraz potępiencem. Ci-. skano pod jego adresem najbar-dzic] obelżywe wyzwiska i pod-no<Ł7ono go na najwyższy piede--_stał On sam zdał "się-"być tym wszystkim zaskoczony, gdyz am zainierzał być sędzia a ilu pne-■wodnikiem, Bvł przez całe zycie tyJko poetą, pisarzem;Niezalez:, nym człowiekiem. A to w wa-runkacłi. sowieckich bynajmniej nie jest btwe
- ftstemak me jest produktem rewolucji; Iwlszewickiej . i nigdy nie związał sie z; partia czy aparatem ' propagandowym; Był przesiąknięty, .Zachodem, pozostając jednocześnie łśoie rosyj-skiiii człowiekiem. I dłatego tez nie -wykorzystał w 1958 r. okazji przyjęcia 'dob«molnej banłcji. którą ofiarował mu. Cłiruszczow. . Nie oddał swej twórczości na usługi partii. Popularność jego ograniczała się do : szczupłego
-grona:miłośników: poezji . W naj-ciez-szym : o.-iresie.. staliiiowskiin nie- publikował^ żadnych rzeczy. Ograniczył- sie jedynie do tłuma-. czen ]J\s-did Sie pow^szecłinie ze np jego tłumaczenia Szik^pira stanowią iniedoscigniony icieał. Tłumaczył rowiue dv>.skonale z
uznali, jako: najwieksz^;^ te rat ury rosyjskiej po epopei Lwa Tolśtoja^.l to -właśnie: d-zieło ;nie;-,'Ukazało-się w-:ZSIlR::,,;le^ .kazanę. ;;wy.kię"t4^ iia głowę autora burzę. .'i-;;;
Jest,. w^ lyni .|- wina prasy ża-iiiiuch jezNkow Podobno Ism '"'^"""'J ^^'""^ ^kuolła swoia .wu>m tłumaczeniom zawdzięczał ."-^ PO^zczegoliiNch ^tio
zycio. gdyz Stalin .jKidobiio cenił
je bardzo wysoko . Tluniaweme stanowiły;zi^esztazrodło;jego dochodów
Pasternak jest pochodzenia żydowskiego, synem znanego artysty malarza ;i pianistki, ale na-wiouł >ie na prawosławie Powieść. 'Doktor Ziwago". jest mie-tlzy innvmi rowniez świadectw env .: jego : clirzescijanskiego swiotopogladu, jego przywiązania, do prawosławia,. Ziiiiwwm' i miłośnikom, twórczości Pasternaka n le t rudno h\ło na we t; w jego przekhdach me inowiac juz- o własnej poezji._^znalezc wiele z tych elementów;-które tak wyraźnie ujawniły sie w "Doktór Ziwago'.", ale przecież me był popularny am w, ZSRR .am' poza gr. n>cami tego państwa
Dopiero ta powiesc ucz^•nlła go .pisarzem światowym Powstała dopiero po. śmierci Stalina Pisał la pospiesznie; zapewne jako dzieło swego zycia Chciał wtłoczyć w nia przeżycia, obserwacje i .rozmyślania. Chciał dać jak najbardziej pełny obraz całej epoki rosyjskiej. Powstała epo-pea; którą kr>'iycy; na Zachodzie
j(rz\ku włoskim w 1957 r i w kilka mieMcc\ później ukazała Sie l)(daj/c wl Aszystićicn jeżykach swiatj Dna 25 pazdzierni ka. 11)58 r, pr/yznano mu nagrodę Nobla 1 to "^tulo Sie bezpoMo
Ostatnie katastrofalne trzęsienia, ziemi w Chile zrodziły niezwykle potezne fale oceaniczne. ; które przebiegały; przez Pacyłik z prędkością wieluset •; kilometrów na godzinę: Szerząc na swej drodze spustoszenie, dotarły aż do Japonii i ZSRR
Zjawiska: tego rodzaju znali ;staroz>:tni Grecy: Rzymianie; i Inkowie. Pojawiały sie.;. one i .jk)-:]awiaja na Hawajach i u wybrzeży Ameryki, na Antylach, Kury; lach .. 1 .Kamczatce, .w Japonii,. Włoszech, Grecji i Turcji. Wy.wo-łane. przez zjawiska sejsmiczne, podmorskie trze.sienie ziemi czy wybuch .wulkanu, nazywane; są potocznie i fałszywie talami pi^zy-pływowymI.: chóc: nie; maja nic wspólnego z przypływami morza, ktorc; wywołane sa działaniem grawitacyjnym Księżyca: i.- Słońca
Dla :umkniecia niejKirozumien; oceanografowie : zaczęli te mor-, skie. fale; sejsmiczne; nazywać ;'tsunami" GO jednak w lezyku japońskim oznacza -r^ "fale przypływowa"
Łatwo zrozumieć, ze nagły ruch dna morskiego może::wy-wolac cały: ciag; lal. Przebiegają one ogromne odległości z-zadzi-; wiaiaca szybkością.' tracąc- ]edno-czesnie bardzo mało swej :pier-! wolnej■ energii.-Oiociaz na głębokiej wodzie wysukoic tsunami )est rzędu.jednego.metrawcłio-dzacna płytką wode fale te spie-tizaja Sie do niewiarygodnej wysokości-, dochodzącej:do kilku-(1 zi osi e Cl u metr o w. Ts u n a m i o d-;znaczaja: Sie' nadzwyczaj wielka długością; .tak iz odległość: dzie-;laca sąsiednie ,ich gizbiety może wyno-sicwieleset kilometrów
Rzecz ;zaskakujaca dla niespe-cjalisty ze predkosc rozcłiodze-nja Sie tych fal zależy od głębokości, morza. Zgodnie z wzorem Lagranjfea. predkosc fal jest tym wieks-za, im. morze; jest głębsze: 1 tak przy głelx)ko.sci 5 metiovV, predkosc rozcliodzenia .sie tsuna-; mi- wynosi: 7 m sek.,. tzn 25 km godz; .N'a otwartym oceanie o ;sredmej: głębokości '^wynoszącej blisko 4 ;kilometry. predkosc tali sejsmicznej wzrasta :do ponad 700 km godz . Pomimo tak osobliwie wielkiej prędkości rozchodzenia .sie • tsunami sa -na otwartym morzu niezauważalne:,-^.właśnie ze wzgle^ du na swa; niezwykła długość fali; Dlatego tez jedynymi pi-zyrza-dami. jakie ;nioga'ostrzec przed ewentualnym powstawaniem i 'TzchodzeniCm sie tsunami, sa sejsmograły /."nstalowane na w\bi7ezach moi^bkicłi
Należy; podkresl:c. iz chociaż na „przeciągu cale i:: historii - człowieka zanotowano dutychczai tylko ; niewiele - ponad 330 wy
dn.m i^)wodem gwałtownej na t ;V? ' ''^""^^^^^ '^^ "OHM Uki7\t/ no oo 7diaica .iP'^"'^'^^^ tsunami zjawisku to je^t paszkwilantem U^^ "^''^^^' "'^ ^'ei^^-^^y
^toC^^n^' K."u^; n.ióf, rzut oka może wydawMc Zgodnie
naoł). na niektórych : wypowle-d/iacli 1 nadała powiesci charak-'. tei polityczny Uznała ja jako najbaidz.ej ^uiuwa kryt>ke s^■ .stemu komunM\c7nłgo 'oLeniłj ja jako dokument meÓnuil hi.vto-r>czn> 'Doktor żiwago' mud świadczyć o -banknictwie me-ludzkiego syhtemu komuniM\ i cznego. o przegranej iewolucji Niewątpliwie jest w tym wiele prawdy btotme Pasternak W sposób- niezwykle - drama t yczii v. Wstrząsając) kreśli neczywi>,tOH' bolszewicka, ujawnia * besiial istwo, biutainosc systemu zakła-niame ideologu, ale :iiumo wszystko me był: to.obrachunek p(> lityka .\ie Jedynie i wyłącznie dzieje rozczarowań i niek ludzkich. -Naturalnie poniew^ażżvł'w tym. okropnym; bezdusznym systemie jest ono .1 tłem i .treścią. Pasternak miał: odwagę wskazywać na mne drogi Mownł o pó. gu, miłosierdziu, litosci Mówił spokojnie o-najcięższych przeży-^ tnach 1 krzywTdach "ludzkich " i dzięki temu wy^nowa była jeszcze większa Tego ws^\stkieao nie mogła mu wtImctt^t partia"
Powieść ukazaia iię wpieiw w i
gtodzuTe ma thaiakter polity-czn\ jest poll(/^lenl wymiei70-n\m y^KW l\--oinak został wy-khKzon\ ze azku literatów ^am Chius/i/ow .stanął na czele kampanii;. .Nie ■ oszczędzono mu zad nej :mozl iwe.i obelgi: Zmuszo-no go do rezyi*nacji z nagrody; A le t en akt. nio wpłynął na zmianę decyzji Szwedzkiej .Akademii: Po/o^tał lauie. lem Nobla Pasternak nie lig jł Sie Nie odwołał-: am potepil "Doktora- żiwago \\\iiiuvł ve jedynie z Mo-skw:y-., by: uiuknac 'rozmoyy "z dziennikarzaiTiT - zagranicznymi: b\ uwolnić Me < d zagranicznych i.'osOt Z.nnknjl sie w Pierodel-kmo. pod Moskwa Władze sowieckie uznały ze fizyczne prze sladowame :.Viii. 7b>t niebezpitc/ne. Sława "jaka .zdobył chromłago; Zdawano sobie zapewne row^niez ;spra\ye, ze w; następstwie otrzymanych ciosów, me,;potrafi zdobyć sie juz na, żaden; nowy krok:':Osaczony nienawiścią partu, pozbawiony łąc-znosci zeswiatem. czek-ał końca:.: -Nastąpił rychło; W prasie ca-łegoswiata: skbda się hołd Borysowi Pasternakowi.. Zabraknie go w prasie sow^ieckiej. ale • mimo to pozostanie w literaturze rosyjskiej 1 to w grupie naj\v7-bitmejszych
- (b«h).
rzut- oka nioze wydawać Zgodńfe z opinia znanego specjalisty W BasGonia - zdarza sre ona obecnie przeCiCtnie raz na rok: nie zaw-•jze oczywiście w duz\ch lozmia-rach
; Szczególnie dobize; udokumen--towanym pizypadkiem tsuncmi jest fala; .wywołana przez słynny wybuch wulkanu Krakata"u w dniu 27 sierpnia 1883 roku ścia-
na wodna o-wysokości: .co naj mniej 30: metrów zmiotła,;miasto Merak: w odległości ,53 kilome-tiow od Krakatau Na przeciw ległym brzegu fale, sejsmiczne u niosły wielki , okręt wojenny "Berów'.' na 3 kilometry w głał) ładu, pozostawiając go tam: na wysokości 9 metrów, nad f>ozio-m'em morza.: W ciagu- niewielu godzin owo tsunami zabiło 36.380 ludzi; Miernikr poziomu w Po-; łudniowej Afryce:;(7500 km.:,od Krakatau), ■ -na Przyladku; Horn (12,500 km od Krakatau) i Panamie .(18;350 km; od Krakatau) wykazały, ze wybuch .nieszczęsnego wuilkanu spowodował-powstanie ciagu 12; ial sejsmicznych na morzu, które przezOcean In-dyj.ski przemknę y. z iredkoscia od 560 do 720 km godz '
W. ubiegłym stuleciu; zanoto-; wano zresztą mny jeszcze pizy-f>adek tsunam i, kiedy to fala sej-smiczna. wdarłszy sie. w roku 1876 na, lad ;W Bengalu zatopiła, dz 200 tvsiecy ludzi
.Z nowszych wydarzeń; zna-.mienne jest. tsunami z 1 kwietnia 1946: roku. wywołane przez wstrząs: w okolicach Aleutów. Fala ta; dotarłszy. do HawajóW' zabiła kilkuset ludzi r wywołała szkody, oceniane na .wiele milionów, dolarów .W hawa)skimpor^ cne Ii 1 lo; kt ory zosta ł dot kn iety; I ubeciia. kieska żywiołowa,: mozr na b\ło wyraźnie stwioidzić. iz fala.: .sej.^miczna^ jest: na morzu' praktycznie niedo'strzegalna: Kapitan jednego ze ..statków, zakotwiczonych na, redzie łjył. wyraźnie zaskoczony spojizawszy na brzeg: morski, gdzie port i zna-, czna czesc;miasta zostały; zniszczone przez fale,- których przejścia-iK)d statkiem w ogóle nie zauważył. To samo;tsunami zniszczyło -dwupiętrowa, żelbetowa latarnie, morska, na Przylądku Szkockim w Ala.sce Budynek,: którego podstawa znajdowała sie na wysokości-9 metrów nad poziomem morza i maszt -radiowy 30;metrów. ponad tym poziomem zostały dosłownie zniesione az do; fundamentów pizez fale .któ-^ ra spiętrzyła Sie tu do wysokości ponad 30 metrów » » •
Sejsmologowie, notują .rok rocznie co najmniej kilka równie potężnych, jak w Chile, trzęsień zięmi./ Większość tych. trzęsień ziemi ma mieisce w oUszarach słabo zaludnionych 1 stad przechodzą one bez większego echa Trzęsienia ziemi w Chile sa zjawiskiem typowym Zachodnie wybrzeża obu Ameryk i wschodnie wybrzeża Azji tworzą bowiem tzw pas okołopacy ficzny gdzie zjawLska sejsmiczne występują często i maja chaiakter gwałtowny
stwa.
Duchowni: United 'Churcli i Kanadzie,- przygotowują projekt uchwały,:. przewiduj^ący zakaz udzielana; ślubów, osobom po'i! zej 21 lat. ':'"
* •» *
W Saint Cloud, na przedmie, SCI u Paiyza, zmarł w wieku iat 89 wielki wynalazca-francuski Georges Claude. Uczony i prze. mysłowiec, odznaczony za ushigi na rzecz Francji, który również znalazł się; na ławie oskarźonyclf jako zdrajca, '.'
..Claude był - genialnym: wyńa. lazca; , samoukiem, : który stale był na stopie.wojennej z oficjał-ną nauką francuską Większość; jego; wynalazków dotyczy Ogazów wykorzystania; ich; dla:, celów przemysłowych. .W 1914 r je. dnak znalazł sposób użycia -ga.-zow: dla celów wojennych- i zą tę pracę otrzymał najW7zsz€ od-^ znaczenia. .Claude jest wynalazca światła neonowego i ten wy'-nalazek. zapewnił - mu • olbrzymie; dochody; :•
: Po okupacji Francji pnystapił do współpracy;z Niemcami: Całe . zycie, był,monarchista-i wrogiem : Trzeciej Republiki-1 wobec tego propagował współprace z oku-, pantem. Niektórzy ;utn.ymywali, ze • był. ^konstruktorem, rakiety? niemieckiej V-l Na tej pódst^.'^ wie został; aresztowany w .sierii. nm: 1944 r. fKKi Nancy. Zwolniono go. w :Styczniu 1950 r;; z powodu podeszłego wieku: na. skutek ;apelu , .wybitnych. uczonycli:: francuskich. . - .
Nie oczyszczono go jednak z zaizutow, wobec czego pozbawiono go wszystkich stanowisk, jakie piastował w świecie nauko- ■ wym Nie mniej jednak Claude; prowadził nadal badania na własną rękę .i-wiele z jego planów:': rozważała francuska Akadeiiii.s Nauk.
* » •
Nie dla wszystkich druga woj-;: na. światowa: zakończyła sie w 1945 r. Do tych należy zołnien;. japoński- Bonzo Minagawa. .Za-, kończył on działania wojenne dopiero 21 maja br, kiedy znalfr ziond go w dżungli Guam, wyspie na Oceanu.
Ten 39-letni żołnierz oświadczył podczas przesłuchania, ze;; me,: wierzy w przegraną Japonu. ,-Opowiedział, ze w, 1944 r., .na:r tydzień. :przed: zajęciem Guam przez;: wojska amerykańskie, - je-. dnostka w której służył; została rozbita.^ Przez dwa jata krążył na . skraju dzungh, unikając spotkania- z: ludźmi. Odżywiał się wyłącznie orzechami, kokosowymi, dzikimi, owocami .1 - rosknarai, które znajdują się w dżungli. Przez 16 łat nie zamienił z nikim ■ słowa. :Lekarz stwierdził, ze stan jego zdrowia jest dobry
Wielkie samoloty"jety"- zao-stizyły: walkę konkurencyjną ;' między liniami lotniczymi a o--krętowymi. Naturalnie statek -Uv-mozłiwia odpoczynek, ale pod- ;; roz trwa znacznie dłużej. "Je-tem'' w ciagU:, 6 - godzin przeska-., kuje się z Toronto, Montrealu czy Nowego Jorku do Londynu lub Paryża. Podroż najszybszym statkiem trwa ponad cztery doby
Linie okrętowe nie zamiem^ ja jednak; zrezygnować z walki. Obok dotychczasowych ; zjawiła Sie nawet nowa, projektująca: u-rucłiomienie olbrzyma pływają-cego,: zdolnego pomieścić 6,000 •■, pasażerów.
Firma amerykańska Se^ Coach Transatlantic Lines Inc zamie- ;
Jak wykazały obsciwacje sej rza uruchomić statek-kaieierię
smologiczne ogniil a trzęsień ziemi w Chile znajdują .sie na ogoł na głębokości 200 300 km przy czym leza one w płaszczyźnie nach\lonej do p(jziomu ok'o ło 40" świadczy to o t\m ?< prz\czyna trzęsień zicim ńa t\ch lei tnach jc^t nachcdzeme kon l\nentu na dno morskie, badz tez wsuwanie sie dna morskiego pod kontynent ^
O. Wołciek,
Kanadyjczycy powiadają...
Uidnusc Kanady wzrosmc do
^^^■2 mdiona:w: :1970:. r :ło' jesh; ■ roAcnoczeŚnie-■ nie.^^bedzię ^zyt)Szęg:o tenipa indiJśtrialiżacji;: nioze,byc .;ti;Udno:w:Kahad2ie ze znalezieniem zajęcia ■-• :; ■
;:■;-.;;a:.-;.^,' '.»,:,,-•.''^j.;::'.';
. K^eniey-śide-iiw^
ze:Kanada:.niogłaby:Uełirómc:śie od; ujemnego: bilansu handlowi ■^9. ;^,^następujący; sposób: >Pó-•^,^^^"^>'.; ,'^:yRracÓwaĆ ;. system -selekcyjnego: wólhe^^o-łiahdlul ^•mze^a selekcja opierałaby sie
by-tf^SS^^^^^^^^^^^^^^^^kic^ o> :te:: częśe swej: produkcii co^
J^^l^brzezną^ej^^^k^
U,^"^Połnocnej Ameryki przy^
<łz ę ały dp wykonania fabrykoni
^o2onymv; w :Kanadzie;^iddo! ^.noNVe, fabryki założon^^ M^»d2ie przez mae państwa po-
':. : (C. S.):: —-. " K a n a d y j cży:GyOSZ u • kuja siebie.: myśląc?. ;żeSKahada staje-. ,:Sie . w -'szy'bkim - tempie-uprzemysłowionym, paiistwem" — twierdzi Herbert H: Link, ernaka byloby:|4>rezes firmy Dupont of Canada.
. W; 1940, r. wytwórczość przemysłowa' wynosiła ;:26.7':x: całej wytwórczości:: (gross;' Cdomestic product lon). W okresie wojny podniosła się do ;3L8; ale w. 1958 r. - - wyrażała .się: •;zriowu' liczba 26.3%..a: wiec prawie nie; iiległa zmianie w porównaniu ż 1940 fi Jesli Kanadyjczycy nie nauczą Sie kupować więcej właśhYch wy-i-obów i tempo -industrialiizaćji me; wzrosme,. to cp roczny.deficyt w dziedzinie płatność"! międzynarodowych: będjzie ..i; ciągli wzrastał. :■':"■'■; -J-:-- :'':-■
; Przy prawdopodobieństwie że
statek nieomal- samoobsiugow> Pomieszczenia mają byc sirom-niejsze aniżeli na statkach luksu-sowych, zrezygnowano z pne- ■ sądnego komfortu oraz z nadmiernie obfitego karmienia. Cena za przejazd wynosić ma od $50 w jedną stronę Pasazerowe będa płacić oddzielme za posiłki, w zależności od tego,-co będą jedli Koszt budowy dwóch takicli statków oblicza się na I80.000,-000. Główny akcjonariusz firmy .-Coach TrańsatlanUc JLines chce wybudować te statki w stocz-niac-h - niemieckich, przy czynnym- udziale niemieckich finansistów Ma to byc spółka amer)-kańsko-niemiecka. Rzad. w Bonn , rozważa możliwość udzielamf. kredytów tej firmie W wyTadku ich przyznania uruchomienie no-. wej linn transatlantyckiej mogłoby nastąpić w 1963 roku
Niech twoja licencja na prO[ wadzenie samochodu ni^ »ł»«J się nigdy twoją inetrykf
winny 'mieć wolny dostęp ^1» swych produktów na konsomP" cyjne rynki; swycłi rodzunyoi krajów".,