Słr. 2
ZWIĄZKOWIEC -- poniedziałek, 15 listopada 1976
Nr 92
"Związkowiec" (The Alliąiicer)
. Printed a'n(i Pl^b!;£hc^d eyeryMonday and Wednesday by.
P0LI3HALLIAŃCE PRESS LiMITED
1438 Bloor Street West — Toronto,. Onł.,C*n»da — M6P 4A8
V;^.•■.■:■ .^'■./^TeleFhones:;531-2491/MV24W/ ^'\:
; Secor.d (lis?, n-,sjr«:;i.?tr:;lion'hiimber I673j ' \
Studio luroi^y^^^^^^^^^^^^^
Rozmowa 2 prófeśoręni Adamem Brom^
Z KANA
, ■■.Czcr=!iw Iilii!t:!yX —. Manager:; ;
■Roczna: w Kahadzie^ ~S15.00 -y^; - Za gra^ —.Roczna; $17.00
.SIO 00
Półroc7na • ' S 8.00 ^',2 ■ Pó}r.;czna:
.Kwartalna ■- 5.00.- . Pojedynczy nuriier; .:v . 20e
zdecycio\vame;.H':!l"zanpj-ppzoz-ży zawodowe: :NiBl<tó-. .rzy-rzetznićysfer gospcdarczycl! .wy-uwają pewne zastrzożp-.. nia, ;al.e opozycja; ich nic:Oe^i':t£l<>iiKńaf;:ł-.przede wszystkim tak solidai-na; iyk z\vnf;Zk6w;:zsy-odo y .'''proklambwaiiy' prz(;z -CLC nie był tak' imponujący, arii ;tak, przekonywujący jak; oczek:wal! przywódcy związkowi, ale też ...nie byi'kompromitacja. Zapcw:i:? nis przyniósł tbn protest. .:;^nikoiiiu żadnej :k:jrzy..ki.;;./ '■; ■ ^ ;' '
istotne jest,jednak, iż'wbrojiir:twierdzeniom,Cariadian ;-;; :Labof Cón;;?r':':ss.';.onlrola. c^łi- dala: pewne ■.efekt3v;ai byłyby-:olie ^nacżniy;-większe; .gdyhy;zwiążki;z3vvodowe nie znalazły . sie , w opcizycjiy Oczywiście ceny różnych pro ' i usług::wzr!i3ry. .^ale :nie w takini .:stoi3niu'; jak popńednio. .■ Kolejne ze:'-(awienla; 'Ui7e[!u;-.Sty.tystycz.nego;d:nv.odz^; skuteczności • kontroli.■■ Gorączka inflaryjnaznacznie spadłą a'.to jest, niezwykle. wrźiVe.'jVko że; 0^^ realnej ;. wartości-naszych.: ziirobków ;zo;iał/zahamowany. ' . ': ■;;
;V Z ostatnich'danych;;np. Wynika; że stopa inflacyjna'spa-■; dła; do; nieco .ponad/co należy uznać, za-.bardzo duże . osiągnięcie;. Jednakże : sytuacja■ ..gospodarcza jest nadal .po--\; ważna; Nie-tylko;podniezły s;e — co pr:iwda .niez'naćznieV-;. .- ceny, .ale wzrosła' ilość; bezrobolnych, osiiii^ając .bardzo; AvyV -, V^.oki. poziom; najwyższy od ' 15 ;l.ai. '.Zapowne- należy cibdać.' ■ że ■ w ..tym' okresie czasu wzrosła/znacznie ilość czynnych' ża-wodowo. ale ni'eranięj'jednak .procent niezatrudnionych jest''
■ niepókoJĄĆo-wysoki; .; ■■ ;;y. \'^^^J
Zwalczanieinnaćji.nie wiedzie;a'utomatyczm^ szenia bezrobocia; natomiast bardzo częśtb powodu je wzrost;-bezrobotny.Ch.';Te.h. -stan; w\-stąpił bardzo' drastycznie; ;,.-w.;kanadzie; przed kilku laty i; spowodował zniiąnę. polityki . rządowej.' Gzy ■ obecnie- znaidujeniy, si^: w obliczu podot)nej • ■;.■;■;-; sytuacji?-';/'-- .■;;.-/, ''■;.' >;■■'..■■'-■' i.-: ■;..;'■.- y' ;' 'Przywódcy stronnictw opo,zycyinvĆ,h--7--có jesfnak najr '/■■bardziej zrozumiałe -^zaatakowali :iz rh lej s:ca; spadek zatrii-, ';',,dnienia:domagając się"podjęcia;akcji,przęż';Rząd Federalny.-; ;, Zapewne ,-inha',.jest,-receptura :pos.-..Br.oadbenta, .przywódcy': ■;■;' 'Nowej-Partii-'DemikratyCznej ib. prol'; ekonomii,i. inna pos.-Ćlarką,; przywódcy pariii P.ostepo\;,;o-Kor,3eiwatywhej. Zgod-ni są jedynie- w. atakowaniu ■Rządu;.Federalnego;!, twierdze-; • ', niu,'iż nie .posiada należytego, programu opąnowjania.sytuacji: '..żaden, z nich. nie;'ma- obecnie. szans przeprowadzenia. ..; swego programu i nie. nuisi sie. liczyć ż^jego realnością, stąd ■ ,.i duża doza propagandy partyjnej;: Ale jest i:śporo;.słuśz-, «;^.nych;uw-ag/zasługujących na rozpatrzenie.' ; ^ >;
.:. ■.; ; ;; 'Zapewne są to' punkty programowe; innych stronnictw;. a ■i^ięć nie należy.Zakładać iżr)PartiaÓ skłonna bę-
dzic je zaraz przyjąć, ale pamiętając Iż programy kanaidyj-- Skich partii nie; są ;dpgmatam!. ale stale się zmieniają';: :do-: ;' . śtosowywują -się ;do aktdąlnych;\yymagań;i potrzeb, nie na-: ■ leży .wykluczyć iż pewne sugestie.zostaną .Uwzględnione. Na-. . : turąlnie można by'w ;(.ym. m^seu prżyp.orńnieć^^ż .: / ;'kontrpli"cen. i płśc został wysunięty .w.;wyborach^wV^l^ r. . ; przez ówczesnegoprzĄ-wódcc i^artii Postępcwo-KonśerWatyw- ;. nej Roberta Stanfielda i; był zwa;]:^zrny przez prem.Trudeąu; ■ •;; ;Ale: w październiku 1975 r.. prem..Trudcau przyjął i' rozsze-;.
■ ; Tzył Stanfielda program; kontroli: .Podczas. ;gdy -Stanfield. ;;;; przewidywał jego działania na okres 90 dni; prem,:Trudeau ;
wprowadził go na 3 lata. ; ; '■ ' ; ; :
P;. ps.. Broadbertt doihaga.się'w^^^ który by przewidywał, z jednej strony obniżenie pbdat-;' ku; dóchodowega ze szczególnym; uwzględnieniem; grup ^ o; najniższych zarobkach..3: z; drugiei/przezi^ sum na różnógb. typu 'inwestycje, 'które, by .spowodowały ■ ;;• wzrost zatrudnienia, .umożliwiły powstanie ii owych war.szta-,;.tó.w pracy. Ale wzrost; \yydatków:biidż^ pczywiście ;; automatyczny-Wzrost-inflacji. Arwięc?.:.-- '; ; ;'\'..;;;;
■Konserwatyści zadowolą' sic':pow?zóChnym obniżeriieiri r. podatków, uważając iż to sam.o wpłynie ną wzrost popytu ;
■ 'a wiec podniesienie sie. oczywiście zathidnienia -w różnych .- /gałęziach ;prpdukcyjhych. Ludzie bedą mieli więcej ;pienię-'
/ ..dzyv: będą;więcej;ivUi)0^ kontroli/żdahiera; ich-;
■ . ; wpłynie:;jównież-dociatriio:;ną .sytuacje- gospodarczą; .gdyż -:Avzrósiią;.inwestycje 'kapitał że; hamowanie;;;
:; i kontrola Wysokości do.cliędów ' wpływa ujemnie na gospo-'. ■: darkę.'-nąrodówą:'-;-■■'-■
Rząd Federalny zachowuję się;:ppwrciągliwie, gdyż u\ya- ^ ża iż jego; program dał już pewne pozytywne efekty, jakkol-; wiek nienajlepsze, j: sądzi iż raczel można go ulepsz>'ć arti-; ■ ...;żeli przyjąć/śugestie/opuzyćji;:'^
. Nie jest w/obcc tego wykluczone, iż iiiektóre:postulaty
■ opozycji; znajdą się .w ulepszonym- programie ;Rządii;Fede-: ;;;' ralnęgo.. '''-C ■■;--'-■ ;'-''■'•'
Panie Profesorze minęło niedawno dwa lała od pierwszego światowego ijazdu spe-cjalisłów zajmujących się Europą wschodnią, który odbył się w- Bańff we Wrześniu 1974._ Powołano tani stały Międzynarodowy Komitet, którego został Pan Prezesem, jak rozwija sie działalność iĆomite-
łu?':'-.:-':---'.; --' ■■'■■'-■'.;-■;"
.; iNaszym pierwszym "zada-.niern. było wydanie prac prze-' dlóżonych • w;"Banf£. Wybór tegobył ógi-omhy, ;bo:jak Pan. pam.ieta.; na zjeździe przedstawiono ponad dwieście prac; z szeregu dzledzip.ód lingwistyki i 'literatury, poprzez; geografie; i historie; aż; do ekonomii, socjologii i nauk politycznych. Ujęliśmy to w dwie- serie:'pierwsza z huma-; nistyki, lctórą publikuje wydawnictwo SlayicaPublishers.z ; Cambridge, iiiass: 'obejmującą ■o&iemtomÓw; i drugą z nauk społecznych ; ;\vydaną • ; przez firmę Preager w Nowym Jorku, obejmującą dziewięć pozycji z których; osiem;; już; ■wyszło' w druku.
. Następnym naszym ;przed-JsJęwzięćiehi było.- powołanie
■ do; życia. Międzynarodowego Ośrodka; Inforńitcji na; Uni-\vei'sytecie ■ .Glasgow w Szkocji. Centrum takie, pod kie-
;rownictwem dr. yiadiiTiir Ku-
: sin,; jest już czynne Od; przeszło ; roku:; Nasze pienvszę dwa biuletyny ukazały się łącznie Z; .wydawnictwem bry-tyjslclego Sto-warzyszenia Studiów $ow.ieckich i;Wschodnio Europejskich,; w lipcu zaś tego roku Ayyszedł pierwszy nu-
' nier; naszego własnego International . Newsietłer. Uicązy-wać się; on będzie; odtąd ;'trzy razy; do .roku w nakładzie ;6,O0O egzemplany.; Przy^vią-
. żujemy, do; tego wydawnictwa dużą wagę ponieważ ;jesttó' najbardziej skuteczny sposób docierania do uczonych z naszej dziedziny : rozrzuconych po'calyni;świecię.;, .
Jak właściciew wygląda struktura organizacyjna / Komitetu Międzynarodowego?
' .Międzynarodowy 'Kórtiitet Studiów: nad Związkiem Sowieckim i. Europą Wschodnią
■ r-:czyli. ICSEES, jak go nazywamy w angielskim skróciis — jest federacją narodowych stowarzyszeń ', naukowych. Większe związki,, jak pgtężne^ (bo liczące przeszło 3,000 naukowców) Amerykańskie Stowarzyszenie Róz\yoju;Śtiidiów. Slawistycznych, a także orgar nizacje' br\-tyjska, francuska, niemiecka i kanadyjska (które iiczą od 400 dó 600 członków uprawnione są do dwócli
delegatów w ; Komitecie, niniejsze organizacje zaś mają .po: jednym reprezentancie. Plenarne posiedzenia"Komitetu; odbywają się; co ti-zy lała — następne pnewidziane jest na_ sierpień przyszłego roku w Wiedniu. W. międzyczasie całością prac ICSEES ivieruje JEgzekutyw-ą. której żebrania mają -miejsce przynajmniej raź do raku. ..;-;'
Czy mógiby mi Pan. przypomnieć jaki jest skład Egzekutywy?
; Egzekutywa ;odzwierciadla "federalny" charakter Komitetu Między;if,rcdowego. ,0-bok- kanadyjskiego ;:preżesa. pierw.szym wiceprezesem jest Niemiec, drugim Francuz, se-kretarzetn . Amerykanin,' a trzej pe.zostali członkowie to' Anglik. Izraelczyk i Japończyk. Skład Egzekutj-wy oddaje także miedzydyscyplinar-ny charakter ICSEES ; — dwóch jej członków jest sla-wistanii; jeden .specjalistą od pedagogiki; jeden historykiem. • jeden ekonomistą ' i Wreszcie dwóch politologami. Jaki jest obecnie zasięg
■jc-sEEs? y'-.'■■-'';;:':.
.•. Inicjatyvya •; ■; .Kongresu" }\-;Banff wyszli od • stowarzyszeń a]p.erykańskieg.o, kanadyjskiego: i brytyjsiciego (a,;raczej brytyj!3kich,. ponieważ ,w ..tym: kraju slaWiści: i specjaliści: od nau.k: śpołecż.nych posiadają ośołjnę związki). Już jednak' w ..pi"zygotowa:|iach .. do zjazdu uczestniczyli Francuzi i Niemcy. W : Ba n f f dołączyło się ;do.;nas szer.e.g.;.innych .organizacji, m.in: z Japonii i ; Australii,: gdzie studia, z /naszej dziedziny; są dosyć szeroko rózbudcwane.; Obecnie w pracach Komitetu; uczestniczy .19 stowarzyszeń naukowych z ; 20 krajów rozrzuconych; po cżterecłi kontynentach; Rozbieżność pomiędzy tymi dwo-'lńa;li;czbanlitrzeba tu dodać-— wynika z faktu,-, że. w ;;niektór.vch. krajacli (jak w. W. Brytanii: czy w Holandii); istnieją/dwa stowarzyszenia naukowe, • w innych. zaś: wypiadr kachfjak w Skandynawii, Czy AustralazjD uczeni z ('różnych krajów -grupują; się w ;jednó; "Sto^ya'rzyszenie:;;;;' ';;-.-:;-Członkostwo w Komitecie; rozumiem, jest ograniczone wyłącznie do zachodnich stowarzyszeń naukowych?
■'Zachodnich" ;w; sensie, że :wszystkie.'.znajdują.■ślę 'poza rejonćm, który jest przęd;niio-: tern naszych studiów: Tak jak-, podkreśliłem w móiin przemówieniu: w Banff-przyczyny tego nie :są polityczne (cho-. ciaż ;\y jakiś; sposób ź polityką
się zazębiają^: ale ; przede; wszystkim geo graficzne.; Spój-nenie na peunę/zasadnienią "z wewnątrz" ;i -"z.zewnątrz'", jest zasadniczo- ró;;ne. Stąd naukowcy, zajiiiująci' się Europą Wschodnią ; Q.xfórdv Bostonie-.; Paryżu. Toronto, Monachium -^zy Canberra,"' mają ze-sobą wieje.wspólnego i wymiana i.nfotinacji niiędzy nimi jcst^cenn^: ..- ■'.
Jaka więc ogólna liczba u-czohych wchodzi tu .w; rachu-
/be? ;.'-"-;
;. ; Sidze. że;i;;czb3;B;00p w. jakiej wydajeniy International. Newsietter oddaje ściśle; nasz Obecny, zasięg. Być może jed--nak. że ;ł)ędziemy; musieli .nakład ;;ten' pcwięiszyć; , bo'
■ pierwszy . numer ■ rozsżedl." sie
■ z miejsca, ■Będzie; to.;jfcdnak ; niewielka .. korekt u ra ; • i.;nioże
.oQp sztuki, 1)0 \v.szystk.-'e::.naj--. ważniejsze kraje wchodzą, już. 'do naszej-organizćfcji. .- " -■■ W jaki sposób utrzymujecie Panowie kcnłekfy pcm:ędzy poszczególnymi cz ł o na mi
:ICSEES? ■:■•;;.■;';■,' ,; - świetną sposobność';dp osobistych, kontaktów;,. stan pwią-.' zebrania ' Egzekutywy; \ któ;-e co rok 'odbywcia-siew innym ;kraju; Tąk: wiec w.l'975.'r. -i;3-' sze ze.branie miałp miejsce' w I\Ioguncji .wśjjóinie.. ź- dorocznym . żjazdęin-.Dcutsche.; Ges-selśhaft fiir psteuropakunde. Cp pozwoliło nam spotkać, się ;z szerokiip .gronem.' -kolegów niemieckich;.:nasze tegoroczne- obrady znów odbywały;się
■ w- Inśtitut ■ Natiorial ;d;Etudes.. S!avęś vV:Par'yżu,.;co było otiar zją poznania wielu kolegów: z Francji.
': Dużą role przywiązujemy też -do indywid.uainyCh' wizyt ; przez członków Egzekuty\vy; ;\y różnych sto\varzyśzeniach,;; fo .właśnie ;b>'łp przyczyną mojej wiosennej;\yyprawy-zą Pacyfik, gdzie odwiedziłem; szereg krajó,w: od iNpwej: Ze-^łandii, aż po Japonie.; Dyrektor nasżegoOśrodka Infórma-• cyjpego w- ostatnim .roku. odwiedził .Grecję 'i Holandię, a;
■ obecnie wybiera się do Włoeh i do Szwecji./-'; ; '■ .
. .Oczywiście na:jlępszą,,.masó-.\vą okazją do spotkania.uczonych z naszej: dziedziny będzie następny Kongres',; który; odbędzie się w Niomczech.-.Za--chodhićh ;w 1980;rv 'ticźymy tam;ńa udział'—• tak-jiilC; -w-Banff.-:- pknło'ty3ią.ća'^pSób; Z tym .że p: 11 e' v>'; Bań f f do mino-: wali Amerykanie i kanadyj--czycy, a Europejczycy' repre; zentowali' mniej; więcej jechią trzecią;-ucześtnikó\y,. o tyle:na ń;j'stepnym zje.zdzie proporcje; te będą zapewne odwrócone.:.
Czy przygotowania dó; na-słępriego ; Kongresu już . się rozfsoćzęły?
Zagadnieniu temu poświęć, ciliśmy sporo; uwagi podczas obrad EgzeicUtywy w Paryżu: w' ub.; miesiącu.' .Cztery iata _to zdaje się szmat, czasu, ale właśnie tyle zajęło nam .przy-gotcw;anie Kongresu;w~Banff. .Ócz\'\\ iście : dziś jesteśmy w lepszej; sytuacji: / przygotówa-; nia; do ;"Banff 74" zaczynaliś-.' my - od podstaw,, dziś dyśponu-jeniy stosunkowo ; sprawną' organizacją. Z drugiej: strony chcemy, aby nastiępny zjazd, wypadł jeszcze lepiej. ;szczególnie pod; względem programu. Już^ więc w ,najbliższym-czasie ogłosimy 'miejsce-i do-;kiadny terniin; Kongresu - i-z wrócimy ■ się c! o;; n a.szy Ch - k o-łegów Av całym świecie z pro-; śbą o sugestie w. sprawie jego -tematyki.:;:
yZebranie,preńarne Korriite-tu; Międzynarodowego w Wiedniu w przeszłym roku będzie wiec niejako piihktem.-zwrotnym w: naszych; pracach; Liczę, że dó tego czasu zakończy n-)y.; - okres organizacyj nej: konsolidacji ICSEES i. przejdziemy do systematycznych .przygotowań .dO; na;stęphego światowego. Kongresu. ;;;
W "Banff 74" uczestniczyła spora grupa uczonych z ZSRR i szeregu krajóv/; Europy Środkowo-Wschodniej; czy spodziewa się,Pan również jch udziału w następnym Kongre-
'sle?' -f;;. ... ^■'•'-■ .'W; kongresie W.:Banff wzię-
-ła udział oficjalna.- jedenasto--osobav,'a- delegacja.; ;Akade'ńiii Nauk ZSRR. a także: nauko.w-ćy-z Jugosławii, Bułgarii, Polski i Rumunii. Nie/znaczy to'
.bynajmniej.źe .uczeni. z; innych krajów; nas zbojkotowali, ale .ociągali ;śie zbyt długo z-decj-zją i,yv rezultacie;kiedy ją; podjęli, v.'szystkie środki na opłacenie.kosztów podróży były już; rpzdzielóne;--: /:
To; co;powiedziałem o szerr. szyni udziale: Europejczyków w następnym Kongresie,: odnosi, się .naturalnie i do uczonych z Europy Wschodniej.. koszty; ich podróży do; Bańff były' Oczywiście ogromne, stąd • liczbią vmusiała być ograniczo-ha;; riatoińiast przyjazd;; ich. ■większej ■ liczby .do. Niemiec Zachodnich ' nie .będzie: taki trudny. Mamy zresztą już prżetartekontaktyj więc liczę, że trudności natury biurokratycznej, też będą mniejsze. ;.:
Czy nie przewiduje Pan także trudności natury pólity-.cżnej? ■ .■■;',■■'■■
Dokończenie na str. 5 .
CENY HURTOWE
Ceny hurtowe wykazały \ye : wrześniu spadek; o: 1.4'~ć w porównaniu ż. sierpniowymi były jednak o 29ć'wyższe ąnir-żeli przed rokiem. ;
. Ceny jarzyn/ obniżyły; się o: ■3.3'~f," wyrcijów żelaznych o 0.1T(. innych metali w tym; złota o'0.i9f;. mięsa zwyżkowały; o O.S^T. tekstylii:_;o
I. 6'~r. produktów drzewnych .0-;. p. 19. niemetalicznych minerałów: o l-.-l':^, produktów chemicznych ó 0.2rc.
POWAŻNA INWESTYCJA
Zakłady Erco Industries Ltd.."w Toronto przeznaczyły $12,000.000 na rozbudowę swych Wytwórni chemicznych w/okresie następnych 2 lat; Obecna ich.produkcja, \vyno-; szaca 1'25,0Ó0 .ton rocznie, zwiększy się znacznie po tej rozbudowie.
OBROTY SKLEPOWE
.,'Wartość obrotów . w sklepach departamentowych wyniosła we wrześniu .$578;0().0,-000 i jest o 15;4'5; -większa aniżeli przed rokiem w tym samym miesiącu. Największa zwyżka miała miejsce w Que-bec — 22.4%; i w Saskatche-wan— 22.29f, najmniejsza w ProwinCjacii Atlantyckich' —-
II. 7CĆ.. ' ;../:'-/;.;;.;■/■■.
STAN ZATRUDNIENJA
Ilość bezrobotnych zwiększyła- się. do; 7.6% ogółu sił pracowniczych w - październik ku i -wynosi' obecnie 67'9,000 osób.
Jeżeli chodzi o poszczególne /rejony kraju, sytuacja-przedstawia się następująco: New-foundlanci — ilość sił pracow-
niczych 191.000. bezrobotnych: ' 23,obO: Prince' Edward Island
— 49.000 i 4.000; Nova .Sco-
.tia —. 329.000 i 32.000; New. Brunswick -- 266.000 i / 26.000: Quebpc.— i.727;000 ■'■ i 234.0Ó0:; Orirario -- 3.9I3,-' 000 :;i 2'23.000r-:Manitoba; — _ 452.000 i 17.000: Saskatche-. wan — 40;>.000 i l2.006rAl-/ ; berta — 863:000 i 29:000: Bri- ; tish Columbia — 1.140.000 -i .81.000. . - . , : ;■
KLĘSKA POŻARÓW /
- Br. przyniósł olbrzymie szkody w Ontario, spowodo- / wane pożarami lasów. Pastwą ; ich padło przeszło 1.300,000 akrów powierzchni. Ogółem/ od 1 kwietnia do 31 pażdzier- /. nika zanotowano^ ich- 3,976 or.iz spowodowane przez.nie straty materialne-;W.-wysoko- ': ści przeszło S35.200;Ó0Ó. Jak.. ■ dotychczas rekoi-dowy ; pod '• tyin Wżgiędem był. 1923 rok.: w którym::zniszczeniU ulegió: 2il0O;0Ó0 akrów powierzchni /leśnej. /;..-';/-.
KONIECZNOŚĆ PROPAGOWANIA
Rzad prowincji Ontario jest r zdania, iż;; suma $1,800,009;; przeznaczona; przez Rząd;Fe- . deralny na propagowanie tu- : rystyki winna być Częściov,a. ; zużytkowana ; na: niateriąły/ w. ': tej n-iieize. przewidziane dla .; zaeranicy,; W' pierwszym rzę-;/; dzie Stanów Zjednoczonych. / ; ;Wub, .roku/wpływy z tury-' styki//wyniosły ./w ; Ontario / ,.?2,600,p00,000. w br. pnewi- ; .duje: sie spadek ich do $2,-. 300,000,000 i z tego:właśnie.;" powodu rozszerzenie; akcji; propagandowej jest koniecz-. ne.-:" ;■■.-.'.
Ofjzdcoujane na poddaujie pzanj hajoOaej
3S
imenift Z
;::Staniś[awSwianiewicż: w CIENIU KATYNIA — Instytut LiteJ~acki, Paryż 1976, str. 360. — Do nabycia w księgarni "Związkowca''; /
;v^S'^;/'ri:ai^^^^^
Orżeł.PoIski z koroną:%v>i\onany ze srebrneg metalu na .czerwohyiTi tle-zc złotą ob',vód:^ą. Nad .godłem złotymi literami jest napis ..Polska'. W- dolnej części; ..Bóg. . Honoi* i Ojczyzna". .■■/:.■;;/.-''■:.//'- ■'./-''-'~^:--/;/.; .
Godło uniieszćzone. Jest na'de'sce:kaloru1)rązoW<?Eo; Całość .ma. rozmiary 7l2"x.6". w estetycznym opakowaniu.
,.■/;';;■ cena ,514.50 (i pnesyłkij $15.50) Obrazki z kolorowej słomki:
rozmiar ■ 'll^i---6" -6'.i".;- 4V^"
M. B. Częstochowska Oset górski Słoneczniki Syrenka Kapliczka Kapliczka nr 2 Stara zagroda .:/■.: .Stairmłyn Szarotka .
r 5 nabycia w Księgarni „Zwiąikowca" .. 16: 1 Blopr Sh w., Toronło, Ont. MćP 4A8
Wysyłamy po uprzednim nadesłaniu należności. Czeki: lub Money Order prosimy wystawiać na.Polish Alliance Press.
cena ż przesyłką
811:00 S12.00
5.00 ■5.50 '■
5.03 ■ 5-53.
5.00. ■; / 5.50 /;
. 5.00 550 •
5;oo siso
. 5.00 ,5.50
5.00 .5.50
5.oo; 5.50 /
-, Tom wspomnień prof. Stanisława Swianiewicza nie dotyczy li tylko sprawy Katynia, jakby z tytułu można wnioskować, ' ale obejmuje okres kilkudziesięciu lat,. Z tym ■jednakże iż najobszer-niejsza część odnosi się: dó lat; wojny a w .szćzegóLności przeżyć w ZSRR. Autor był przed wojną profesorem ekonomii politycznej na/Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie, rutorem pracy o gospodarce ZSRR, jak 1 polityce gospodarczej . Niemiec ;' hitlerowskich. Powołany do służby na kilka dni przed wybuchem wojny,; jako porucznik rezer-. W7, odbył kampanię wrześniową •, jako dowódca kompanii; gospodarczej 19 D.P. Zagarnięty przez wojska; sowieckie; znalazł - się w obozie jenieckim w Kozielsko; jednym z Jrzech; z którego wszystkich zlikwidowano W straszliwej masakrze w lasku katyńskim. Śmierci uniknęło .zaledwie kilku a może kilkunastu, których przeniesiono dó -więzień 1 od różnymi zarzutami/.
:' Wypadek Swianiewicza .był jednak .wyjątkowy. Nic : mu bowiem w obozie jienieckim' nie zarzucano i razem-z -wszy-; slkimi znalazł się w transporcie oficerów, skierówanjmi , na stracenie i dopiero ria/sta-,cji; kolejowej w Smoleńsku. ; został z niego, wyłączony. Później w- toku śledztwa, w więzieniu na Łubiance w Moskwie, zdołał dociec dlaczego nie podzielił losu swoich towarzyszy z obozu w Koziel-sku/ ■;-;/.;/ '■/:'-;-;/;.;:■;; ;;; Relacj a; prof. Swianiewicza. pełna dramatycznych epizodów-, jest w}'soce obiektywna, nawet gdy dotyczy spraw nie-/ zw}-kle mu bliskich, osobis-
tych. Nie są to wspomnienia cparte na jakichś chronolo-
/gicznych zapiskach.; lecz jak
. sam zaznacza: "Jest:.to pa-viięlnik bardzo indywidualn'j ic tym sensie, że piszę, nie tylko o tych wydarzeniach,
[których' byłem świadkiem, i - ludziach, których spotykałem, lecz również o tym jak te wydarzenia i tych ludzi ocenia-^ łern. Czasami w - tych' ocenach, szczególnie gdy chodzi o ocenę wypadków .politycznych i ■ iCojs/co.i{?!/c/!.: pops^M' iem btędy. Czasami wydaioa-
'lem sądy. które w dzisiejszych warunkach wydają się mylnymi, lecz w wanmkach 1939 lub 1941 wydawały, się. mieć z sobą logiczne uzasadnienie. - Nie p rzecze, źe/ wiele rzeczy widzę dziś-inaczei. niż
■ widziałem, trzydzieści lat. tę-, nm. . Lecz chciałbym niejako myjść poza siebie i przedsta-; wić siebie takim, jakini byłem w owych latach".
''■' Autor, jak już wspomnieliśmy, 'był; znaną osobistością w świecie naukowym, miał szeroliie grono znajomych .i' przyjaciół. Z wieloma z nich ;spbticał. się w kolejnych wię^: zieniach sowieckich oraz W obozie pracy przymusowej, no i naturalnie później na wolności pó zwolnieniu z obozu w kwietniu 1942 r. Był. bowiem jednymi z tych skaza- -nych na. 8 lat. których władze sowieckie nie chciały zwolnić mimo tak zwanej "amnestii'/ Wypuszczono go dopiero na skutek wielokrotnych interwencji dyplomatycznych. Skierowano gO do ambasady R.P., łctóra znajdowała się -A-óWczas już. w; Kuj-byszBwie. gdzie został jednym z licznych rezydentów maj-
dujących: się pod. opieką ambasadora prof. Stanisława Kota.
:;■Wspomnienia prof. ..'Swianiewicza /obejmują/ zarówno jego pobyt w Niemczech ■ prze ; dwójńą- kiedy zbierał materiały do jednej pracy naukowej, jsk ; kampanie ■v/.rźeśniOwą,.pobyt; w .Koziel-sku, więzieniach i obozie . pracy przymusowej;, pracy w ambasadzie oraz później w Jerozolimie .a wreszcie w Londynie w' biurze studiów przy-gotowująćymv materiały . na konferencję pokojową. ;:■
Najobszerniejsze, jak już wspomnieliśmy. / są relacj e i obserwacje, z pobytu w. więzieniach śowieckicłi i w łagrze, lecz nie są to pojękiwania, skąrgi.ale analiża-zarÓH;-; no' poszczejgólńych wydarzeń .jak.'i:'własnego -postępowania.; Przez stropy; tej książki 'pTOwijają;/się' setki różnych; ludzi, których autor chąrak-. ti.Tyzuje; Dzieje niektórych są po prostu ilustracją sytuacji, systemu ' . sowiedkiegó; PrOf, Swianięwi cź przeprowadza porównania między totalizmem sowieckim a hitlerowskim, między działaniem a-; paratu sowieckiego a hitlerowskiego. /./■:;./ './/:■
.Niezwykle interesujące są jego relacje, o rozpioWąch/ z prof. Kotem — świetna cha-rakterystyka; tego: wybitnego,; uczonego. — Ksawerym Pru-.sżyńskim i Bernardem Singe-reni. z którymi pracował ;w Kujbyszewie i odbył później; podróż na Środkowy Wsćhói'
; Dlaczego dokonano maso-V.ego mórdU;w lasku katyńskim? Prof. świaniewicz u-,, waża.iż była to zemsta za klęskę militarna; w 1.920 r. Żdj-ńiem jego na losie oficerow polskici;zaw-aż>t; również .'sojusz, sowiiecko-niemiecki. Sta-
lin najbardziej ufał Hitlero-' wi ;i pragnął; utrzymania so-/ jtiszu z nirri. Uważa on iż de-cj-zje; wjTiiórdpwania jeńców, polskich powziął Stalin pod koniec lutego lub na początku .marca. 1940 r. Wyklucza, by taką decyzję mogli podjąć na własną -. rękę - Berią lub Merkułow. Przypuszcza; .iż.;Z pogarszaniem się stosunków ■X- Niemcami; zastosowano łagodniejszy kurs w^obec Polaków, zarówno: jeńców w obozach Griazowcu i 'Małachow-; Ce,, jak i. znajdujących się w więzieniach. . //;;;-
;. Rozdział "Katyń a sojusz ; sowiecko-niemiecki" profesor Świaniewicz zamyka słowami: '"PoTniTno prohitlerow-skiego nastawienia Stalina róiciwwaga stosunków sowiecko-niemieckich , miała . cM-rąkter bardzo' chwiejny. Pełne . ■ zrozumienie didlektyki Katynia -jest; rnożliwe. tylko w!tedy,/ Tciedjż ; ut^ZCifdni ;«;? fluktuację chwiejnej jóicno-' ■wagi sojuszu—'śomecko-nie-Tuieckiego". / .' .}
PróL' świaniewicz nie wierzy w dziedzicznych. czy od-; wiecznych -HTógów i uważa iż w interesie Polski i Rosji leży pełne i, ostateczne wygaś-nienis". zbrodni ^ katyńskiej. Nie ma/żadnych wątpliwości czyim była dziełem;; trzeba więc do tego przyznać się. Sprawcy zbrodni zapewne już nie,'żyją,'nie chodzi więc o-jjikieś sądy. / Wsjjomnieńie. i fefiekoje swoje :kończy prof. Świaniewicz następująo ; ;:;
;; "Sprnva kdtvns'ka ,zo'^tanie 2QT?tfci;eV'/'■'''/■:p,f"7:-■*'",'>, gdv ćcy^crod ::^ris'fy':i'.-^i-oj <" (ih\n^ą -■ ■ .":-(■• i;';-",-- mc peh'ą , ■;p7,e77ied<.?'c-:;,-! '?iKViiD:-^.i^Fyiicr:^]c, ko"Si'.iceucjf: '.
/.-Kieif y/tul •irę-stanic?;/;•■;;;
B.H.
.vrz- ■
*C'r>
WSPÓLNE BADANIA KSIĘŻYCA
-Polska aparatura naukowa wyląduje na ; Księżycu. Ńaii-kowcy z Obserwatorium AŚ-tronomianego w Poznaniu i W'arszawie wspólnie ż uczonymi sowieckinii zaprojektowali eksperyment, polegający na ^umieszczeniu:ha Ksieżycii.ati-; tematycznej aparatury, która dokonywać będzie badań as-trometryczriych. -Opracowano już ;;prcijeict księżycowej apą-ratui-y, która jest dziełem polskich i śowieckicłi konstruktorów. :'.
WSPÓŁPRACA Z KANADĄ
Szczecińskie Ry b a ckie. Przedsiębiorstwo Transportowe "Transocean". rozpoczęło współpracę z rybołówstwem Kanady.. Ostatnio opuścił ia-wiskawpotjiiżu'-Kanady sta-, tek-baza.rybacka "Pomorze',' i wraca do Kraju z ładunkiem śledzi, złowiony cii przez statki kanadyjskie, a zasolonych i zamrożonych na polskiej jednostce; . Poprzednio.; ładunek zasolonych śledzi z łowisk ką-nadyjskich, złowionych przez jednóstici Kanady, a następnie przygotowanych do .spożycia przez polskich rybaków, przywiozły do Kraju / szczecińskie chłodniowce.-
JUBILEUSZOWE REJSY
W jubileuszową -200 podróż. wyszedł z Gdańska do portów Morza Śródziemnego motorowiec PLO "Jasło". Statek ten. obchodzący właśnie 10-lecie pływania pod banderą ; PLO był do niedawna eksploatowany na linii angielskiej; Ostatnio, po odpowiedniej adaptacji skierowany został ha szlak lewatyńśki. . -; : . 200 podróży odbył również niewielki motorowiec pływający ha linii skandynawskiej "Boginka".'; W ciągu ponad.; 2,300 dni spędzonych w morzu statek. przewiózl-lr76 tyś. ton ładunków.
STAN OSŻCZĘDNOŚCr
Stan wkładów' oszczędnościowych w bankach w dniu 30 września br. wynosił 324,-000,000,000 zł., z czego w. Powszechnych Kasach Oszczędności 271.500,000.000 zł iw bankach spółdzielczych 52,-500,000,000 zł.' ■ • W okresie 9 miesięcy 1976 r:;; wkłady: oszczędnościowe wzrosły o 21:200,000,000; '.'■':":
; INTRATNA HODOWLA
W ostatnich latach daje się zaobserwować. -wzmożone za-;.'teresbwanie, wyrobami fuli.-:: ••skimi. ". ■-/:/.:•/' ; iv ub. 5-latce eksport skór :-v'trzat' futerkowych /przy-.
pcnad 218,000.000 zł, .Je.-: to.kwpta niebagatelna. W prcjctyce ;/niożii-wości - zbytu; sk6rek futerkowj-ch, tak w kr;ju, jak i za granicą, są nie-;
-.mąl nieograniczone, i- zależą tylko od wielkości :hodówli.; / ; Stąd też podjęto niedawno decyzje zmierzające dp zapewnienia lepszj'ch;warunków dla. rozwój 11; hodowli zwierząt fu-; . terkowych. ; /;■./,:/"-
; Pełna realizacja planowanych/żarnie rżeń ;;w tej dziedzinie powinnai do 1980 r. przynieść podwojenie / wartości eksportu skórek oraz znaczne./ zwiększenie ich dosfaw na potrzeby -rynku krajowego. //
75-LECIE FILHARMONII
/ Od 75 lat shiży polskiej .kulturze; Filharmonia w' War-szawie. W gmachu przy ul. Jasnej kilką pokoleń melomanów oklaskiwało n aj sław-; :niejśzych artystów polskich/i' zagranicznych, zaś kunszt stołecznych filharmonilców .znany' jest. słuchaczom z kilku kontynentów. " , ■;/'.; ';
; Przed 75 laty, 5 listopada' 1901 roku koncert ińauguru-' jacy działalność nowo; otwartej Filharmonii, dał jednocześnie początek pierwszej stałej orkiestrze .synąfonicznej w ■Wa'rszawie.:Range;.w^ydąrzeńia; określały nazwiska artystów; uczestniczących w tym. histo-ryćzn3Tn koncercie. Za /pulpi-. tern dyrygenckim stanął zało^.; 'życiel i ićierowiiik' artystyczny. Filharmpnii Em.il ;Młynar-ski; solistą był i gnący Padc; rewski. ■:..;.;;
i CMENTARZE POLSKIE
■ W Polsce znajduje się 17,-793 .cmentarze, w tym 2.876 komunalnych, znajdujących-się pod zarządem rad narodowych, 7.703 rzymsko-katolic- : kie, 402 , ewangelickie, 373. prawosławne. Nad ': ; 1,035.; cmentarzami nadzór sprawują ich i)ęzpośredni użjikowTii- ; cy.. W, 'Warszawie jest ogółem . 27 cmentarzy: 1 komunalny, 16 rzymsko-katolickich, ' 3 ewangelickie. I prawosławny i pozDstałyci) 6. .-..■——',
■: Z 1.035 cmentarzy, oprócz .nyrńsko-katolickich;:/ ewange-lickich i prawosławnych przy- , pada na: żydowskie 292. pol- . sko-katolickie 23. mariawickie 35, staroobrzedowe 11. bapty-styczńe 14.. metodystyczne 2. mennonickie 2,. mahometąńT skie 6,; karaimskie 1, Cmentarzy, wojennych, jest 324. S^ /
■ mogiły zbiotowe i indywidual- . ne poza ich ■ obrębem. / Ilość/ ich'wynosi 1.113. Liczba .mO/ gił zbiorowych z. nieznaną ilo- ; ścią. pochowanych wynosi 307. :
HARCERZE-STRAŻACY
■ ■:Aktywnymi rzecznikami o-chrony przeciwpożarowej na wsi są członkowie ;młódz!eźo-.:: yi-ych;diTlżyhOŚP;'62'tyś.; naj-; m.łodsżyćh strażaków zrześzo- -nych jest w 4.526 drużynach OSP oraz w 826 harcerskich drużynach; pożarniczych. ; :■