teł
■'■Walii:
! 1.1
■Ilia
^^^^
Si tlą:
imit
^ZWIĄZKOWIEC LISTOPAD (Moycmfaar) środa, 29 — 196T
CZY OPADY RADIOAKTYWNE S| SZKODLIWE?
Od chwili kiedy ZSRR wznowił próby nuklearne w dniu 1 września b.r. cały świat został podminowany. Ludzi ogarnęła panika przed .skutkami radioaktywnymi wybucłiów. Posypały się protesty, wypowiedziano miliony słow potępienia, pisma.w coraz większych nagłówkach malowały ponurą przyszłość przed szarym człowiekiem.
Szkodliwe działanie opadów radioaktywnych stało się tematem rozmów towarzyskich, zebrań :1 manifestacji. protestacyjnych: Na szpaltach dzienników pojawiły się pojęcia tajemniczo 1 denerwująco brzmiące jak "de-zyntegracje" (jednostki radioaktywne w rozkładzie), których pewne ilości naliczono w metjrze sześciennym powietrza na minutę. Komunikaty podawały, ze w niektórych punktach radioaktywność zwiększyła się 1,500-krotnie
Pogląd optymistyczny
Co najbardziej zaskakuje, to fakt ze uczeni w tym tak bardzo ważnym momencie dla zdrowia ludzkości mają biegunowo różne opinie o szkodliwości ra-dioakty^ego opadu.
Dr. Edward Teller, Uważany za "ojca'- bomby wodorowej o-świadczył, że ciasne spodnie mogą, być bardziej szkodliwe dla zdrowia przyszłych generacji, niz opad radioaktywny. Panika i budowanie schronów przeciw skutkom tego opadu nie mają zupełnie uzasadnienia naukowego.
Pogląd pesymistyczny
Zupełnie co innego głosi dr. Ijnus Pauling, sławny fizyk kalifornijski. Twierdzi on bowiem, ze,około 40,000 dzieci urodzi się z defektami fizycznymi i umysłowymi w następnych kilku pokoleniach jako rezultat eksplozji bomby 50-megatonowej. Co więcej, skutki obecnych wybuchów nuklearnych dadzą się odczuć pnez 6,000 lat. Prz^eszło 400,000 dzieci w tym okresie urodzi się z wadami, które będą niczym innym jak tylko 'wspomnieniem' sowieckich prób atomowych. Który pogląd jest słu»ny?
Powstaje więc pytanie, co jest powodem tak biegunowo rożnej opinir uczonych 1 który pogląd
jest bliższy prawdzie? Czy należy się obawiać, ze opady radioaktywnych cząstek po wybu-cłiach sowieckich zagrożą naszemu zyciu, czy tylko przyszłym pokoleniom?
Trudność polega tu na fakcie, ze odpowiedź na te pytania me jest prosta. Uczeni stosunkowo dość duzo wiedzą o fizycznych właściwościach radioaktywności, lecz nie wiele na temat biologicznego jej działania. Jest dziś za wcześnie, by przewidzieć, jakie następstwa pociągną za sobą próby nuklearne, jeśli-pył radioaktywny ma działać na nieuro-dzone jeszcze pokolenia.
— Trzy typy pyło
Podczas wybuchu atomowego rożne czynniki odgrywają rolę.
Zwykła eksplozja wytwarza o-koło 200 radioaktywnych produktów, które dają 3 różne opady
Na szczęście 70% z tych 200 produktów traci swoją radioaktywność JUZ w ciągu doby po wybuchu, tak że me stanowią o-ne niebezpieczeństwa dla zdrowia. Normalnie przestają być szkodliwe zanim. dostaną się do organizmu człowieka. .
Pozostałe 30% składa się bądź z produktów które tracą po krótkim czasie radioaktywność, bądź tez takich, które są czynne przez stosunkowo dłuższy czas.
Trzy typy opadu radioaktywnego mogą nueć różny zasięg. Jedne z nich są lokalne, gdyż o-padają w . miejscu eksplozji bomby, drugie, t.z. "troposfe-ryczne" mogą być przeniesione przez wiatr dookoła kuli ziemskiej,, wreszcie trzecie; t. z. "stratosferyczne", pozostają przez dłuższy czas w stratosferze i wolno opadają na powierzchnię ziemi w ciągu wielu miesięcy, a nawetlat po wybuchu.
Najbardziej niebezpiecznym produktem radioaktywnym po eksplozji nuklearnej jest "stront 90" (Strontium 90) i "cez 137" fCaesium 137). Oba są pierwiast^ kami chemicznymi, przy czym stront działa szkodliwie na organizm żywy, natomiast cez na przyszłe pokolenia,
Doświadczena z przeszłości
Aby odpowiedzieć na pytanie.
Kirkland Lake Kirkland Lake
GŁOSUJCIE I WYBIERZCIE
ponownie
WAiTER'a
RADNYM
(Councillor)
KIRKLAND LAKE na 1962
W-97
jak dalece mogą być szkodliwe obecne wybuchy nuklearne w Sowietach dla współczesnych i przyszłych pokoleń ludzkości, trzeba sięgnąć w niedaleką przeszłość i zobaczyć, jakie skutki wywołały poprzednie eksplozje tego typu.
Brytyjczycy przeprowadzili naj-najbardziej miarodajne studia nad opadem radioaktywnym kilka lat temu. Według nich w 1959 r, a więc w rok po zakończeniu wybuchów nuklearnych, opady radioaktywne w różnych państwach: osiągnęły punkt szczytowy i Wynosiły one od 6 do 10 mihremów,. przy czym miUrem jest tysięczną częścią rema, który znów jest jednostką radioak-tywnoścj, mającą wpływ na życie, _ Na Brytyjczyków działa normalnie od 85 do 106 miliremów (na Amerykanów 100) radioaktywności, pochodzących z naturalnych źródeł. A zatem, w o-kresie największego natężema opadów radioaktywnych mieszkańcy wysp brytyjskich otrzymali dodatkową porcję milre-mów z eksplozji atomowych, które stanowiły raniej jiiz jedną dziesiątą naturalnej radioaktywności.
Vł okresie od 1945 do 1958 roku eksplodowano lx>mby o ogólnej sile około 178 megatonów. Obecne próby sowieckie przekroczyły już tę liczbę, a zatem należy się spodziewać, że działanie ich będzie wynosić ok(rfo jedną dziesiątą tego, co wynosi radioaktywność ze źródeł naturalnych.
Czy ta ilość może być szkodli^ wa dla zdrowia obecnych i przyszłych pokoleń?
Leukemia i rak kości
Naukowy Komitet Narodów Zjednoczonych badający skutki radioaktywności pochodzące z eksplozji atomowych złożył w r. 1958 dwa raporty, oparte na dwóch różnych założeniach. Powstał więc problem, które z założeń jest słuszne i spór o to trwa dalej.
Jedno z założeń mówi, ze jest pewien próg radioaktywności, ponad który trzeba zwiększyć jej dozę, aby wywołać choroby takie jak leukenua czy rak kości; założenie drugie powiada, że nie ma progu radioaktjwności, a tym samym każda jej doza może wywołać te choroby.
Na 3,000,000,000 ludności w świecie^ zdaniem raportu uczo-nycłi może powstawać rocznie około 150,000 wypadków leukemii, przy czym 15,000 z nich można • przypisać radioaktywności.
pochodzącej z normalnych iró-
dcl- ■ . .
Jeżeli nie ma progu dla radio-aktywnofid, to znaczy, że nawet jej drobna ilość potrafi wyw(^ć leukemię, wówczas należało się spodziewać od 400 do 2,000 do^ datkowych wypadków tej choroby w okresie od 1945 do 1958 r., fi razem około ,150,000. Tego nie udało się stwierdzić z naukową dokładnością.
Jeżeli radioaktywność ma swój próg, przy czym wynosi on 400 remów, jak raport podaje, wówczas me powinien powstać ani jeden wypadek leukemii na skutek poprzedmch wybuchów nuklearnych.
Raport zakłada, ze przy 5 miliardach ludności na świecie co roku rodzić się będzie od 700,000 do 3,000,000 dzieci z gemczny-mi defektami. W hczbie. tej od 25,000 do 1,000,00 mogą być niemowlęta z fizycznym czy u-mysłowym zdeformowamem na skutek-radioaktywności z natu; ralnych źródeł.
Tu właśnie tkwi dodatkowa przyczyna nieporozumień. Uczeni iprzyjęli liczbę ludności w przyszłości, a więc 5,000,000,000 i na mej oparh swoje wywody, podczas gdy obecnie na świecie żyje około 3,000,000,000, Różne pisma i osobistości, powc^jąc się na raport, przytaczają omyłkowo cyfry, które me mają dziś jeszcze uzasadnienia naukowego. Niebezpieczeństwo gdzie indziej
Dr, Robert E. Wilson, cdonek Komisji Energu Atomowej w Stanach Zjednoczonych przyznaje, że szkodliwa działalność radioaktywna w USA rzeczywiście wzrosła w ostatnich dziesiątkach lat, ale nie stało się to na skutek wybuchów atomowych, lecz prześwietlań rentgenowskich w medycyme 1 dentystyce. Na 200 tys. osób zatrudnionych w pracach badawczych nad energią nuklearną zarówno dla celów gospodarczych jak i nulitarnycli w Ameryce, w ciągu ostatnich 20 lat zanotowano zaledwie kilka wypadków poważniejszych okaleczeń i trzy wypadki śmierci. Tymczasem co roku ofiarami uduszenia się plastykiem pada w tym kraju przeszło 100 dzieci.
Po przytoczeniu faktów jasnym się staje, że dwa raporty UNO na temat radioaktywnoścr, n oparte na różnych założeniach, stały się .podstawą meporozu-mień 1 sprzecznych poglądów. Wymka z tego, ze uczeni powin-m z kolei zbadać czy istnieje prog dla szkodliwego działania opadu, a tym samym i chorób takich, jak leukemia oraz rak kości, czy też nie.
(Z)
625 Queen Sł. West Toronto - 368-6138
Conłrolled Heat
HAIR DRYER
Lady Sunbeam
SUSZARKA DO WŁOSOW
• Lady Sunbeam— ma urządzenie reguluir^ce temperaturę ciepła w suszarce do włosów; łatwe w użyciu.
• Nadaje włosom piękniejszy wygląd . . . Suszy włosy dosłownie w ciągu kili<u minut,
• Lady Sunbeam jest na|-szybsz<( i najbardiiei wy-
. godną suszarką do włosów, jakie kiedykolwiek zostały wyprodukowane. .
• Używając Lady Sunbeam, ma się wolne ręce do innej: roboty.
• Najwyższa jakoić pod kaz-. dym względem.
No. kat. HD-3-110-120 Voll, AC tylko. Waga ok. 4 funty. Kolory: "Riviera" błękitny, turkusowy i rozowy "petal".
TUROUOlSE PETAL PINK
RIVIERA BLUE
Najszybsza i najwygodniejsza : SUSZARKA do WŁOSÓW, Ręce wolne do \ńian\a lub wiązama.
i
i §
rozstanę się z "Związkowcem"
SZESNASTA LISTA
Ogłaszamy szesnastą z.kolei listę ofiarodawców na prenumeraty "Związkowca" dla szpitali^ domów starców, chorych: osób, podeszłych wiekiem lub innych, które mc są w stanic opłacić pisma z ważnych powodów. . Bezimienme, Montreal. J. Bida, Hamilton Bezimiennie, London . Bezimiennie, Toronto . S. Markowski, Hamilton R Swoi, Toronto J. Zmkowski, Toronto S. Łukasik, St. Catharmes
$8.50 $2.50 $2.00 $2.00 $2.00 $2.00 $1.50 $1.00
W. Moson, Hamilton
P. Widuch, Thesśalon, Ont.
$1.00 $1.00
$23 50
Z poprzedniej. hsly zostało $. 4.50
Zwykłe samochody
-^Napełnił chłodnicę mieszanką niezamarzającą
— przygołuf opony na smog lub łań-cuchy ■
— wypuść wodę i przepłucz chłodnicę
— sprawdź czy chłodnica nie cieknie
— sprawdź wąz chłodnicy
— sprawdi wąz systemu ogrzewającego
— przestaw, termostat
— zmień olej
Volkswagen
— Zmień olej
VOLKSWAGEN CANADA LTD.
Razem $28.00
Z sumy lej $24.00 zostały przekazane na przedłużenie 2 prenumerat dla szpitala dla umysłowo chorych, 1. na przedłużenie prenumeraty chorej osoby i 1 na nową prenumeratę dla wdowy; która ma drobne dzieci na utrzymaniu.
Jak wielką rolę odgrywa polskie pismo w szpitalach, mech powie ten list, który ostatnio otrzymaliśmy. . ■ ■
Szanowny Panie Redaktorze. Serdecznie i bardzo Pana proszę
0 łaskawe przysyłanie mi "Związkowca". Chwilowo jestem w krytycznej sytuacji. Jestem dosłownie bez jednego centa. Z chwilą, gdy wyjdę z tego szpitala, to z pierw-.szego mojego -zarobku zapłacę z
podziękowaniem za każdy numer gazety, jaką obecnie otrzymuję. * W naszym szpitalu, gdy się pokaże "Związkowiec", to czyti go piętnastu I więcej chorj-ch. Gaje ta chodzi .z -rąk .do rąk po .całym szpitalu I na.końcu oddawana jest do Szpitalnej Biblioteki. Wszyscy szanujemy każdy numer. W Bibliotece Szpitalnej można zna-Jeźc ' Związkowce" sprzed dwoch miesięcy, a mimo to bardzo starannie utrzymane,
J. P.
Ontario Hospital,
St, Thomas, Ont. • ■ ■ ♦ ■■■
Wzruszający len list ma swoją duzą wymowę. Każdy, kto złożył chociażby najdrobniejszy datek na prenumeraty dla chorych w szpitalach, niewątpliwie odczuje zadowolenie z dobrze spełnionego obo-wiązku ludzkiego i patriotycznego.
Serdecznie dziękujemy wszystkim donatorom wymiemonym w szesnastej liście za złożone ofiary
1 polecamy się łaskawej pamięcr na przjszłosć,
Adminisłracia "Związkowca".
i Szczęsliiiit(jo..i(}i.K(joUlu
Przy zamianie wyceniamy
Wasz aparai DO-1
SSJf wbie pr
WCZC
• Mirie-.Mill. k .^International jlin & Smelter z najstarszi ńencie Północni duiczką .lej był don of Mmers WFM. Została : i miała siedzib< ' Unia WFM r •start 1 widoki (y. wiialki- wewr nad ma, i śnł-ne podejścu alen świata, pri mnie na jej d (racie wpływy; jej rozbicie. •
W 1916 Toki . lia '-Internatior Mili & Smelte (3vm słowo !ir dzvnarodowa) ■ kontynencie ■ k unia. która ma Kanadzie lub w Pnez szereg bowała .rozszen lecz ^ ze zmiei Punktem zwTOtr byjy lata 1933-Ddent US.\ Ro< ny "New Dear. się do ozYWieni dowej a który : do rozwmię ciiu unijnego;.-Mill przeniosła Denver do Salt
W tym okrcsi mcnt zaciążył n; Zaczęły się w .i !3czvcie wpływy chwilą, gdy w.. sepi został wyb son.
Wybuch drug ffcj. a z nia roz wojennego przy do rozrostu Mm Stanów Zjednoc powstają lej lic
Równolegle ;( członków zwięks komun Lstyczne. ze Sowiety są now Zjednoczeń Minęła wojna nila się. Sowie Stanom Zjednoc np. Ujawnione V! szpiegowskie, zonych znaleźli uczeni I ludzie z warzyskich: Nie mogło to p l«Ti 1 na..losy. Mi kładzach bi'Ii luf prokomunistyczny W 1948 roku c I Kdngres Pracy z K Drawach człon]
lo
■
Brewsłer
Gto niezwykle interesujący aparat telewizyjny TV w nowym stylu, który .tak; doskonale . uzupełnia nowoczesne umeblowanie Electroraatic Imperial Chassis z 21 lampami z potężnym transformatorem. Urządzenie Video Monitor do regulacji obrazu. 23-calowy ekran. Niełamliwe Szkło przymocowane do lampy, dającej obraz, rozwiązuje problem odkurzania i czyszczenia na stałe- Doskonały ódbior głosu według systemu "HighrFidelity.". przy pomocy 4 głośników z oddzielną regulacją tonów wysokich i niskich
Przenośna - Czułe klawisze
MAszrnr iio
\
jo ll
iu
i<
IN
Iz
j,&j:habdware
f*bM tk««| tawartfw taUmych, Mciyft: fcacłwnnych ort przy. ^or«w wodocmowych I oirrznranla.
/45 OutMl 8t W. . BM *4ea
6aUdna oMtnca. — Ntakto ccar. Bexplatiw_Mndy w łprawMh kaii»^^ nneJI .1 OftuwMla. .8'
i" i
625 QUEEN ST. W.
WZWYŻ
NAJLEPSZA W ŚWIECIE . KLAWIATURA
• Jedyny przcno.sny lyp^ tura dużej maszyny,-r ne, pnejnysfę i dofcne ne klawisze,
• Wyjątkowe urządzenie sowe "See-Seł" utrzymu. zawsze-w równowadze.^
• Jedyna przenośna mas^ czuła _ "GOLDENTOUCK".
PATBFONY FIRI
E/ecfrofiofTie^
4 SZYBKOŚCI
i
P
Tel. 368-6138
Mine ] Mine I "na loc
zorgani to slałć
Chocia; zawodo robolni szymi \
■■ ■ I ■i
Wire a ścią 54^
I
lata Ml ulepszę tycznie. \
prezesa Mine W ły odm( \
])łacy. 1 górnicy (
micjsco <podobr się nan C
przyślą] Kongrei rzyli nil F
Mili by rysdykc łowców najwięk